کلثوم غضنفری
استادیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران
[ 1 ] - طلاق در دین زردشتی و اسلام
در دین زردشتی و اسلام صحت طلاق منوط به احراز شرایطی است. شرایط مطرح‌شده در این خصوص خود جزئیات و مسائل خاصی دارد که پژوهش و بررسی آن به روشن‌شدن بیشتر ابعاد این موضوع و مسائل حقوقی مرتبط با آن می‌انجامد. مسئله اصلی پژوهش حاضر بررسی تطبیقی شرایط و حق طلاق در دین زردشتی و اسلام و به دنبال آن مسائل مربوط به جنبه‌های مالی زوجین هنگام جدایی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در هر دو دیانت...
[ 2 ] - زردشت و ابراهیم در منابع اسلامی
در منابع دورهٔ اسلامی، بارها داستان‌های اساطیری متعلق به ایران باستان با داستان‌های سامی و یهودی آمیخته شده است. در این فرآیند، بسیاری از شخصیت‌های اساطیری و ملی ایران با شخصیت‌های مذکور در قرآن کریم و تورات پیوند یافته یا تطبیق داده شده است. از جمله اشخاصی که در این منابع با برخی انبیای بنی‌اسرائیل پیوند داده شده، زردشت، پیامبر باستانی ایران، است که بارها او را با ابراهیم، ارمیا و عُزَیز مرتبط دا...
[ 3 ] - مطالعۀ تطبیقی شرایط ازدواج در دین زردشتی و اسلام
ازدواج پایۀ اصلی نهاد خانواده است و برای آن در هر دو دین زردشتی و اسلام شرایطی تعریف شده که تحقق ازدواج منوط به احراز آنهاست. مطالعۀ تطبیقی شرایط ازدواج از منظر دو دین زردشتی و اسلام نشان می‌دهد که وجوه اشتراک و افتراق گوناگونی دربارۀ این موضوع بین دو دین وجود دارد و تحلیل و ارزیابی آنها میتواند به روشن‌شدن بیشتر ابعاد میراث و سنن مشترک این ادیان بینجامد. روند پژوهش بدین‌گونه است که ابتدا شر...
[ 4 ] - ازدواج موقت در دین زردشتی و اسلام
در دین زردشتی، شواهدی مبنی بر وجود ازدواج موقت وجود دارد که میتوان آن را با متعه یا ازدواج موقت در فقه امامیه تطبیق داد. اگرچه میان فقهای امامیه و اهل تسنن در تداوم مشروعیت این نوع ازدواج اختلاف نظر وجود دارد، فقهای امامیه با استناد به قرآن و روایات قائل به تداوم آن هستند. این نوع ازدواج از نظر فقه امامیه مشروع است، اما برای انعقاد آن باید شرایطی احراز شود که در صورت وجود آن شرایط، چنین ازدوا...
[ 5 ] - رویدادنامه خوزستان
[ 7 ] - ازدواج با نزدیکان در منابع سده‌های نخستین اسلامی: خاستگاه، اهداف و میزان گستردگی آن
بررسی‌های موجود در بیان زرتشتیان راجع به پیشینه و اجرای آیین ازدواج با نزدیکان یا خویدوده و انگیزه‌های پای‌بندی به آن، عموماً بر شواهدی از آثار تاریخ‌نگاری‌های یونانی و نوشته‌هایی از قلم غیرایرانیان و بر پایه مفاهیم به‌کاررفته در متون فقهی بازمانده به زبان پهلوی اتکا دارد. افزون بر منابع مزبور، سنت یادشده در منابع اسلامی نیز گزارش شده، اما تاکنون بررسی دقیقی از میزان همسانی در محتوا بین آثار این...
[ 8 ] - خرد در منظومه های حماسی فارسی و سنجش آن با متون زرتشتی (مطالعۀ موردی: گرشاسب نامه، بهمن نامه و کوش نامه)
منظومههای حماسی فارسی غالباً روایات مربوط به ایران باستان را نقل میکنند. با توجه به اینکه ممکن است پیشینة برخی از این روایات حماسیِ خارج از شاهنامه نیز به دوران ساسانی برسد، میتوان انتظار داشت که مفاهیم و باورهای زرتشتی هم در این منظومهها بی‌تأثیر نباشند. یکی از مهمترین این مفاهیم خرد است. این نوشته به بررسی استمرار مفهوم خردِ مذکور در متون زردشتی در این منظومههای حماسی میپردازد. بررسی مورد...
[ 9 ] - نکاتى دربارۀ بازنگرى در سال‌شمارى و توالى سکه‌هاى «عصر تاریک» اشکانى
بازنگرى در عرصۀ سال‌شمارى و تبارشناسى اشکانى، محور اصلى پژوهش‌هاى فرهاد آثار در سال‌هاى اخیر بوده است؛ اما سیمونتا مهمترین ایرادات را به طرح پیشنهادى وى وارد کرد، لیکن سیمونتا خود نیز در آخرین دیدگاه‌های خویش، به چندین مؤلفۀ کلیدی سکه‌شناختی و سال‌شمارانه توجه نکرده است؛ درنتیجه سال‌شمارى پیشنهادی او با توالى تثبیت‌شده از سوی سلوود- مارکهولم در تعارض قرار می‌گیرد. سلوود و مارکهولم پیش‌تر با دق...
[ 10 ] - هخامنشیان در ایونیه: از نبرد موکاله تا صلح کالیاس (479-449 پ.م)
جنگهای مادی (دولت هخامنشی با یونانیان) از مهمترین سرفصل‌های تاریخ دورۀ باستان است. مهمترین مسئله در بررسی این جنگ کمبود و یک‌طرفه بودن منابع است. در حالیکه هیچ منبع ایرانی و شرقی سخنی از این جنگ نزده، منابع یونانی (در رأس آنان هرودت) به تفصیل جزئیات آن را شرح داده‌اند. اما هرودت به دلیلی ناروشن کتاب خود را با نبرد موکاله و محاصرۀ سِستوس (479 پ.م) به پایان رسانده است. دیگر منابع یونانی روایت‌های...
نویسندگان همکار