بهجت السادات حجازی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

[ 1 ] - تحلیل سبک عزیزی در یک لیوان شطح داغ

یکی از کتاب­های منثور برجسته دهه هشتاد، «یک لیوان شطح داغ» احمد عزیزی است که به سبک آیرونیک و در گلایه و شکوه از نابخردی مردمان این روزگار نوشته شده است. هنر عزیزی در زبان­آوری و ظهور آگاهی‌های وسیعش در بیشتر حوزه‌های معرفتی، جهت روایت فراز و نشیب‌های زندگی اجتماعی و رویارویی گفتمان‌های متعدّد است. آمیختگی مفاهیم عمیق انتزاعی، فلسفی، عرفانی، حکمی با واژه‌ها، ترکیبات و تعابیر عامیانه، نوعی سنخیّت ...

[ 2 ] - استعاره مفهومی آیۀ نور در قرآن

بخشی از اعجاز قرآن به زیبایی‌‌های ادبی و هنری اختصاص دارد که از آغاز ظهور اسلام در ایران، منشأ شکوفایی زبان و ادب فارسی شده است. بر اساس تعاریف پیشینیان، در درون استعاره به دلیل همانند کردن یا تشبیه، همواره مبالغه‌ای نهفته است که رمز زیبایی سخن و دلیلی منطقی بر تطبیق نداشتن کامل مستعارٌمنه با مستعارٌله است؛ ولی در ساحت مقدّس کلام الهی، با وجود اعجازهای لفظی و ادبی، خلاف واقعیت و کذب راه ندارد. است...

[ 3 ] - تعامل بین سلوک عارفانه و فرایند مشاوره

بخش قابل ملاحظه‌ای از متون ادب فارسی به یافته‌ها و آموزه‌های عرفانی اختصاص دارد.اندیشه‌های عرفانی همچون فلسفه به دو بعد نظری و عملی تقسیم می‌گردد و عرفان عملی فرایند سیر و سلوک عارفانه با رهبری مراد، برای رسیدن به یک دگردیسی شخصیتی است.همسو با آن مشاوره نیز نوعی تعامل کلامی و فکری بین مشاور و مراجع و باز نمودن ابهام در اندیشه و تصمیم‌گیری و در نهایت رسیدن او به کمال فکری و شخصیتی است.اگرچه ظاهر...

[ 4 ] - «تحلیلی بر آیات متشابه از منظر هرمنوتیک با تکیه‌بر کشف‌الاسرار»

یکی از مطالب بسیار بحث‌انگیز و شبهه افکن در ذهن کسانی که در مسیر معرفت به آیات قرآن و روشنگری و تبیین آن‌ها برای مخاطبان گام برمی‌دارند، ماهیّت آیات متشابه و تفاوت اساسی آن‌ها با آیات محکم و فراهم کردن زمینۀ تأویل‌پذیری، تکثّر و چندمعنایی و گاه انحراف و کژفهمی کسانی است که خلوص قلبی را به دست نیاورده‌اند. ژرف‌اندیشی در آیات قرآن، دو علّت اساسی فلسفۀ آیات متشابه را یعنی زبان بلاغی قرآن از یک‌سو و ن...

[ 5 ] - جایگاه وصیت‌نامه‌ها و نامه‌های شهدا در میان ژانرهای ادبی

وصیت‌نامه‌های شهدا و نامه‌های برجستۀ پیشوایان دینی، اندیشمندان، عرفا، نویسندگان و همۀ اهل قلم، از جملۀ آثار مکتوب و باارزشی هستند که قسم عظیمی از فرهنگ اعتقادی ما را در بردارند. تحلیل این دست از نوشتارها، چه با عنوان وصیت‌نامه‌ وچه با عنوان اندرزنامه یا نامه،  با توجه به نکات و آموزه‌های اعتقادی و اخلاقی نهفته در آن‌ها، می‌تواند نقش مؤثری در شناساندن ارزش‌های اعتقادی و اخلاقی حاکم در طول تاریخ ...

[ 6 ] - تحلیلی بر آرایۀ انسان ‎انگاری در قرآن

توجّه بیشتر پژوهشگران حوزه بلاغت قرآن به رابطۀ وجوه ادبی و مذهبی این کتاب مقدس آسمانی و سازگاری یا عدم سازگاری این وجوه باهم معطوف شده است. قرآن در جایگاه معجزۀ ختمیّه از یک سو منشاء شکوفایی بلاغت ادبی در زبان فارسی بوده است و از سوی دیگر به لحاظ ادبی نیز تقلید ناپذیر می‌باشد. از‎این‎‎رو دقیقاً نمونه‌های آرایه‌های ادبی چون تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، تمثیل و... در قرآن، همسانی ماهوی با همین آرایه...