گلناز مدرسی قوامی
دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران
[ 1 ] - درنگ: مکث یا مرز؟
در منابع زبان‌شناسی غربی، juncture اصطلاحی است تخصصی در حوزۀ واج‌شناسی که سابقۀ آن به ساخت‌گرایی آمریکا بازمی‌گردد. مفهوم مورد اشارۀ این اصطلاح، علاوه بر واج‌شناسی، در حوزۀ ادراک گفتار، در روان‌شناسی زبان وتبدیل متن به گفتار، در بازشناسی گفتار و در زبان‌شناسی رایانشی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در آثار آواشناسی و واج‌شناسی زبان فارسی، در برابر juncture، معادل «درنگ» به کار رفته است که ا...
[ 2 ] - بررسی زایشی دستگاه واجی گویش بلوچی سرحدّیِ گرنچین
زبان شناسان زایشی واج شناسی را بخش مهمی از دستور هر زبان میدانند. واج شناسی زایشی که می توان آغاز آن را اثر چامسکی و هله (1968) دانست، در گذر زمان در قالب انگاره های نظری خاصی مطرح شده است. پژوهش حاضر، که پژوهشی میدانی است، به بررسی و توصیف فهرست واجی (شامل همخوان ها و واکه ها) گویش بلوچیِ سرحدّیِ گرنچین در چارچوب نظریة واج شناسی زایشی می پردازد و هویت واجی هر واج را با استفاده از انگارة...
[ 3 ] - کشش همخوان در زبان فارسی
مقالۀ حاضر، در چارچوب واج‌شناسی مورایی، به توصیف رابطۀ میان دو ویژگیِ نواییِ کششِ واحدهای زبانی و وزن هجا در زبان فارسی پرداخته‌است. برای این منظور، فرایند کششِ جبرانیِ همخوان پس از کوتاه‌شدن درزمانی واکه مدنظر قرار گرفته‌است. داده‌های مورد بررسی، صورت‌هایی را شامل شده‌اند که در آنها، بنا به نظر صادقی (۱۳۹۲)، همخوان آغازین ستاک‌های فعلی پس از پیشوندهای امریِ مختوم به واکۀ کوتاه، امکان مشدد‌شدن داشته...
[ 4 ] - الگوهای هماهنگی واکه‌ای و هم‌تولیدیِ واکه‌به‌واکه در زبان فارسی
در هماهنگی واکه‌ای، واکه(ها) مشخصه(های) واکة مجاور را می‌پذیرند و به آن شبیه می‌شوند. در این مقاله، نشان داده‌ایم که این فرایند در فارسی، درون‌تکواژی و بین‌تکواژی است و برخی همخوان‌ها مانع از هماهنگی و برخی دیگر تسهیل‌کنندة آنند. در هماهنگیِ درون‌تکواژی، [i,u,ɑ] آغازگر و [e, o, a] هدفند. در هماهنگیِ بین‌تکواژی، هر شش واکه آغازگرند، ولی تنها [e] و [a] هدفِ تغییرند. در ادامه، به پدیدة آواییِ هم‌تول...
[ 5 ] - شباهتگریزی و حذف انسدادی پایانی در خوشههای همخوانی زبان فارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی
رویکرد شباهتگریزی پایۀ اصلی شکلگیری واجآرایی زبانهای بشری را ادراکپذیری می‌داند. در این رویکرد، همخوانهای انسدادی بهدلیل ضعف ذاتی در سرنخهای ادراکیشان، بخصوص درجایگاه پایانی، گزینههای اصلی برای حذف هستند. مقالۀ حاضر با این رویکرد و در قالب نظریۀ بهینگی به بررسی رابطۀ میان امکان حذف انسدادی پایانی در خوشههای همخوانی زبان فارسی، براساس میزان شباهت میان دو عضو خوشۀ همخوانی میپردازد. بدی...
نویسندگان همکار