مسعود تجریشی

استاد دانشکده مهندسی عمران و رئیس مرکز تحقیقات سنجش از دور، دانشگاه صنعتی شریف، تهران

[ 1 ] - تعیین محدوده های روزانه سیلابدشت رودخانه‌ها در بخش جنوبی دریاچه ارومیه در سال 2010

مطالعه حاضر نوسانات سطح پخشیدگی جریان‌های اصلی جنوبی دریاچه ارومیه شامل رودخانه‌های سیمینه‌رود، گدار‌چای و مهابادچای تحت عنوان شاخه جنوب غربی، رودخانه‌های زرینه رود و مردوق‌چای شاخه جنوبی و رودخانه‌های قلعه‌چای و صوفی‌چای را شاخه جنوب شرقی بافرزون بررسی می‌کند. ناحیه بافرزون در حدفاصل مرز حداکثری و مرز روزانه دریاچه بوده و به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شده و مربوط به 143 روز از سال 2010 می...

[ 2 ] - برآورد تبخیر از سطح دریاچه ارومیه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS

تبخیر به عنوان مهمترین عامل خروج آب از دریاچه‌های بسته، سهم به‌سزایی در معادلات بیلان آب دریاچه‏ها ایفا می‌کند و می‌تواند منجر به تغییر در ترکیب شیمیایی دریاچه‌ها شود. هدف از این مطالعه ارائه الگویی برای برآورد صحیح نرخ تبخیر از سطح آب دریاچه ارومیه با استفاده از فن‌آوری سنجش از دور می‌باشد. بدین منظور مدل روزانه تبخیر با لحاظ کردن اثر شوری (SDDE)1 بر مبنای معادله بیلان انرژی و با اس...

[ 3 ] - مدل های استوکستیک منطقه ای جریان سالانه حوزه های آبریز غرب ایران

دراین مقاله، مدل استوکستیک سالانه AR(1) منطقه ای برای جریان سالانه رودخانه های حوزه های آبریزکرخه، کارون و دز ساخته شده است. بمنظور برآورد پارامترهای منطقه ای مدل های مزبور، از میان 213 ایستگاه هیدرومتری، تعداد 84 ایستگاه دارای حداقل 17 سال آمار برگزیده شد. ابتدا رابطه های رگرسیونی چند متغیره منطقه ای بین میانگین دبی سالانه، بارش و مساحت زیرحوزه ها بدست آمده است. سپس با بررسی ساختار منطقه ای و ...

[ 4 ] - جانمایی حوضچه‌های ذخیره با استفاده از مدل شبیه‌ساز SWMM و تصمیم‌گیری چندمعیاره مکانی

حوضچه‌های ذخیره یکی از روش‌های سازه‌ای کنترل سیلاب در محیط‌های شهری هستند. اگرچه تأثیر مثبت این سازه‌ها در کنترل سیلاب امری بدیهی است، اما برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از آن‌ها در مکان‌های نامناسب می‌تواند باعث بدتر شدن وضعیت سیلاب یک حوضه شود. در این مقاله، روشی ابتکاری ارائه شد که در آن از نتایج مدل‌سازی هیدرولوژیکی- هیدرولیکی برای جانمایی حوضچه‌ها به‌منظور کنترل سیلاب به‌صورت مست...

[ 5 ] - حل مناقشات در مدیریت تخصیص منابع آب با استفاده از نظریه بازی، مطالعه موردی: حوضه آبریز دریاچه ارومیه

در سالهای اخیر، پیامدهای اجتناب‌ناپذیر سیر صعودی تقاضا و همچنین کاهش ذخایر منابع طبیعی مختلف، به‌خصوص آب، موجب افزایش مناقشات در زمینه چگونگی بهره‌برداری و همچنین تخصیص آنها به ذینفعان مختلف شده است. رویکرد تخصیص آب صرفاً براساس حقابه اولیه معمولاً منجر به استفاده کارآمد از آب در کل یک حوضه آبریز نخواهد شد. در این میان، نیاز به یک روش جامع و پایدار به‌منظور انجام تخصیص به‌نحوی که تمامی گروههای ذی...

[ 6 ] - تشخیص و پهنه‌بندی مکانی شاخص کیفی چند متغیره آب زیرزمینی با استفاده از ترکیب روش فازی

روشهای ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی و تشخیص موقعیتهای مناسب برداشت برای شرب و استفاده کشاورزی، از مسائلی است که به‌لحاظ کاربردی بودن، استفاده فراوانی دارد. ارائه یک روش پهنه‌بندی کیفی جدید با تعیین حدود و شاخص کیفی مناسب از اهم اهداف تحقیق حاضر بود. در این مطالعه پس از ارزیابی متغیر‌های کیفی آب در هر چاه پایش، روشی کارا به‌منظور استنتاج شاخص کلی کیفیت آب با به‌کارگیری ساختار تشخیص و ارزیابی ...

[ 7 ] - مدیریت آب شهری با لحاظ پساب و رواناب به‌عنوان منابع جدید آب (مطالعه موردی شهر تهران)

شهر تهران مثل بسیاری از کلان شهرهای دنیا با افزایش تقاضا برای آب شیرین و محدودیت منابع آب مواجه است. در این مقاله بازیافت و استفاده مجدد از پساب به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های مناسب و دارای تجارب موفق در زمینه مدیریت آب شهری در شهرهای مختلف دنیا، برای حل مشکل تأمین آب و دفع فاضلاب شهر تهران مطرح و اثرات اقتصادی و محیط زیستی آن به‌عنوان نتیجه بیان شد. در ابتدا پس از شناخت مصرف‌کنندگان عمده آب در شهر...

[ 8 ] - آسیب‌پذیری آبهای زیرزمینی از آفت‌کشها و رتبه‌بندی و دسته‌بندی آنها(مطالعه موردی)

در این تحقیق، ابتدا ضمن توصیف روشهای مختلف ارزیابی میزان آسیب‌پذیری آبهای زیرزمینی از آفت‌کشها و عدم قطعیت آنها، آسیب‌پذیری آبهای زیرزمینی دشت کشاورزی زیر پوشش شبکه آبیاری و زهکشی سد پاشاکلا (البرز) در استان مازندران از 7 آفت‌کش مختلف در شرایط متعارف مشخصات آفت‌کشها (t1/2 , Koc) به‌روش شاخصهای پتانسیل حرکت ارزیابی شد و پهنه‌بندی آسیب‌پذیری آبهای زیرزمینی این دشت با استفاده از نرم‌افزار سیستم اط...

[ 9 ] - ساخت مدل‌های پیش‌بینی جریان رودخانه و بهره‌برداری از مخزن سد زاینده‌رود با استفاده از سیستم استنباط فازی

موقعیت حوضه زاینده‌رود در فلات مرکزی ایران که جزء مناطق کم باران ایران محسوب می‌گردد، به همراه رشد روزافزون جمعیت و توسعه بخشهای کشاورزی و صنعتی در منطقه، موجب افزایش قابل توجه تقاضای آبی در حوضه مذکور شده است. وضعیت جغرافیایی این حوضه از یک سو و محدودیت منابع آبی موجود از سوی دیگر، لزوم بهره‌برداری بهینه از این منابع را دو چندان می‌کند. در این مقاله مدلی مبتنی بر سیستم استنباط فازی برای بهره‌ب...

[ 10 ] - تحلیل سیاست‌های بهره‌برداری از منابع آب در حوضه آبریز با روش پویایی سیستم

در یک حوضه آبریز سیستم‌های مختلف طبیعی و انسانی وجود دارد که در اندرکنش با یکدیگرند. در مدیریت جامع منابع آب در سطح حوضه آبریز، اندرکنش اجزای درونی هر سیستم و نیز اندرکنش سیستم‌های مختلف با یکدیگر باید در نظر گرفته شود. برای مثال ، توسعه و بهره‌برداری از منابع آب در بالادست حوضه بر کمیت و کیفیت آب قابل دسترس برای تقاضاها و کاربریهای پایین دست حوضه تأثیر منفی می‌گذارد. در مدیریت جامع منابع آب در...

[ 11 ] - ارزیابی صرفه‌جویی در مصرف آب خانگی به واسطه استفاده ازح قطعات کاهنده مصرف

رشد جمعیت و توسعه اقتصادی- اجتماعی موجب افزایش تقاضای آب شهری شده است. به طور معمول، مصرف آب خانگی اصلی‌ترین بخش مصرف آب شهری را تشکیل می‌دهد. از جملة مؤثرترین اقدامات برای صرفه‌جویی در مصرف آب خانگی، استفاده از قطعات و تجهیزاتی می‌باشد که بدین منظور طراحی شده‌اند. در این مقاله، استفاده از قطعات کاهنده مصرف شامل سرشیر و سردوش کم مصرف آب، در سطح شهر کاشان مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این من...

[ 12 ] - مدل شبیه‌سازی کمّی-کیفی اندرکنش آبراهه با سفره آب زیرزمینی

شبیه‌سازی اندرکنش کمّی و کیفی آبراهه با سفره آب زیرزمینی به عنوان ابزاری کارآمد برای مدیریت حوضه‌های آبریز مطرح می‌باشد و از آنجا که تاکنون مدل‌های توزیعی ارائه شده در مقیاسهای بزرگ به طور مجزا در نظر گرفته شده و در بیشتر موارد فقط اندرکنش‌های کمّی اعمال ‌گردیده، هدف اصلی این تحقیق تلفیق زیرمدل‌های چهارگانه به صورت توزیعی در مقیاسهای بزرگ می باشد. در این تحقیق جریان در آبراهه نادائمی، یک بعدی و د...

[ 13 ] - مدل‌سازی بهره‌برداری از مخزن چند منظوره با استفاده از روش پویایی سیستم

روش پویایی سیستم، در واقع روش شبیه‌سازی شیءگرا و بر پایه بازخورد است که می تواند علاوه بر تشریح سیستم‌های پیچیده بر اساس واقعیت، امکان دخالت مؤثر کاربر در توسعه مدل و جلب اطمینان وی را در طول فرآیند مدل‌سازی فراهم نماید. افزایش سرعت در توسعه مدل، قابلیت توسعه گروهی مدل، ارتباط مؤثر با نتایج و افزایش اعتماد به مدل در اثر مشارکت کاربر از مهم‌ترین قابلیتهای این روش شبیه سازی می باشند. سادگی ایجاد ...

[ 14 ] - کاربرد مدل‌های شبیه‌سازی فسفر در مخزن سد لتیان

سد مخزنی لتیان در 35 کیلومتری شمال شرقی شهر تهران واقع شده است. این سد به همراه سد امیر کبیر و سد لار، منابع تامین آب سطحی شهر تهران را تشکیل می‌دهند. مطالعات انجام شده در طی سالهای اخیر در مورد سد لتیان نشان می‌دهد که بالا بودن غلظت فسفر در مخزن این سد، این منبع آب را در مرحله تغذیه‌گرایی قرار داده است. با توجه به نقشی که فسفر در پدیده تغذیه گرایی مخازن و دریاچه‌ها دارد، در این تحقیق با مقایسه...

[ 15 ] - مقایسه فنی و اقتصادی روش‌های متداول تصفیه فاضلاب صنایع قند در ایران

واقع شدن ایران در منطقه خشک و کم‌آب جهان و افت کمی و کیفی منابع آب؛ توجه به برنامه‌های کاهش مصرف، تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از آن را به خصوص در بخش صنعت ضروری می‌سازد به دلیل تنوع گسترده اقلیمی ایران و تأثیرپذیری انتخاب سیستم‌های تصفیه فاضلاب صنعتی از عوامل متعدد محیطی و هزینه‌ای، ارزیابی فنی و اقتصادی گزینه‌های مختلف تصفیه فاضلاب صنعتی در شرایط مختلف یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت چنین طرح‌های...

[ 16 ] - شبیه‌سازی جریان رودخانه با مدل ذوب برف

در این مقاله، تغییرات سطح پوشش برف یکی از زیرحوزه‌های حوزه آبریز زاینده‌رود (پلاسجان) با استفاده از عکس‌های ماهواره نوآ در سال‌های 71-1370 و 72-1371 استخراج شد. از داده‌های زمینی و تغییرات سطح پوشش برف در سال 72-1371 برای واسنجی مدل SRM استفاده شد. مدل حجم رواناب سالانه را با 0/25 درصد اختلاف و دبی جریان روزانه را با مجذور ضریب هم‌بستگی 0/95 شبیه‌سازی کرد. برای ارزیابی مدل از داده‌های سال 71-13...

[ 18 ] - Evaluation of the Simultaneous Effect of Changes of Climatic Variables and Land Use on the Actual Evapotranspiration Trend Using the SWAT Model in the Ajichi Basin

Determining the actual evapotranspiration value and analyzing its temporal trend is essential for optimal water resources management in a basin. In the present paper, the actual evapotranspiration time series is simulated and its trend is analyzed according to the trend of climatic variables and land use in the Ajichi basin during the period of 2015-1987. The comprehensive SWAT model was set up...