گزارش یک مورد لوسمی حاد دو فنوتیپی (BAL) بر اساس معیارهای EGIL

چکیده زمینه و هدف: لوسمی‌های حادی که در ایمنوفنوتایپینگ، خصوصیات فنوتیپی بیش از یک رده سلولی را از خود بروز می‌دهند، در طبقه‌بندی سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان لوسمی‌های حاد با رده سلولی مبهم (ambiguous) شناخته می‌شوند. یک زیر نوع از این لوسمی‌ها، لوسمی حاد دو فنوتیپی (BAL) است، که در آن بلاست‌های لوسمیک، مارکرهای دو رده سلولی متفاوت را عرضه می‌کنند. این نوع لوسمی بوسیله گروه EGIL به خوبی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و برای تشخیص آن یک سیستم امتیازبندی را پیشنهاد نموده است. که طبق آن مواردی از لوسمی‌های حاد که برای رده میلوئیدی و یکی از رده‌های لنفوئیدی (B و یا T) امتیاز بیش از 2 بگیرند، لوسمی حاد دوفنوتیپی (BAL) شناخته می‌شوند. در اینجا یک مورد نسبتاً نادر از لوسمی حاد با فنوتیپ دو رده سلولی متفاوت و پیش آگهی نامطلوب که جهت ایمنوفنوتایپینگ به بخش فلوسیتومتری سازمان انتقال خون ایران مراجعه کرده بود گزارش می‌شود. معرفی بیمار: در مهر ماه 1381 نمونه‌های خون محیطی و آسپیراسیون مغزاستخوان مرد 52 ساله‌ای که برای تشخیص و تعیین رده درگیر در روند بدخیمی به آزمایشگاه سازمان انتقال خون ایران، بخش فلوسیتومتری ارجاع شده بود از نظر مورفولوژی، سیتوشیمی، ایمنوفنوتایپینگ مورد بررسی و آنالیز قرارگرفت. یافته‌ها: بلاستهای خون محیطی و مغز استخوان مریض در زیر میکروسکوپ نوری نسبتاً بزرگ، با نسبت هسته به سیتوپلاسم بالا و اکثراً فاقد گرانول بودند. رنگ‌آمیزیهای سیتوشیمیائی NSE, SBB, MPO و PAS همگی منفی بودند. آنالیز فلوسیتومتری نشان داد که بلاستهای مغز استخوان مریض آنتی‌ژنهای لنفوئیدی CD19، CD20 CD7 و TdT؛ آنتی‌ژنهای میلوئیدی CD117 CD13 و CD15 و همچنین مارکرهای استم سل: CD34 و HLA-DR را عرضه کردند. آنالیز سیتوژنتیک کاریوتیپ نرمال را نشان داد. مریض با توجه به مورفولوژی و مثبت شدن CD13، M0-AML تشخیص داده شد. در پیگیریهای بعدی مریض پس از دریافت رژیم شیمی درمانی AML و رفتن به پس رفت بالینی، 5 ماه بعد بدلیل عود بیماری فوت نمود. در هنگام جمع‌آوری و آنالیز داده‌ها متوجه شدیم که با توجه به معیارهای EGIL در تعریف و طبقه‌بندی لوسمی‌های حاد این مورد BAL بوده است. نتیجه‌گیری: BAL یکی از موارد نادر لوسمی‌های حاد است که با مورفولوژی و سیتوشیمی به هیچ وجه قابل تشخیص نبوده و دارای پیش‌آگهی نامطلوب است. هر چند اهمیت بیولوژیک و بالینی شناسائی این نوع بدخیمی چندان روشن نیست، اما تشخیص صحیح و گزارش چنین مواردی بر اساس معیارهای استاندارد و پذیرفته شده، همانند معیارهای EGIL، می‌تواند در دستیابی به این امر، بهبود پروگنوز و انتخاب یک درمان اختصاصی کمک کند. کلید واژه‌ها: لوسمی حاد دو فنوتیپی، فلوسیتومتری، ایمنوفنوتایپینگ، پیش‌آگهی