نیره دلیر
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی
[ 1 ] - تحلیل کنش گفتاری خطبة امام حسین(ع) در روز عاشورا
پژوهش حاضر در سه حوزة زبانشناسی، ادبیات و تاریخ به بررسی و تحلیل کنش‌های گفتار موجود در خطبة امام حسین(ع) در روز عاشورا بر اساس تاریخ طبری می‌پردازد. نظریة کنش گفتار نشان می‌دهد که زبان نه تنها برای توصیف جهان استفاده می‌شود، برای عملی کردن رشته‌ای از امور دیگر نیز به کار میرود که نشاندهندة منظور گوینده از بیان پاره‌گفتار است. در واقع، با کاربست این نظریه، ضمن بررسی لایههای زبانی یک اثر، و...
[ 2 ] - رفتار سیاسی علمای شاخص اهلسنت و امامیه با خلافت عباسی
مطالعه تاریخ اسلام، نشانگر دوگونگی رفتار علمای اهلسنت و امامیه با خلافت اسلامی است. علما به دلیل تسلّط بر مبانی فقه و کلام اسلامی، می‌‌توانستند نقش مهمی در صورتبندی مبانی مشروعیت قدرت خلافت اسلامی، ایفا کرده و به عنوان، نظریه‌‌پردازان قدرت، در خدمت خلافت قرار گیرند، چنان‌‌که در خلافت بنی‌‌امیه، برخی از علمای اهلسنت چنین نقشی را بر عهده گرفته و به حمایت از امویان پرداختند. در مقابل عده دیگ...
[ 3 ] - فرهنگ سیاسی و مبانی نظری پادشاهی و سلطنت؛ بررسی تطبیقی فره ایزدی و ظل‌اللهی
پژوهش حاضر درصدد بررسی تطبیقی مبانی نظری دو مفهوم فره ایزدی و ظل‌اللهی از خلال متون تاریخی و روایی اندیشمندان مسلمان است و در پی پاسخ به این پرسش‌هاست که تشابه و تمایز این دو چیست؟ و آیا می‌توان ظل‌اللهی را در تداوم فره ایزدی دانست؟ برخلاف تصور رایج که این دو اندیشه را از یک جنس بر می‌شمارند، فرض اصلی مقاله، این است که فره ایزدی و ظل‌اللهی، به‌رغم برخی وجوه مشترک، تفاوت‌ها و تمایزات مهمی با یکد...
[ 5 ] - تفنگچیان محلی و امنیت در منطقه مرزی دُرُح از 1291 تا 1338 شمسی
تشکیل نیروی ژاندارمری در سال 1291ش و توسعه آن در اقصی نقاط کشور، موجب استقرار امنیت در داخل کشور و به‌خصوص در مرزها شد اما به‌دلیل گستردگی نواحی، تا مدت‌ها از تفنگچیان محلی به عنوان نیروی کمکی در برقراری امنیت و مبارزه با عوامل سرقت و تجاوز استفاده می‌شده است. در پژوهش حاضر، عملکرد تفنگچیان محلی، در منطقه مرزی دُرُح که با توجه به قرار گرفتن در مسیر شاهراه هرات - فراه به سیستان از موقعیت مهمی برخو...
[ 6 ] - علوم عقلی در عصر سلجوقی: بررسی و تحلیل جامعه آماری دانشمندان
بررسی و تحلیل جامعه آماری دانشمندان علوم عقلی عصر سلجوقی مسأله مقاله حاضر است و نویسنده در پی پاسخ بدین پرسش‌ها است که روند آماری جامعه علما در دوره سلجوقی چگونه بوده و این روند چه معانی و دلالتهایی دارد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها، عصر سلجوقی به سه دوره تقسیم، و جامعه آماری دانشمندان هر دوره با توجه به زیست علمی آنها، نخست بر اساس شمار، سپس بهصورت درصد در جداول و نمودارهایی ترسیم گردیده اس...
[ 7 ] - نمودهای اجتماعی تساهل در دوره سلجوقیان؛ تبیین کنش حکمرانان سلجوقی با شیعیان امامیه
تاکید بر نقش ساختار سیاسی در مواجه با گروه‌های اجتماعی و مذهبی از آن جهت است که در دوره سلجوقی نهاد سیاسی در عمل نهاد مذهب و مناسبات اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. تا آنجا که امکان داشت سلسله مراتب مذهبی در چارچوب حکومت متشکل می‌شود و امور مذهبی تحت نظارت وزیر قرار می‌گیرد. این پژوهش با رویکرد مسئله محور تلاش دارد به تبیین کنش و بینش حکمرانان سلجوقی نسبت به گروه اجتماعی شیعیان امامیه بپر...
[ 9 ] - بررسی انتقادی مناسبات حکومت و مردم آراء خواجه نظام الملک، با تاکید بر مفهوم عدالت و قدرت
آراء خواجه نظام‌الملک، همواره مورد توجه صاحب‌نظران حوزة اندیشه سیاسی بوده، به‌ویژه آن بخش از نظرهای او که به تنظیم مناسبات حکومت با مردم پرداخته و تأثیر به‌سزایی در شکل‌گیری نظریه‌‌های اندیشمندان پس از وی داشته است. پرسش این است که خواجه مناسبات حاکم با مردم را در چه سطوحی و حول چه محوری صورتبندی کرده است. در پاسخ، این فرض طرح شده که مؤلف سیرالملوک با رویکرد «عدالت»محورانه، مناسبات «حاکم» ...
[ 10 ] - بررسی و نقد کتاب سلجوقیان از آغاز تا فرجام
در قرن پنجم هجری، گسترة سلسلۀ سلجوقیان فراتر از مرزهای ایران کنونی را در بر می‌گرفت وآنان موجب پیوند تاریخ ایران با قلمروهای همسایه شد‌ند. ازاین‌رو، بررسی تاریخ این سلسله از اهمیت دوچندان برخوردار است. در همین راستا، اثر سلجوقیان از آغاز تا فرجام، نوشتة ابوالقاسم فروزانی، در هفده فصل، تلاشی درجهت بررسی تمام جنبه‌های حکومت سلجوقی است. پرسشی که در این خصوص مطرح می‌شود این است که نویسنده...
[ 11 ] - تحلیل کنش گفتاری خطبة امام حسین(ع) در روز عاشورا
پژوهش حاضر در سه حوزة زبانشناسی، ادبیات و تاریخ به بررسی و تحلیل کنش‌های گفتار موجود در خطبة امام حسین(ع) در روز عاشورا بر اساس تاریخ طبری می‌پردازد. نظریة کنش گفتار نشان می‌دهد که زبان نه تنها برای توصیف جهان استفاده می‌شود، برای عملی کردن رشته‌ای از امور دیگر نیز به کار میرود که نشاندهندة منظور گوینده از بیان پاره‌گفتار است. در واقع، با کاربست این نظریه، ضمن بر...
نویسندگان همکار