مهردخت نجف پور نوایی

استادیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

[ 1 ] - ارزیابی ترکیب‌های شیمیایی اسانس دوگونه Nepeta cephalotes Boiss. و Nepeta gloeocephala Rech.f. در دو حالت خشک و تر

دو گونه Nepeta cephalotesBoiss ,Nepeta gloeocephala Rech.f. از گونه‌های انحصاری کشور هستند که در منطقه ایران و تورانی کشور پراکنش دارند. هدف از این تحقیق شناسایی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی موجود در اسانس این دو گونه در حالت تر و خشک بود. بدین منظور سرشاخه‌های گلدار گونه‌های N.gloeocephalaو N.cephalotes به‌ترتیب از رویشگاه‌های طبیعی منطقه کاشا...

[ 2 ] - بررسی و مقایسه اثر زمان استخراج بر کمیت وکیفیت مواد موثره اسانس چهار ژنوتیپ مختلف گیاه Rosa damascene Mill.

در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر زمان استخراج بر کمیت و کیفیت ترکیب‌های معطر گل محمدیRosa damascene Mill. گلبرگ‌های 4 ژنوتیپ متعلق به تهران، کاشان، ایلام و سمنان کاشته شده در مزرعه تحقیقاتی گل محمدی در مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در سال 1391 جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری از نمونه‌ها به‌وسیله روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) به‌مدت 30 تا 150 دقیقه، بازده اسانس در زمان‌های مختلف محاسبه و ...

[ 3 ] - بررسی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام‌های مختلف گیاه Helichrysum pallasii (Spreng.) Ledeb. در رویشگاه طبیعی استان تهران

گیاهHelichrysum pallasii (Spreng.) Ledeb. علفی چند ساله و متعلق به تیره Asteraceae که به‌عنوان ضد التهاب و ضدمیکروب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق به‌منظور بررسی و مقایسه کمی و کیفی اسانس گیاه، اندام‌های: گل، برگ و ریشه در زمان‌های مختلف رشد، از رویشگاه طبیعی آن  واقع در منطقه گاجره (2100 متر) در استان تهران طی تابستان سال 1392 جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری از نم...

[ 4 ] - بررسی فیتوشیمیایی اسانس در جمعیت‌های مختلف گونهThymus kotschyanus Boiss & Hohen. در ایران

به منظور بررسی و مقایسه عملکرد ترکیب‌های شیمیایی اسانس گونهBoiss. & Hohen.  Thymus kotschyanusتحقیقی در 8 رویشگاه واقع در 4 استان کشور انجام گرفت. سر شاخه‌های گلدار گیاه جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر اسانس‌گیری شد. شناسایی ترکیب‌های اسانس با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) آنالیز گردید. نتایج این مطالعه نشان د...

[ 5 ] - بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس سرشاخههای گلدار گیاه Zataria multiflora Boiss. در چهار استان مختلف

آویشن شیرازیZataria multifloraBoiss.  یکی از گونه‌های دارویی تیره نعناییان (Lamiaceae) می‌‌باشد که فقط در مناطق جنوب ایران افغانستان و پاکستان به‌صورت خودرو رویش دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی کمیت و کیفیت ترکیب‌های شیمیایی روغن اسانسی جمعیت‌های مختلف این گونه، سرشاخه‌های گلدار چهار جمعیت از استان‌های اصفهان، فارس،یزد و هرمزگان  جمع‌آوری گردید. اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه به روش تقط...

[ 6 ] - بررسی ترکیب شیمیایی اسانس‌های Centaurea urvillei DC. subsp. deinacantha و Centaurea pterocaula Trautv.

هر دو گونه Centaurea pterocaula Trautv. و C. urvillei DC. subsp. deinacantha نوعی گل‌گندم هستند. هدف از این مطالعه تعیین ترکیب‌های شیمیایی در روغن‌های اسانسی گونه‌های مذکور برای استفاده در مواد غذایی، لوازم آرایشی- بهداشتی و دارویی بود. گیاهان C. urvillei و C. pterocaula در مرحله گلدهی از ارومیه (دره قاسملو) و زنجان در سال‌های 1389 و 1390 جمع‌آوری شدند. اندام‌های گیاه شامل ساقه و برگ و گل‌آذین ...

[ 7 ] - بررسی شاخص‏های یونومیک در گیاه دارویی Zataria multiflora Boiss. بومی ایران

Zataria multiflora Boiss. (آویشن شیرازی) از گیاهان دارویی با ارزش و در معرض انقراض می‏باشد که در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی برخی از عناصر معدنی گیاه آویشن شیرازی و نیز مقایسه انباشت فلزات سنگین در برخی از رویشگاه‏های طبیعی کشور، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در چهار رویشگاه کشور در استان‏های اصفهان، فارس، یزد و هرمزگان انجام شد. عناصر معدنی این...

[ 8 ] - بررسی مقایسه‌ای ترکیب‌های شیمیایی اسانس بذر و برگ Heracleum anisactis Boiss. & Hohen. در چند ارتفاع مختلف

در این مطالعه آنالیز اسانس بذر و برگ گونه انحصاری Heracleum anisactis Boiss. & Hohen. گزارش شده‌است. این گیاه از مناطق کوهستانی گاجره به دیزین و از سه ارتفاع 2100 متر، 2600 متر و 3200 متری جمع‌آوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی ترکیب‌های اسانس از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. 20 ترکیب در اسانس و 22 ترکیب د...

[ 9 ] - بررسی مقایسه‌ای ترکیب‌های شیمیایی اسانس میوه Heracleum gorganicum Rech. f. در چند ارتفاع مختلف در پارک ملی گلستان

جنس Heracleum از تیره Umbelliferae می‌باشد. به‌طور کلی 10 گونه از این جنس در ایران رویش دارند که 4 گونه آن ازجمله H. gorganicum Rech. f.، از گونه‌‌‌‌های انحصاری ایران می‌باشند. هدف از این تحقیق بررسی کمّی و کیفی اسانس میوه این گونه برای اولین بار بود که از منطقه‌ای حفاظت‌شده در پارک ملی گلستان و از سه ارتفاع 1400 متر، 1700 متر و 2000 متری جمع‌آوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای ش...

[ 10 ] - بررسی مقایسه‌ای ترکیبهای شیمیایی اسانس میوه و برگ گیاه Scaligeria assyriaca Freyn & Bornm.

جنس Scaligeria از تیره چتریان است و در ایران 7 گونه دارد که یکی از گونه‌های معطر آن، گیاه Scaligeria assyriaca Freyn & Bornm. است. این گیاه در رویشگاههای طبیعی کشور یافت می‌شود. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس برگ و میوه این گونه بود. این گیاه از منطقه‌ای بین اسفراین و بجنورد در استان خراسان جمع‌آوری شد و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههایگاز کرو...

[ 11 ] - بررسی تراکم بوته و زمان کشت بر عملکرد گیاه Agrimonia eupatoria L.

Agrimonia eupatoria L. ازگیاهان دارویی چند ساله و بسیار ارزشمند می‌باشد کهاز دیرباز برای آرام‌بخشی و کاهش استرس و درمان یرقان استفاده می‌شده و امروزه اثرهای مفید آن در درمان هپاتیت، مشکلات تنفسی و نیز قابض و ضد خونریزی بودن آن به اثبات رسیده است. در تحقیقی که به منظوربررسی تراکم بوته و زمان کشت بر عملکرد گیاه آگریمونی در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1386-1383 انجام شد، سه تراکم بوته...

[ 12 ] - بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس گیاه دارویی Leonurus cardiaca L.

گیاه Leonurus cardiaca L. یکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. تحقیق و بررسی در مورد گیاهان معطر و دارای مواد مؤثره به‌دلیل استفاده در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی حائز اهمیت است. هدف از اجرای این طرح، استخراج و شناسایی ترکیبهای اسانسی این گیاه در رویشگاه طبیعی می‌باشد. سرشاخه‌های گلدار گیاه از منطقه دماوند جمع‌آوری گردید و ب...

[ 13 ] - بررسی اثر روش تقطیر بر میزان استخراج ترکیبهای مهم موجود در گلاب

Mill.Rosa damascena، یکی از گیاهان معطر و دارویی می‌باشد که از گل آن به صورت سنتی و صنعتی گلاب گرفته می‌شود. علاوه بر گلاب حدود 02/0 درصد اسانس نیز در این روش بدست می‌‌آید. یکی از روشهای مناسب و کاربردی استخراج ترکیبهای مؤثره از گلاب، استفاده از دستگاه تقطیر مناسب در فشار اتمسفر و همچنین استفاده از تکنولوژی تقطیر در خلاء می‌باشد که مستلزم در نظر گرفتن تمام پارامترهای فیزیکو شیمیایی است تا بتوان...

[ 14 ] - بررسی مقایسه‌ای ترکیبهای شیمیایی اسانس نمونه زراعی و رویشگاهی گیاه Dracocephalum kotschyi Boiss.

گیاه Boiss. Dracocephalum kotschyiیکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاه‌های طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می‌باشد. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس  نمونه رویشگاهی و زراعی این گونه است. سرشاخه‌های گلدار گیاه از منطقه جیرود در استان تهران و همچنین نمونه کاشته شده از مزرعه تحقیقاتی واقع در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور...

[ 15 ] - شناسایی و بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس گیاه Lepidium sativum L

جنس Lepidium از خانواده  Cruciferaeدر ایران 8 گونه دارد که گونه Lepidium sativum L.  شاهی (ترتیزک) علاوه بر ایران در  اروپای مناطق مدیترانه ای ، آسیا وآمریکا  پراکنش دارد .به منظور بررسی ترکیبهای  شیمیایی اسانس  آن برگهای گیاه کاشته شده از منطقه شمیران در استان تهران در تابستان 1383 جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ ز...

[ 16 ] - بررسی جوانه زنی و امکان کشت گیاه .Dracocephalum kotschy Boiss

گیاه  Dracocephalum kotschy یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می شود.این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می باشد. با افزایش جمعیت ضرورت ایجاب می کند  گیاهانی که حاوی اسانس و مواد موثره  دارویی هستند و می توانند در تاٌمین نیاز جامعه به مواد اولیه دارویی یا صنعتی نقش داشته باشند, وارد سیستم زراعی کشور شوند و با توجه به اهمیت آنها روشهای ...

[ 17 ] - شناسایی ترکیبهای شیمیایی اسانس گیاه Bothriochloa ischaemum L.

جنس Bothriochloa  از خانواده Gramineae در ایران  یک  گونه  علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L.  دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس  این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج  در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با  آب (Clevenger ) اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی  به رنگ ...

[ 18 ] - استخراج و بررسی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس گیاه Centaurea behen L.

به منظور بررسی ترکیبهای اسانس گیاهCentaurea behen L., سرشاخه های گیاه از منطقه  بومهن (سال 1382) در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با  آب اسانس گیری شد (Clevenger). اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد روشن با بازده  0.5%  بدست آمد . ترکیبهای موجود در اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف   متصل شده با طیف سنج  جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت....

[ 19 ] - مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس برگ گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.) در شرایط کشت و رویشگاه طبیعی

زوفا با نام علمی  Hyssopus officinalis L.از گیاهان دارویی با ارزش است که در صنایع دارویی, بهداشتی و غذایی مورد مصرف قرار می‌گیرد. هدف از اجرای این تحقیق مقایسه اسانس برگ گیاه زوفا در شرایط کشت و رویشگاه طبیعی می‌باشد. هنگامی که بیش از نیمی از گلهای گیاه زوفا ظاهر شد مبادرت به جمع‌آوری برگ گیاه از مزرعه واقع درمجتمع تحقیقاتی  البرز کرج و رویشگاه طبیعی در منطقه رودبارک در کلاردشت مازندران گردید. ...

[ 20 ] - بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس Oliveria decumbens vent

گلهای گیاه لعل کوهستان Oliveria decumbens در فصل تابستان از منطقه کرمانشاه جمع‌آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب اسانس‌گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی زرد رنگ با بازده 0.1% بدست آمد. ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس به وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف گازی (GC) و دستگاه گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیف‌‌سنج‌ جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفتند. از میان 14 ترکیب شناسایی ش...

[ 21 ] - شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس گیاه Dracocephalum kotschy Boiss.

جنس Dracocephalum از تیره نعناعیان در ایران 8 گونه علفی یکساله و چند ساله معطر دارد که گونه D. kotschy یکی از گونه‌های انحصاری این جنس در ایران محسوب می‌شود. سرشاخه‌های گلدار این گیاه از اطراف تونل کندوان در ارتفاع 2600 متری جمع‌آوری شد و اسانس آن به روش تقطیر با بخار آب با بازده 0.5% (برحسب وزن خشک) استخراج شد. تجزیه و تحلیل اسانس با استفاده از دستگاه GC/MS و GC نشان داد که ترکیبهای (38.2%) Li...

[ 22 ] - تأثیر کودهای شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد بذر گیاه گاوزبان Echium amoenum Fisch and Mey

به منظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل بر میزان بذردهی گل گاوزبان ایرانی،‌ تحقیقی در سال 1372 در مجتمع تحقیقاتی البرز واقع در شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق کودهای نیتروژن و فسفر هر کدام در 4 سطح صفر، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار مورد مصرف قرار گرفت. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. طبق نتایج بدست آمده میزان بذر تولید...

[ 23 ] - بررسی ترکیبهای اسانس زوفا (Hyssopus officinalis) در شرایط مزرعه

گیاه دارویی زوفا Hyssopus officinalis از دوران قدیم مورد استفاده مردم بوده و در درمان بیماریها مصرف می‌شد. براساس آخرین مطالعات، این گیاه در درمان آسم و برونشیت، درمان ویروس تب خال و ویروس ایدز اثرات مثبت دارد. هد ف از اجرای این طرح بررسی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس برگ این گیاه درشرایط کشت مزرعه‌ای می‌باشد. هنگامی‌که 2/3 گلهای گیاه ظاهر شدند، مبادرت به جمع آوری برگها گردید. بعد از خشک کردن...

[ 24 ] - اثر کود های شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل بر میزان بذر دهی گیاه زوفا Hyssopus officinalis L.

با توجه به نقش و اهمیت گیاه  زوفا در درمان آسم و سرفه و اهمیت آن در صنایع غذایی، به عنوان یکی از گیاهان دارویی مهم، از مدتها پیش مورد استفاده بشر قرار گرفته است. یکی از شیوه های تکثیر گیاهان دارویی ازدیاد آنها از طریق بذر می باشد، در این تحقیق استفاده از کود های شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل نشان داده که این عناصر تا چه اندازه در تولید بذر این گیاه موثرند. تحقیق آماری بوده و بر اساس طرح بلوکه...

[ 25 ] - ارزیابی ترکیب‌های شیمیایی اسانس دوگونه Nepeta cephalotes Boiss. و Nepeta gloeocephala Rech.f. در دو حالت خشک و تر

دو گونه Nepeta cephalotesBoiss ,Nepeta gloeocephala Rech.f. از گونه‌های انحصاری کشور هستند که در منطقه ایران و تورانی کشور پراکنش دارند. هدف از این تحقیق شناسایی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی موجود در اسانس این دو گونه در حالت تر و خشک بود. بدین منظور سرشاخه‌های گلدار گونه‌های N.gloeocephalaو N.cephalotes به‌ترتیب از رویشگاه‌های طبیعی منطقه کاشا...

[ 26 ] - بررسی و مقایسه اثر زمان استخراج بر کمیت وکیفیت مواد موثره اسانس چهار ژنوتیپ مختلف گیاه Rosa damascene Mill.

در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر زمان استخراج بر کمیت و کیفیت ترکیب‌های معطر گل محمدیRosa damascene Mill. گلبرگ‌های 4 ژنوتیپ متعلق به تهران، کاشان، ایلام و سمنان کاشته شده در مزرعه تحقیقاتی گل محمدی در مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در سال 1391 جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری از نمونه‌ها به‌وسیله روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) به‌مدت 30 تا 150 دقیقه، بازده اسانس در زمان‌های مختلف محاسبه و ...

[ 27 ] - بررسی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام‌های مختلف گیاه Helichrysum pallasii (Spreng.) Ledeb. در رویشگاه طبیعی استان تهران

گیاهHelichrysum pallasii (Spreng.) Ledeb. علفی چند ساله و متعلق به تیره Asteraceae که به‌عنوان ضد التهاب و ضدمیکروب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق به‌منظور بررسی و مقایسه کمی و کیفی اسانس گیاه، اندام‌های: گل، برگ و ریشه در زمان‌های مختلف رشد، از رویشگاه طبیعی آن  واقع در منطقه گاجره (2100 متر) در استان تهران طی تابستان سال 1392 جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری از نم...

[ 28 ] - بررسی فیتوشیمیایی اسانس در جمعیت‌های مختلف گونهThymus kotschyanus Boiss & Hohen. در ایران

به منظور بررسی و مقایسه عملکرد ترکیب‌های شیمیایی اسانس گونهBoiss. & Hohen.  Thymus kotschyanusتحقیقی در 8 رویشگاه واقع در 4 استان کشور انجام گرفت. سر شاخه‌های گلدار گیاه جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر اسانس‌گیری شد. شناسایی ترکیب‌های اسانس با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) آنالیز گردید. نتایج این مطالعه نشان د...

[ 29 ] - بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس سرشاخههای گلدار گیاه Zataria multiflora Boiss. در چهار استان مختلف

آویشن شیرازیZataria multifloraBoiss.  یکی از گونه‌های دارویی تیره نعناییان (Lamiaceae) می‌‌باشد که فقط در مناطق جنوب ایران افغانستان و پاکستان به‌صورت خودرو رویش دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی کمیت و کیفیت ترکیب‌های شیمیایی روغن اسانسی جمعیت‌های مختلف این گونه، سرشاخه‌های گلدار چهار جمعیت از استان‌های اصفهان، فارس،یزد و هرمزگان  جمع‌آوری گردید. اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه به روش تقط...

[ 30 ] - تاثیر میزان کودهای ازته و فسفره بر بذردهی گیاه شاهبیزک (Atropa belladonna)

به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی بر میزان بذردهی گیاه شابیزک طرح تحقیقاتی  در سال 1372 آغاز شد. در این تحقیق ابتدا بذرهای گیاه در فصل پاییز در گلخانه و درون گلدان کشت شد و در بهار سال بعد به مزرعه ایستگاه تحقیقاتی البرز واقع در حسین آباد کرج منتقل گردید. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب بلوکهای کامل تصادفی و تحلیل واریانس با 16 تیمار کودی و چهار تکرار اجرا شده است. نتایج حاصل نشان داد...

[ 31 ] - بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس دار روی سه جنس Nepeta, Mentha و Thymus در استان تهران

با توجه به نقش و اهمیت گیاهان اسانس دار در زندگی بشر اجرای طرح های تحقیقاتی در مورد آنها ضروری به نظر می رسد. با توجه به گستردگی و پراکنش وسیع گونه های معطر در کشور اجرای این طرح به جنس، گونه و استان خاصی محدود شده است. لذا این طرح بر روی سه جنس ThymusMentha و Nepeta در استان تهران اجرا شد.  در ابتدا ضمن مراجعه به منابع و کتب مرجع، مقاله ها و کاوشهای کامپیوتری اطلاعات مختلفی در مورد گیاها...