گونه‌شناسی گردشگران شهری: کاربست مـدل نهـادی کوهـن (مطالعه موردی: شهر مشهد)

در حوزه­های مختلف مطالعات گردشگری، بسته به نیاز و کاربرد، گردشگران به دسته­های مختلفی تقسیم می­شوند. انواع این دسته­بندی­ها یا گونه­شناسی­ها بر مبنای معیارهای متفاوتی تنظیم می­شوند. گونه­شناسی جامعه­شناختی کوهن بر مبنای مفهوم نهادی­شدن یکی ازاین انواع است. در این تحقیق نحوه­ی تأمین نیازهای اولیه (سرپناه، خوراک و جابه جایی در مقصد) و میزان برخورداری از خدمات میزبانی نهادی شده در شهر مشهد، شاخصی از میزان نهادی بودن گردشگری تعریف شد. به این منظور داده­های طرح پژوهشی«بررسی کیفیت اقامت و ترجیحات زائران ایرانی در مدت حضور در شهر مشهد» مبنای تحلیل ثانویه قرار گرفت. جمعیت نمونه­ی تصادفی شامل1600 زائر ایرانی شهر مشهد در     سال­های 89 و 90 بود. با اتکا به درونمایه­ی مدل کوهن، گردشگران در سه دسته نهادی، نیمه نهادی و غیر نهادی قرار گرفتند. نتایج نشان داد حدود دو-سوم زائران (3/68 درصد) به­صورت غیرنهادی، کمی بیش از 20درصد به صورت نیمه نهادی و حدود 10درصد نیز به­طور نهادی به مشهد سفر کرده بودند. همچنین نتایج نشان داد افراد جوان­تر، شهری­ها، افراد با درآمد، تحصیلات و منزلت شغلی بالاتر بیش از دیگران از خدمات نهادی گردشگری در شهر مشهد استفاده کرده اند. این نتایج دلالت­هایی برای  برنامه­ریزی­های آتی در بخش خصوصی و عمومی در توسعه گردشگری شهر مشهد دارد.