حسین ابویسانی
دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه خوارزمی، تهران
[ 1 ] - سبک‌شناسی «تصویر حلاّج» در شعر ادونیس و شفیعی کدکنی (مطالعه موردپژوهانه: دو سروده«مرثیة الحلاّج» و «حلاّج»)
سبک‌شناسی، دانشی است که تلاش میکند از یافته‌های علوم مختلف، مانند بلاغت، تاریخ ادبیّات، زبان‌شناسی و... بهره گیرد. این دانش، در روند بررسی و تحلیل متن، از خردترین لایه که آواهای متن باشد، آغاز میکند و در نهایت سعی میکند به سطح فکری متن برسد. یکی از مهمترین روشهایی که شاعران معاصر از آن بهره می‌گیرند، گرایش به سنّت و بهره‌گیری از آن، جهت غنا بخشیدن به اثر خویش است. از جمله مهمترین بخش سنّت، م...
[ 2 ] - مطالعه روشمندی علمی در پژوهشهای نثر معاصر عربی «بررسی موردی چکیده های مقالات داستانی»
چکیده چکیده یکی از مهمترین معیارهای ارزشیابی و داوری درباره‌ی مقالات علمی-پژوهشی است. از آن‌جا که چکیده‌ی یک مقاله، فشرده‌ی محتوای آن است و مقاله را با حداقل کلمات ممکن معرفی میکند، شناخت چکیده و اصول چکیده نویسی صحیح برای نویسندگانی که خود، اقدام به تهیه‌ی چکیده برای آثارشان می‌کنند، اهمیت فراوانی دارد. صاحب‌نظران، اصول و معیارهایی را جهت چکیده‌نویسی برشمرده‌اند که توجه به آنها می‌تواند به ن...
[ 3 ] - تحلیلی زبان شناختی – ساختاری از قصیده ی «الظِّل و الصَّلیب» بر اساس روش یاکوبسن
ساختگرایی (Structuralism) به مثابه یکی از بارزترین جنبش های تاریخ اندیشه ی آدمی، در فاصله ی میان دو جنگ جهانی متولد شد و در حال حاضر نیز در نوع خود نگرشی پویا و رو به رشد است. به همین دلیل نمی توان به نوعی ارزیابی نهایی و کامل در این باره دست یازید. اندیشه ی «ساخت» (structure) از قدمتی به مراتب طولانی تر برخوردار است این اصطلاح در قرن هفدهم میلادی به واژگان زیست شناسی افزوده گردید ودر قرن نوزده...
[ 4 ] - هایکو و نمونه های آن در شعر معاصر عربی
«هایکو» یکی از کوتاهترین انواع گونههای شعری است. این نوعِ ادبی، مهمترین قالب شعریِ ادبیّات ژاپن محسوب میشود و قدمتی چندصدساله دارد. هایکو نیروی نهفته در خود را از عرفان، تأمل در احوال درونی افراد و با تکیه بر عناصر طبیعت دریافت میکند. ادبیّاتهای مختلفی در جهان از این گونة ادبی تأثیر پذیرفته و به تبع آن، بسیاری از نمونههای این شعر به دیگر زبانها ترجمه شده است. شاعران فراوانی در نقاط مختلف دن...
[ 5 ] - بررسی تطبیقی دو نمایشنامة پیگمالیون ( با محوریت موضوع «چالش میان هنر و زندگی»)
نمایشنامة «پیگمالیون» اثر «جرج برنارد شاو» از نمایشنامه‌هایی است که به خاطر دوریِ مضمون آن از مشکلات سیاسی و اجتماعی و همچنین تمرکز آن بر بُعد انسانی، توجه بسیاری از ناقدان و پژوهشگران را به خود جلب کرده‌است. برنارد شاو در این نمایشنامه مشکل اختلاف طبقاتی جامعه را طرح نموده، و در خلال آن مشکل هنرمند در تمایز میان هنر و زندگی را نیز به نمایش گذاشته‌است. همچنین از طرف دیگر «توفیق الحکیم»، نمایشنامه...
[ 6 ] - کتاب «عن بناء القصیدة العربیة الحدیثة» نقده فی الشکل والمحتوی
لقد جرّبت الآداب العالمیة عبر القرن العشرین تجارب غنیة لم تجرّبها فی غیره من القرون إذ تطوّرت فیه عناصر الأدب وتکنیکاته فی الشکل والمضمون تطوّراً ملحوظاً. کذلک حاول الأدب العربی مواکبة هذه العناصر والتکنیکات الجدیدة والاستمتاع بها. کتاب "عن بناء القصیدة العربیة الحدیثة" لعلی عشری زاید، یسعی إلی قراءة جدیدة عن بناء القصیدة العربیة الحدیثة، ویحاول دراسة التکنیکات الدخیلة فیها مستعیناً ببعض الشعراء الع...
[ 7 ] - ناسازواری تصویری در شعر سیاسی نزار قبانی
ناسازواری تصویری، تکنیکی است مبتنی بر بیان تناقضی فراگیر در سرتاسر اثر، بین دو تصویر متقابل از شرایط معاصر و یا بین برخی از داده‌های میراثی و برخی اوضاع معاصر. شاعر با بهره‌گیری از چنین شگردی، گاه برای بیان اندیشه‌های درونی‌اش، به سخن گفتن در لفافه گرایش پیدا میکند.شاعر در ناسازواری تصویری مبتنی بر دوسویه معاصر، با ایجاد ارتباط میان ناسازه‌های موجود در یک قصیده، ناهمخوانی بین شرایط فعلی و وضعی...
[ 8 ] - نقش هنرسازه‌های بدیعی در تعجب‌برانگیزی مخاطب در سوره‌های مکی با تکیه بر نقد فرمالیسم روسی (مطالعة موردی: سوره‌های «بروج» و «غاشیه»)
هنرسازه‌های ادبی از مهمترین مباحث مطرح در حوزة نقد ادبی، به‌ویژه علم بلاغت هستند که فرمالیست‌های روس نیز به آنها توجه زیادی داشته‌اند. لفظِ «هنرسازه» به مجموعه فنون بلاغی اطلاق میشود که در عربی با اصطلاح «الفنون الأدبیة» شناخته میشود و در مطالعات فرمالیسم به جای "priem" روسی و "device" انگلیسی به کار می‌رود. این مقاله با رویکرد فرمالیسم روسی نوشته شده‌است. صورت‌گرایان روس معتقدند هنر در مرتبة...
[ 9 ] - نگاهی به درونمایه‌های اجتماعی در رمان‌های الطیب صالح سودانی
هرچند اکثر شخصیت‌ها در رمان‌های الطیب صالح رمان‌نویس سودانی برگرفته از جامعه سنتی و عربی- آفریقایی سودان است؛ کشوری که طعم بسیار تلخ استعمار انگلستان را چشیده و با گذر از این دوران شوم، مرحله پسا استعماری و پیامدهای آن را تجربه کرده و میکند، اما نوع نگرش الطیب صالح جدای از آفریقایی و عرب بودنش، نگرشی بشر دوستانه توأم با حس نوع‌دوستی فارغ از وابستگی به جریان‌ها و گرایش‌های سیا...
[ 11 ] - «تأثیر الثقافة الإسلامیة فی الکومیدیا الإلهیة لدانتی» فی مرایا النـقد
إنّ للثقافة الإسلامیة أثراً کبیراً فی أدیان العالم و فی المعتنقین بها، إذ هی ثقافة غنیة لاتتحدّد فی حدودها الإسلامیة بل تتجاوزها و تشمل الحدود البشریة کلها، فلا غرو فی أن تؤثّر فی الآخرین خارج الحدود الإسلامیة أو یتأثّر بها الآخرون فیُروُوا غلیلَهم لحاجات الدنیا و الآخرة. الدراسات عن «الکومیدیا الإلهیة» لدانتی تدلّ علی أنّها تأثرت بالثقافة الإسلامیة و استقی من مَعینها، ثم إنّ عمل دانتی هذا، وقَفَ شام...
[ 12 ] - الأدب المقارن فی الدراسات المقارنۀ التطبیقیة در بوتۀ نقد
امروزه ادبیات تطبیقی جایگاه ویژه‌ای در‌میان رشته‌های ادبی دارد و نقش انکارناپذیری را در بیان روابط و کنش و واکنش میان آنها ایفا کرده است. به‌علاوه، با نشان‌دادن نقاط ضعف و قوت هرکدام غنای ادبیات ملت‌ها را به‌ارمغان آورده است. کتاب الأدب المقارن فی الدراسات المقارنة التطبیقیة، اثر داود سلوم، در حوزة ادبیات تطبیقی است که سعی دارد ضمن بیان مختصری از نظریه‌ها و مکتب‌های ادبیات تط...
نویسندگان همکار