عبدالمجید مبلغی
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
[ 1 ] - هم‌گرایی پایدار میان مذهبی در تاریخ معاصر: مطالعه نمونه‌ای: روابط منجر به هم‌گرایی پایدار میان مذاهب در تاریخ معاصر ایران
نوشتار پیش روی، به مطالعه نمونه‌ای گروهی از روابط میان مذاهب در تاریخ معاصر ایران پرداخته است که بنا بر ادعا، مستعد نیل به هم‌گرایی پایدار میان مذاهب اسلامی بوده‌اند. مفهوم هم‌گرایی پایدار، به سیاست‌هایی اشاره می‌کند که تضمین‌کننده شرایط ثبات ساختاری و توازن سازنده میان دو مذهب اصلی، در افق بلندمدت هستند. در این نوشتار کوشش شده است تا از رهگذر طرح و بررسی این نمونه‌های تاریخی، دو خصلت اصلی این ...
[ 2 ] - معرفت شناسی پدیدارشناسانه اصطلاحات علوم سیاسی در مطالعات دینی بررسی دشواریها و امکانهای پیش روی بهره گیری از اصطلاحات جدید علوم سیاسی در عرصه دین پژوهی
این مقاله به بررسی ارتباط معرفتشناسانه اصطلاحات اندیشهای علوم سیاسی با معرفتشناسی مدرن پرداخته است. این مهم ذیل مراجعه به دانش اصطلاحشناسی و بررسی تأملات معرفت شناسانهای که اخیراً به آن راه یافته، انجام شده است. به باور نویسنده، بهره گیری از اصطلاحات اندیشهای علوم سیاسی در عرصه دینپژوهی بدون رواداشتن تأملی مؤثر در تبارهای معرفتشناسی این گروه از اصطلاحات، در مدارجی، نوعی اغتشاش مفهومی و آشفتگی اص...
[ 3 ] - گفتمان به‌مثابه روش‌شناسی مطالعه تمدن
گفتمان در شمار آن دسته از روش‌شناسی‌هایی است که درکی تازه از نحوه تحول تاریخ به‌دست می‌دهند. این روش‌شناسی، کشف نوعی از آگاهی در مطالعه‌ای تاریخی را هدف قرار می‌دهد که معمولاً در سنت‌های کلاسیک مطالعات تاریخ فراچنگ نمی‌آید. این روش‌شناسی به‌ویژه به کار شناسایی مسیر تطور درونی یک تمدن و توضیح منطق ارتباط یک تمدن با تمدن‌های دیگر می‌آید. تمرکز گفتمان بر سازوکارهای انسجام‌یابی یک مجموعه و توجه آن ب...
[ 4 ] - نسبت زیبایی‌شناسی و عقلانیت ارتباطی منطق زیبایی‌شناسانه «عقلانیت ارتباطی» در اندیشه هابرماس و نسبت آن با «نقد قوه حکم» کانت و «هنر مدرن» آدورنو
این نوشتار در پی توضیح مبنای زیباییشناختی نگرش یورگن هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» است. مطابق مدعا تعریف امانئول کانت در مبحث نقد قوه حکم از امر زیبا، و توضیح وی از قضاوت ذوقی و زیبایی‌شناسانه، به فهم ابعاد ژرفتر رویکرد هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» و مقوله کنش ارتباطی و زبانی می‌انجامد. هم چنان که توجه به پرسشهای مطرح در مکتب انتقادی فرانکفورت و دیدگاههای تئودور آدورنو در توضیح جریان از خود ...
[ 5 ] - فقه و دموکراسی؛ بررسی تطبیقی مطالعۀ معرفت‌شناختی امکان تطبیق فقه مشروطه بر دموکراسی مشورتی
مقالۀ پیش رو به بررسی امکان تطبیق فقه حق/تکلیف‌گرای مشروطه بر دموکراسی مشورتی اختصاص دارد. مدعای نوشتار وجود استعدادی معرفت‌شناختی در فقه نائینی در مشروطه است که، در صورت بسط یافتن و جدی گرفته شدن، رویکرد به دموکراسی مشورتی را به‌نحو مؤثری ممکن و تسهیل خواهد کرد. در این مقاله به سطوحی از شباهت معرفت‌شناختی میان دموکراسی مشورتی و فقه حق/تکلیف‌گرای مشروطه پرداخته شده است. این شباهت‌ها در عدم ابتن...
[ 6 ] - ارائه مدل تصمیم‌گیری چندشاخصه فازی برای مقایسه قدرت نرم کشورها
مقایسه و جایگاه قدرت نرم کشورها در نظام ژئوپلیتیک جهانی، دغدغهای برای دانشمندان حوزه‌های مختلف علوم انسانی، نظیر جغرافیای سیاسی، ژئوپلیتیک، روابط بین‌الملل و علوم سیاسی، در عصر حاضر تبدیل شده است. با این همه، به دلیل کیفی بودن و غیر قابل اندازه‌گیری بودن مولفه‌های قدرت نرم ادبیات موثر و مسلطی در زمینه اندازه‌گیری قدرت نرم کشورها فراهم نیامده است؛ هم چنان که الگوهای تطبیقی و مقایسهای قابل توج...
[ 7 ] - بررسی امکان و توضیح وقوع بهرهگیری از روششناسیهای پست‌مدرن در الهیات
این نوشتار در پی توضیح امکان بهرهگیری از روششناسیهای پست مدرن در الهیات است. انجام این مهم ضمن سه گامِ توضیح زمینههای نظری حاکم بر دیدگاههای مخالف با امکان چنین بهرهگیریهایی، بررسی چندوچون وقوع آن با توجه به ادبیات «الهیات پست مدرن» و، نهایتاً، اقامه استدلال مبنی بر صحت معرفت شناختی امکان بهرهگیریهایی از این دست تعقیب گردیده است. در واپسین گام، که بخش نهایی هسته نظری نوشتار را عرضه می...
[ 8 ] - پدیدارشناسی سقیفه به‌مثابه امر سیاسی (بررسی ساختار توزیع قدرت در سقیفه)
هدف پژوهش حاضر این بود که چگونه سقیفه، نهاد خلافت را بر پایه‌‌هایی متزلزل و فاقد ثبات نهایی بنا نهاد. در این راستا، با روش پدیدارشناسانه و با رویکرد توصیفی- تحلیلی، بستر تاریخی سقیفه در ساختار قبیله‌گرایانه‌ی قریش، الگوی توزیع قدرت و نیل به توافق در سقیفه و پیامدهای تاریخی سقیفه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، سقیفه براساس بازگشت به نظام قدرت قبیله‌محور، کارکردی دوگانه را سبب گردید. در کو...
نویسندگان همکار