پروانه عادل زاده
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
[ 1 ] - بررسی مؤلفة زمان در اتوبوس شمیران بر اساس دیدگاه ژرار ژنت
اتوبوس شمیران اولین روایت از مجموعه‌داستان خاطره‌های پراکنده اثر گلی ترقّی است که با بهرهگیری از گونة روایی خاطره‌ـ داستان به‌خوبی از تکنیک زمان روایی استفاده کرده‌است. زمان، عامل مهمی است که ساختار روایت را شکل می‌دهد و بدون آن روایت هرگز وجود نخواهد داشت. زمان در روایت‌شناسی عمدتاً در سه بخش نظم، تداوم و بسامد بررسی میشود و ژرار ژنت از بزرگترین نظریه‌پردازان در زمینة «زمان در روایت» است که به...
[ 2 ] - بررسی مفاهیم انسانشناسی فرهنگی در داستان رکسانا اثر م. مؤدبپور
انسانشناسی فرهنگی یکی از شاخه‌های انسانشناسی است که مانع از فراموشی باورها و رسوم گروه‌های انسانی میشود. فولکلور به مجموعه‌ای از دانستنی‌ها، باورها و رفتارهای مراسمی اطلاق میشود که در بین تودة مردم سینه به سینه به ارث رسیده و در واقع مجموعه آداب و رسوم، عقاید، افسانه‌ها و رفتارهایی چون شیوههای لباس پوشیدن و غیره در شمار فولکلور به شمار می‌رود. مؤدبپور یکی از نویسندگان معاصر است که با جمع...
[ 3 ] - بررسی مقایسه ای کارکرد آرکائیسم در حوزه‌ی زبان اشعار فروغ فرخ زاد و پروین اعتصامی
آرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نُرم و به کار بردن واژگان منسوخ یا شیوهی نحوی مهجور و غیر متداول زبان امروزی است، درک اصطلاح مزبور نیازمند تأمل در زبان و تحولات آن است. تحول در زبان، در طول زمان امری طبیعی است که بعضی واژگان در ساختار زبان وارد شده و بعضی از آنها از این چرخه خارج میشوند در این مقاله اشعار دو شاعر معاصر پروین اعتصامی و فروغ فرخزاد به شیوهی کتابخانهای بررس...
[ 4 ] - تاملی بر اخلاق مراقبت در مکتب تربیتی سعدی
سعدی در عرصة نظم و نثر جزو کسانی است که به بُعد اخلاق توجه ویژه ای داشته است. مضمون بوستان سعدی، که اولین اثر مدون وی و جزو شاهکارهای بی رقیب شعر فارسی است، اخلاق و تربیت و سیاست و اجتماعیات می باشد که در ده باب گردآوری شده است. گلستان نیز گرچه هشت باب مختلف و یک مقدمه دارد اما، مضمون اصلی تمام باب های آن اخلاق است و نکته برجسته این آثار حکایاتی است که همه، انسان بااخلاق را با زبانی نرم و دلنشین...
[ 5 ] - تحلیل بن‌مایه‌های اساطیری در رود راوی اثرابوتراب خسروی
رمان "رود راوی" با استفاده از روش بینامتنیت خلق شده است. قرآن، اندیشه‌های اسلامی، رساله عربی حدود الاعمال فی شیئ و... زنجیره‌های نقل قول آن‌را تشکیل می‌دهند. اساﺳاً این اثر شرح خلقت جهان و نقش مایه‌ی شیطان از منظر فرقه‌ی نمادین مفتاحیه است، که نماینده فکری- عقیدتی شخصیت اسطوره‌ای ابودجانه است. ابوتراب خسروی در حین بازآفرینی اسطوره‌ی آشوب ازلی، به همزادان او، درد، رنج، بیماری و مرگ پرداخته است. ا...
[ 6 ] - جادوی رنگ در حله سیستان
جامعه انسانی مملو از نمادها و نشانه هایی است که هرکدام جایگاهی خاص و مفهومی متفاوت دارد، یکی از این نمادها رنگ می باشد که مفاهیم آن گاه به طور طبیعی و گاه قراردادی در زندگی انسان ها از ابتدا تاکنون حضوری مستمر داشته و علاوه بر انتقال پیام، نشاط وصف ناپذیری به آن می بخشد. تأثیر و حضور رنگ، آن گاه برجسته تر می نماید که شاعری، ذوق لطیف خود را رنگ آمیزی کرده و نقش های بی بدیلی می آفریند اما نکته ...
[ 7 ] - بررسی تطبیقی استعاره‌های مفهومی حوزه خشم در رمان‌های «شوهر آهوخانم» و «هرگز رهایم مکن»
استعاره مفهومی مهم‌ترین دستاورد زبان‌شناسی نوین است که در آن مفاهیم انتزاعی و مجرد به طور عینی و تجربی مفهوم‌سازی میشوند. نظریه استعاره مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون در کتابی به نام «استعاره‌هایی که باور داریم» مطرح شد. بر اساس این نظریه، استعاره مفهومی امری تصوری و ذهنی است که در زبان به صورت استعاری تجلی می‌یابد. بیشتر مطالعه‌ها در مورد استعاره مفهومی منحصر به گفتار...
[ 8 ] - بازنگری رمز تنبیه اول نمط نهم اشارات و تنبیهات در رد انتساب سلامان و ابسال به ابن سینا
در پی تشکیک و معارضۀ فخر رازی با موضوع اشارۀ رمزی ابن‌سینا به قصۀ رمزی-تمثیلی سلامان و ابسال در تنبیه اول از نمط نهم انتشارات و تنبیهات، خواجه نصیر در رد ادعای او به تأویل قول ابن‌سینا به روایتی از سلامان و ابسال پرداخت که آن را موافق قول ابن‌سینا یافته بود. جوزجانی نیز قصۀ سلامان و ابسال را در ردیف آثار ابن‌سینا آورده و ابن‌سینا هم در رسالۀ قضا و قدر به نام «ابسال» اشاره کرده است. با توجه به ا...
[ 9 ] - بررسی تطبیقی آرمانشهر از منظر ملک الشعراء بهار و هاینریش بُل
شاعران و نویسندگان به عنوان اعضای جامعه، در تمامی مکان‌ها و در همه روزگاران دیدگاه‌های خود را درباره اوضاع جامعه خود ابراز کرده‌اند. در این میان، ملک الشعراء بهار و هاینریش بل از دو کشور ایران و آلمان به عنوان مطرحکنندگان دیدگاه‌های سیاسی و اجتماعی خود به قصد انتقاد از وضعیت موجود و آشکار ساختن نارسایی‌ها و ناروایی‌های جامعه خویش، انسان‌ها را به بازآفرین...
[ 10 ] - Exploring Four Major Codes of Mantig Al-Tayr and Risalat Al-Tayr
This research explains the principles governing major codes of "Hodhod" and "Simorgh" in the Attar's Mantiq al-Tayr, and codes of "The King of Birds" and the "Storyteller Bird" in the Avicenna's Risalat Al-Tayr. The significance of this study lies in its endeavor to abolish ambiguities regarding the meanings of these cods which due to personal and subjective trends of interpretation and comment...
[ 11 ] - اصول مدیریت زمان و آسیب شناسی آن در دیوان اعتصامی
مسئله زمان پیوسته ذهن و دل ، حاضر و غایب ، و دیروز و امروز انسان را به خود مشغول کرده است. حقیقتی است که با وجود انسان پیوند یافته است و انسان همیشه خود را در چنبره ی آن می یابد ، گویا انسان اسیرِ زمان است و راهی برای برون رفت از این اسارت ندارد. بهره گیری از زندگی و رسیدن به موفّقیّت از جمله اهداف اساسی انسان ها است. یکی از مهم ترین گام ها در این راستا تسلّط بر زمان و مدیریت صحیح آن می باشد. در ای...
[ 12 ] - تعارض میان فردی در داستان «لهراسپ و گشتاسپ» با تکیه بر نظریات علم مدیریت تعارض
انسان‌ها برای برقراری ارتباط و تعامل با هم‌دیگر ناگزیر از داشتن رفتارها و اعمالی هستند که تفاوت‌های ذاتی و بعضاً اکتسابی این رفتارها، تعارضات میان آنها را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. تعارض از تقابل دو خواسته و گاه دو فکر بروز می‌کند؛ بدین معنی که دو یا چند نفر از افراد به دلیل اختلاف در نیازها، خواسته‌ها، اهداف و ارزش‌ها در مقابل یک‌دیگر قرار می‌گیرند. ازاین‌رو تفاوت‌ها، خطرات و انگیزه‌های متمایز از...
[ 13 ] - بررسی داستان کوتاه معصوم اول اثر هوشنگ گلشیری بر اساس مؤلفه‌های روایت‌شناسی ساختارگرای ژرار ژنت
بررسی داستان معصوم اول، اثر هوشنگ گلشیری با روش تحقیق ساختاری، با استفاده از آرای روایی ژنت در مؤلفه‌ی زمان نشان داد نقل رخدادها در متن روایی تفاوت اندکی با سطح داستانی دارد. متن جز در سه رخ‌داد زمان‌پریشی چندانی ندارد و دارای نظم تقویمی است. برد زمان‌پریشی به سمت گذشته‌ی نزدیک و در چند مورد به سمت گذشته‌ی دور، دامنه‌ی زمان‌پریشی مشمول بر زمان اندکی است. متن برخوردار از شتاب مثبت است. بسامدها ...
[ 14 ] - بینظمی روایی در پی‌رنگ داستان فرشتهها بر اساس دیدگاه ژرار ژنت
زمان عامل ساختاری هر روایت است و نظمی که در شکلگیری زمان روایت لحاظ میشود، نقش مهمی در ساختار پی‌رنگ داستان دارد. «فرشتهها» پنجمین روایت از مجموعه داستان «دودنیا» اثر گلی ترقی است که با بهرهگیری از گونه روایی خاطره-داستان به‌خوبی از تکنیک زمان روایی استفاده کرده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی–تحلیلی به بررسی بینظمی زمان روایی و نقش آن در شکلگیری پی‌رنگ در داستان کوتاه «فرشتهها» از منظر...
[ 15 ] - کاربرد مکر و مکراندیشی در حکایت‌های تمثیلی جانوران در مرزبان نامه
حیوانات با ایفای نقش تمثیلی و نمادین جدای از اینکه، موجب غنای محتوا و جذابیّت حکایت‌ها میشوند، شاعران و نویسندگان متون نظم و نثر از رویکرد تمثیلی نقش آنها، بیشتر برای تحقق اهداف اخلاقی، تعلیمی، اجتماعی و سیاسی سود می‌جویند. در این حکایت‌ها بیشتر از مصلحت اندیشی، حزم، مکر اندیشی، حرص و طمع، ترک هوی و هوس، تدبیر و عمل در کارها سخن می‌رود. در این مقاله، ملاک انتخاب حکایت‌ها حضور شخصیّت‌های حیوانی ف...
[ 16 ] - اصول مدیریت زمان و آسیب شناسی آن در دیوان بهار
بهره گیری از زندگی و رسیدن به موفقیت از جمله اهداف اساسی انسان‌ها است. یکی از مهم‌ترین گام‌ها در این راستا تسلّط بر زمان و مدیریت صحیح آن می‌باشد و انسان‌ها به سوی کمال تا رسیدن به اصل، با گذر از آفت‌های روزگار( تلف کردن وقت) طی طریق می‌کنند. نتیجه اینکه اگر کسی ارزش وقت را بداند ارزش عمر را دانسته است. آنچه در این مقاله بازیابی و بررسی میشود روش بهینه استفاده از زمان و عوامل آسیب رسان به آن در...
[ 17 ] - واکاوی مؤلّفه های تمثیلی و نمادین رضایتمندی در اشعار فریدون مشیری از دیدگاه نظریه ی شخصیت اریکسون
تحلیل روان شناختی آثار ادبی و پدیدآورندگان این آثار، از شیوههای نوین نقد و پژوهش در ادبیّات فارسی محسوب میشود. بر همین اساس در این مقاله، مؤلّفههای رضایتمندی در اشعار فریدون مشیری بر اساس نظریهی رشد شخصیت اریکسون با رویکردی نمادین و تمثیلی مورد بررسی قرار گرفتهاست.این پژوهش علاوه بر روشن ساختن اشکال رضایتمندی در شعر مشیری، میزان موفّقیت او در کاربرد آرایههای نما...
نویسندگان همکار
صفا ملکی 1