«یادداشت تحقیقاتی» افزایش آبگذری سرریزهای آزاد با قوس‌دار کردن و ازدیاد طول مؤثر تاج

طول مؤثر سرریزها یکی از پارامترهای مؤثر در آبگذری آنها بوده و هر چه بیشتر باشد، هد آب روی سرریز و به دنبال آن ارتفاع سد کاهش می‌یابد. از طرفی افزایش مستقیم طول سرریز، موجب ازدیاد حجم حفاری‌ها و همچنین پهنای تندآب شده و هزینه‌های طرح را افزایش می‌دهد. افزایش طول سرریز در یک فضای محدود راهکاری برای کاهش هزینه‌ها می‌باشد که سرریزهای تاج قوسی نمونه‌ای از این نوع می‌باشد. در مقاله حاضر به کمک یک مدل آزمایشگاهی، آبگذری یک سرریز (اوجی) تاج‌مستقیم و آبگذری یک سرریز با طرحی جدید و با تاج‌قوسی که هر دو در تندآبی با پهنایی یکسان قرار داشتند، اندازه‌گیری شده است. از مقایسه نتایج مشخص شد که محدوده ضرایب آبگذری سرریز قوسی طراحی شده مشابه سرریز مستقیم بوده و کاهش قابل ملاحظه‌ای ندارد. این در صورتی است که طول سرریز قوسی و در نتیجه آبگذری آن بیشتر می‌باشد. به این شکل طراحان می‌توانند با قوسی کردن سرریزهای مستقیم ظرفیت آبگذری آن را در پهنای ثابتی از تندآب افزایش دهند. البته باید توجه داشت که تبدیل از مقطع قوسی به مقطع تندآب و شکل دیوارهای هدایت باید به صورتی طراحی شود که موج‌های ضربه‌ای و اختلال در جریان رخ ندهد.