سیّدمهدی طباطبایی
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
[ 1 ] - بررسی رباعیات کمال‌الدّین اصفهانی بر اساس دست‌نویس‌ها و منابع کهن
نگاهی مختصر به دیوان شاعران نشان می‌دهد که گاه یک رباعی به چندین شاعر منسوب شده‌است. به همین دلیل، تشخیص رباعیات هر شاعر از دشوارترین بخش‌های تصحیح متون است. تدوین مجموعه‌ها و جُنگ‌های رباعی هم، اگرچه در شناخت سرایندگان برخی رباعی‌ها گره‌گشاست، به دلیل موضوعی بودن،کتابت‌های فراوان، تک‌نسخه‌ای بودن، و استنساخ از روی یکدیگر، مشکلاتی دیگر در شناخت سرایندگان اشعار به‌وجود آورده‌است. از طرف دیگر، کما...
[ 2 ] - بنمایة حباب و شبکة تصویرهای آن در غزلیّات عبدالقادر بیدل دهلوی
سبک هندی از حیث بنمایه‌های شاعرانه، اهمیّت فراوانی دارد، چراکه شاعران این سبک با بهره‌گیری از خلاّقیّت و نیروی آفرینشی خود، نوآوری‌هایی در بنمایه‌های شعری انجام دادند یا شبکة تداعی‌های آن را گسترده‌تر ساختند. در این میان، عبدالقادر بیدل را می‌توان نقطة اوج تصویرسازی با این بنمایه‌ها دانست. این مقاله بر آن است تا با نگاهی به بنمایة حباب در شعر بیدل، شبکة تصویرهای آن را در سه قالب کلّی تشبیهی، توصیفی...
[ 3 ] - بررسی چهار نظریه دربارة بیتی از عبدالقادر بیدل
اظهارنظر شفیعیکدکنی دربارة مشخص‌نبودن مفهوم یک بیت بیدل، توجه ویژة پژوهشگران را به آن موجب شد تا جایی که سیدحسن حسینی فصلی از کتاب بیدل، سپهری و سبک هندی را به توضیح و شرح آن اختصاص داد و محمدرضا اکرمی در 25 صفحه از کتاب استعاره در غزل بیدل دربارة این بیت سخن گفت. علی معلّم دامغانی هم در 7 شماره از ماهنامة شعر، مباحثی درخصوص این بیت مطرح کرد. هرکدام از این صاحب‌نظران از زاویه‌ای ویژه به بیت نگر...
[ 4 ] - کاربرد ضرب‌المثل‌های فارسی در غزلیات بیدل
مَثَل بهعنوان «ستون فرهنگ مردم» و یکی از اقسام ادبی، همواره محل توجه شاعران بوده است تا جایی که کاربرد آن به همراه تمثیل و استشهاد، یکی از ویژگی‌های سبکی در تاریخ ادب فارسی به‌شمار میآمده است. در دوره‌های تاریخی ادب فارسی، رویکرد شاعران به مَثَل یکسان نبوده است و هر چه خط سیر تاریخ ادبیات را از آغاز تاکنون ادامه می‌دهیم، در سدههای اخیر، به دلیل پیوند بیشتر ادبیات با زبان و فرهنگ عامّه، این رویکر...
[ 5 ] - شرح و تحلیل ابیاتی از حدیقة‌الحقیقه سنایی
حدیقة‌الحقیقه نخستین منظومۀ عرفانی زبان فارسی است که راه را برای سروده‌شدن منظومه‌هایی مانند تحفة‌العراقین، مخزن‌الأسرار و مثنوی معنوی هموارتر کرد. اهمیّت این منظومه در ادب فارسی موجب آن شد که استنساخ‌های فراوانی از آن انجام گیرد و در اغلب این کتابت‌ها، اشتباهات تازه‌تری به متن اصلی راه یابد. ازطرف‌دیگر، برخی روایت‌ها حاکی از آن است که دست‌کم دو تحریر اصلی از...
نویسندگان همکار