فاطمه حیدری

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد اسلامی,کرج ،کرج، ایران (نویسنده مسئول)

[ 1 ] - تحلیل هویّت و جایگاه زن سووشون « در پرنده من « سیمین دانشور و » فریبا وفی

این مقاله به بررسی تصویر ارایه شده از زن در دو اثر ادبیات داستانی مدرن ایران « سووشون» از سیمین دانشور و « پرنده ی من » از فریبا وفی می پردازد . بررسی و تحلیل زن در دو اثر فوق با دست یابی زبان و مشخصه های لفظ و محتوا و نیز کاربرد فرهنگ و ایدئولوژی خاص حاکم بر جامعه درباره ی زن ، مورد نظر نگارندگان بوده است . لذا برجسته کردن تصاویر زنان در آثار فوق , بازتاب تجربه ها و عواطف زنانه, نیز انعکاس مصا...

[ 2 ] - خوانش پسا استعماری همسایه ها در پرتو نظرات اسپیواک

چکیده  رمان همسایه­ها یکی از رمان­های سه­گانهء « احمد محمود» نویسنده­ء اقلیم جنوب ایران است. احمد اعطا (محمود) در این رمان نقش روشنفکران را در زندگی فرودستان در جوامع تحت استعمار بسیار تاثیرگذار می­داند. شرق­شناسانی چون اسپیواک، هومی بابا، ادوارد سعید و همفکرانشان با مطالعهء روش­های استعمار و تاثیر آن در جوامع، به معرفی شیوه­ها، عواقب و عوارض آن پرداخته­اند. در این مقاله، رمان همسایه­ها، اثر ا...

[ 3 ] - شیوه‏ هاى شخصیت ‏پردازى در رمان کلیدر

عنصر شخصیت در روایت داستان، مهم‏ترین عامل طرح داستان است. داستان به وقایع مربوط به زندگى مردم مى‏پردازد، بنابراین رمان‏نویس بسته به نوع رمانى که مى نویسد شخصیت‏هاى داستانى خود را خلق مى کند. محمود دولت آبادى از بزرگ‏ترین نویسندگان رئالیست ایران‏در رمان ده جلدى خود "کلیدر" به آفرینش بیش از صد و بیست شخصیت زن و مرد و کودک مى‏پردازد. تعدّد شخصیت‏ها در این رمان، آن را به بهترین منبع براى بررسى انواع...

[ 4 ] - نقد روان‌کاوانۀ شخصیت رودابه در رمان به هادس خوش آمدید بر اساس نظریۀ آلفرد آدلر

نقدِ روان­شناختی از جمله نقدهای بین­رشته­ای محسوب می­شود که به­وسیله آن می­توان زوایای پنهانی، پریشان حالی­ها و تعارض­ها را در رفتار شخصیت­ها، در یک اثر ادبی کشف کرد. این نقد راه را برای تحلیل بهتر متن مورد نظر باز می­کند. جستار پیش­رو به بررسی نقد روان­کاوانۀ شخصیت «رودابه» در رمان "به هادس خوش آمدید" نوشتۀ "بلقیس سلیمانی" بر اساس نظریۀ "آدلر" پرداخته است. "آدلر" بنیان­گذار روان­شناسی فردی است....

[ 5 ] - تمثیل در سلامان و ابسال جامی

 تمثیل یکی از مهم‌ترین انواع ادبی است که جایگاه والایی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است، با بررسی تمثیلات هر قوم می­توان از طرز زندگی اجتماعی و میزان تمدن و تربیت آن جامعه آگاه شد. تمثیل از یکسو وابسته به انگیزه­های گوینده و از سوی دیگر، وابسته به مقدار دانش، هدفمندی و آگاهی شنونده یا گیرنده است. تمثیل می‌کوشد بخشی از آگاهی را ملموس کند و برای توضیح و تبیین معنی به کار می‌رود و در خدمت...

[ 6 ] - تفسیر عالم مثال وتمثّل در تمهیدات عین القضات همدانی

عالم مثال یا عالم برزخ یکی از عوالم موجود درهستی است که حد فاصل بین عالم ماده وعالم عقول است و از زمان افلاطون تا کنون مورد بحث، استدلال واثبات گرفته است. این عالم از یک طرف شبیه عالم ماده است ، زیرا دارای مقدار وشکل است واز طرف دیگر شبیه عالم عقول است زیرا مجرّد از ماده و فاقد جسم است. عالم مثال ظرف ومحل بروز و ظهور تمثّل است ؛ تمثّل ، تصّور کردن صورتهای مثالی بدون تغییرماهیت درآنها است و تنها درع...

[ 7 ] - تحلیل و بررسی سبک نگارش طالبوف؛بر پایه سه اثر مسالک‌المحسنین، ایضاحات در خصوص آزادی و سیاست طالبی

دگرگونی سبک نثر در نیمه دوم پادشاهی قاجار در آثار آغازگرانی چون حاج زین‌العابدین مراغه‌ای، طالبوف، میرزا ملکم خان، احمد روحی کرمانی و میرزا حبیب اصفهانی، در منابع مختلف مورد بررسی قرار گرفته و ما از بین نام‌های یاد شده، بنا داریم سه اثر عبدالرحیم طالبوف را مورد بررسی قرار دهیم. طالبوف یکی از نویسندگان روشنفکری است که با آثار خود که در نثری شیوا پدید آمده، تأثیر شگرفی بر روشنگری عصر خود گذاشته ا...

[ 8 ] - ویژگی های شاخص بلاغی و محتوایی شطحیات بایزید

عارف گرچه لحظات و آناتی از عمر خویش را در عالم برتر ملکوت به­سرمی­برد که صباح و مساء و مکان ندارد و تهی از هرگونه کثرت است، هنگام نقل تجربیات خود از وحدت، ناچار از توسل به­ ابزارهای عالم کثرت که مفهوم و منطوق است می­گردد و برای توصیف خاطرات خود، هم از زبان حقیقی و هم از زبان مجازی استعانت می­جوید، با وصف این سخنان وی متناقض­نما و  نیازمند شرح و تأویل می­گردد. بایزید بسطامی پس از  شهود یگانگی نف...

[ 9 ] - گذری بر انواع تمثیل در معارف بهاءولد

شگرد بلاغی تمثیل از دیرباز در میان صاحبان نظم و نثر در انتقال مفاهیم عقلی، انتزاعی و ذهنی شگردی تاثیرگذار بوده است و «بهاءولد «صاحب کتاب «معارف» نیز با بهره­گیری از این­عنصر تصویرساز و سایر عناصر بدیعی و بیانی، سبک نثر مرسل را به­نثر شاعرانه نزدیک ساخته­است. وی از انواع تمثیل­های واقعیت­بنیاد، لفظی، منطقی، متناقض­نما و نیز تمثیل­های رمزی که در حیطه­ی تمثیل­های داستانی و گسترده جای­می­گیرند و نی...

[ 11 ] - رویکردهای متفاوت نسبت به‌شطح‌گویی و انواع درون‌مایه شطحات

شطح» در اصطلاح عرفانی، به¬مجموعه رویدادهای گفتاری و رفتاری اطلاق می¬گردد که از عارف در حالت وجد، سکر و از خود بی¬خودی سر¬می¬زند و سرریزی¬های روح را بر زبان یا فعل او آشکار¬می-کند.شطحات،گرچه گزاره هایی هستند که در حوزه الهیات می گنجند،امّا ایده های غیرمتعارفی را که در قالب ایده¬های شریعتی و گاه حتی عرفانی و چهارچوب¬ عقلی و قالب منطقی گفتار نمی¬گنجند،مطرح¬می-کنند. اغلب درون¬مایه¬های شطحیات، اسباب ...

[ 12 ] - گذری بر تمثیل در آفرین نامه

تمثیل یکی از بهترین شیوه های بلاغی جهت اقناع مخاطب است که شاعران و نویسندگان به وسیله آن، امور معقول را به صورت محسوس و قابل درک در اختیار مخاطب قرار می­دهند، از این­رو این شگرد ادبی، شیوه­ای حکیمانه جهت بیان مقصود محسوب می­شود. در این مقاله با استفاده از شیوه تحلیلی- توصیفی، تشبیه تمثیلی، استعاره تمثیلی، تمثیل طبیعی و اسلوب معادله در مثنوی آفرین نامه ابوشکور بلخی بررسی می گردد، بنابراین ابتدا ...

[ 13 ] - بررسی مفهوم قدرت در نامه‌های فروغ الدوله دختر ناصرالدین شاه قاجار با تکیه بر نظریۀ قدرت میشل فوکو

مطالعات نشان می­ دهد که زندگی زنان در طول تاریخ همواره با فراز و فرود و اغلب بی­ عدالتی و تحقیر مواجه بوده­است. باتوجه به ­مردانه­نویسی در تاریخ و ادبیات فارسی، کمتر می­ توان اطلاعات کاملی دربارۀ ویژگی­ های شخصیتی و جامعه ­شناختی زنان به ­دست آورد. در عصر قاجار و همزمان با تحولات در اروپا برخی از زنان آغازگر تحول در دربار شدند. حضور آنها در محافل سیاسی، اجتماعی و ادبی و آثاری که ازخود به­ جا گذ...