محمد مهدی مرادی خلج
دانشگاه شیراز
[ 1 ] - چرایی توجه قدرتهای درگیر در جنگ جهانی دوم نسبت به بویراحمدی ها
چکیده در پی اشغال ایران توسط متّفقین، حکومت رضاشاه در شهریور 1320 هـ.ش سقوط کرد. از جمله پیامدهای این سقوط، احیاء قدرت خوانین بود. عبدالله‌خان ضرغام‌پور به عنوان قدرتمندترین خان عشایر کهگیلویه و بویراحمد در بخش‌هایی از دو استان مهم آن روز؛ یعنی، خوزستان و فارس، مورد توجه دولت‌های درگیر در جنگ جهانی (آلمان و انگلیس) قرار می‌گیرد. تلاش بخشی از احزاب و گروه‌های طرفدار آلمان در قالب ستون پنجم، برای ...
[ 2 ] - تبیین زمان وقوع قیام توّابین و رفع اختلاف منابع تاریخی
در مورد سال و ماه و حکومت همزمان با وقوع قیام توابین، در منابع نخستین تاریخ اسلام، اقوال مختلف بلـکه متضادی ذکر شده که مجمـوعاً شـامل هفت قول است. و گاه در یک منبع، در ذکر زمان حوادث مربوط به توابین، تاریخهایی بیان شدهاست که با یکدیگر ناسازگارند. نویسندة مقاله توانسته است با مقایسة زمانهای بدست داده شده در منابع متقدم و استفاده از شواهد تاریخی و نیز بهرهگیری از نقشة مسیر حرکت توابین و همچنی...
[ 3 ] - رویکرد طریقت نعمت‌اللهیه به ساختارهای سیاسی‌ـ مذهبی دورۀ محمدشاه قاجار
پس از دوران رنج و محنت صوفیان نعمت‌اللهی در دوران فتحعلی‌شاه قاجار، به تخت نشستن محمدشاه قاجار نویدبخش پایان سختی‌ها و مشکلات این طریقت در ایران بود. دو شعبۀ کوثرعلیشاهی و مست‌علیشاهی سعی کردند از بستر ایجاد شده در این دوره هرکدام بهگونه‌ای متفاوت برای دستیابی به موقعیت و جایگاهی بهتر بهره ببرند.از‌این‌رو مسئلۀ اصلی تحقیق حاضر نیز چگونگی عملکرد نظری و عملی این دو شعبۀ طریقت نعمت‌اللهیه بهمنظ...
[ 4 ] - نقش متفقین در اندیشه استقلالخواهی مسیحیان غرب آذربایجان در جنگ جهانی اول
این مقاله با کاربست روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع تاریخی، عوامل مؤثر در شکلگیری رویداد استقلالخواهی بخشهای غربی ایالت آذربایجان را در جنگ جهانی اول شناسایی و مورد بررسی قرار داده است. بسیار روشن است که وقوع چنین رخدادی در این حوزۀ جغرافیایی با پیشینۀ تاریخی ـ اجتماعی مستعد، حاصل درهمآمیزی عوامل بسترساز و مبانی ساختاری شکلگیری اندیشة استقلالطلبی است. تنوع قومی و زبانی مان...
[ 5 ] - بسترهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی وقایع کرمان و بازتاب آن در انقلاب مشروطه(1324—1323ق)
چکیده در سال 1323ق. در کرمان حوادثی روی داد که منجر به کشته شدن عده‌ای از اهالی کرمان شد. چوب خوردن حاج میرزا محمد رضا تاثیرگذارترین حادثه از این وقایع بود و متاثر از آن دو تن از حکام کرمان برکنار شدند. با رسیدن اخبار به تهران، علما، انجمن‌ها و آزادی‌خواهان از این حوادث برای پیشبرد اهداف آزادی‌خواهانه‌ی خویش استفاده بسیار بردند و طی مهاجرت پناهندگان به حرم عبدالعظیم حوادث کرمان در خواسته‌های عل...
[ 6 ] - انگیزه‌های سیاسی و انگاره‌های ملی در مشروطیت (مطالعۀ موردی تغییر نام مجلس)
تشکیل مجلس و پذیرش نوعی نظام پارلمانی از سوی مظفر‌الدین‌شاه از جمله نتیجه‌های انقلاب مشروطیت ایران بود. این مجلس که در نخستین فرمان صادرشده در تشکیل آن (14 جمادی‌الثانی 1324) نام ویژه‌ای نداشت در فرمان بعدی (16 جمادی‌الثانی) عنوان مجلس شورای اسلامی یافت و در آخرین فرمان که به فاصلۀ چهار روز از نخستین آنها صادر شد نام مجلس شورای ملی گرفت. انگیزه‌های سیاسی ناشی از بدبینی مشروطه‌خواهان به دولتمردا...
[ 7 ] - به هنگامی یا نا به‌هنگامی قیام توابین
نهضت توابین به رهبری سلیمان‌بن‌صرد خزاعی، در ربیع‌الاخر سال 64قمری آغاز گردید و در جمادی‌الاولی همان سال به شکست انجامید. حال، آیا زمان انتخاب قیام به درستی انتخاب شده بود. زمانهای ممکن برای قیام شامل این موارد بوده است: چهل روز نخست پس از مرگ یزیدبن‌معاویه، سه ماه پس از مرگ یزید، قبل از پانزده رمضان سال 64، میانه 15 و 22 رمضان 64 قمری، قبل از شوال 64، قبل از سوم ذی‌قعده 64 و قبل از محرم 65قمر...
[ 8 ] - بررسی روابط سازمان پرورش افکار و کمیسیون رادیو (1320-1317ش)
سقوط قاجاریه و برآمدن حکومت پهلوی، سرآغاز تحولات مهمّی در ایران شد. این تحولات متأثر از شرایط داخلی و خارجی گوناگون بود. دراین‌میان، حکومت پهلوی با استفاده از ایدئولوژی ملی‌گرایی و بهره‌وری نسبی از تکنولوژی روز جهان، به دنبال توجیه مبانی حکومت خود برآمد؛ به همین منظور، سازمان پرورش افکار، در 1317ش در ایران تأسیس شد تا مهمّ‌ترین نهاد برای طراحی و اجرای سیاست‌های تبلیغاتی حکومت پهلوی شود. در میان...
نویسندگان همکار