احمد رضی
استاد دانشگاه گیلان
[ 1 ] - خوانش پسااستعماری رمان جزیرۀ سرگردانی
مطالعات پسااستعماری یکی از شاخه‌های مهمّ نقد ادبی است که در پیوند با زمینه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آثار ادبی قرار دارد. این رویکرد انتقادی آن دسته از آثار ادبیّات را که به روایت از کشورهای استعمارگر، جوامع تحت سیطره و مسائل مختلف آنها چه در تقابل با یکدیگر و چه به صورت مجزّا پرداخته‌اند، در بر می‌گیرد و هدف عمدۀ آن، ارائۀ رهیافتی واسازانه در چگونگی بازنمایی خود و دیگری یا مرکز و حاشیه در تحلیل...
[ 2 ] - منطق‌الطیر عطار و منطق گفتگویی
منطق گفتگویی از جمله نظریه‌هایی است که در آن به زبان و سخن به‌عنوان پدیده‌هایی اجتماعی نگریسته میشود. این نظریه که تأثیر چشمگیری بر منتقدان و نظریه‌پردازان بعدی گذاشت، در قالب دو گزارة اصلی چندصدایی و تک‌صدایی، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون گوناگون به‌دست داد. این مقاله درصدد است تا با بازخوانی منطق‌الطیر عطار براساس منطق گفتگویی میخاییل باختین، میزان همخوانی این تئوری را با روایت عطار ا...
[ 3 ] - تاویل پذیری عرفانی دیوان حافظ
از میان دیوان های شعر فارسی، دیوان حافظ در ایجاد ارتباط با خوانندگان مختلف، با امحتقادات متفاوت وعواطف گوناگون، جایگاه ممتازی دارد. این که عوام وخواص،کم سواد و پرسواد، با اندیشه های متنو ع وگاه متضاد، غزل های حافظ رامی خوانند وهرکدام از آنان، به فراخورفهم وعواطف خود، از آن بهره می برند؟ نشانه آن است که اشعار حافظ استعداد تاویل پذیری و قابلیت انطباق با افکار ومحقاید مختلف را دارد ودیوان اورا می...
[ 4 ] - کارکرد روایی نشانهها در حکایت رابعه از الهی‌نامه عطار
نشانهشناسی با طرح مفاهیمی چون: نظام، رمزگان، هویت ارتباطی و افتراقی نشانهها و... روشی دیگرگون را در خوانش متون بنیان نهاده است. این دانش با تأکید بر عناصر درونی نظام، سازکار شکل گیری معنا را از طریق فرایند دلالتی نشانهها به تصویر میکشد و به طبقهبندی و سازماندهی نشانهها در جریانِ بظاهر آشفته و بینظمِ متن میپردازد. الهینامة عطّار از جمله متونی است که سهم بسزایی در شکلگیری و گسترش روایتهای...
[ 5 ] - صورت‌بندی گفتمانیِ ابن جوزی برابر صوفیان در تلبیس ابلیس
Human perceptions of phenomena in the word and influenced the discourse. Approach to critical discourse analysis in creating effective access relations provides good models for the study of language¸ ideologies and power relations between decoding and explained constructive dialogue between the text and the perspective of social, political, and how they deal with competing discourses reveals, i...
[ 6 ] - گفتمان دیالکتیکی در الهی‌نامۀ عطار
تحلیل گفتمان و نظریه‌های مطرح در آن در دوره‌های اخیر زمینه و بسترهای مناسبی را برای بررسی ساختارهای متون فراهم کرده است. دیدگاه گفتمان دیالکتیکی پل‌ریکور از جملۀ این آراست که به تحلیل متن در سطحی فراتر از زبان و تأکید بر فضاها و زمینه‌های مفهومی شکل‌گرفته در آن توجه دارد. الهی‌نامۀ عطار نیشابوری از آثار کلاسیک ادب فارسی است که ساختار اصلی روایت آن بر محوریت گفتگو بنا شده است لذا قابلیت خوانشی ن...
[ 7 ] - خوانشی روان‌شناسانه از درون‌مایه داستان تابستان زاغچه بر اساس فرایند فردیت یونگ
چکیده تابستان زاغچه اثر دیوید آلموند از جمله داستانهایی است که در دوران اوجگیری ترجمۀ ادبیات کودک و نوجوان در دهۀ 80 به فارسی برگردانده شد، داستانی که دربارۀ خشونت نوجوانان و اثرپذیری آنان از محیط است. نویسنده با استفاده از نمادهای مختلف، بحرانهای بلوغ در دوران نوجوانی را به تصویر کشید و با نمایش تقابلها و تضادها، بستری را فراهم آورد تا شخصیتهای داستان با ایجاد تعادل به بلوغ شناختی نایل...
[ 8 ] - روش در تحقیقات ادبی ایران
روش تحقیق در هر رشته دانشگاهی، چراغ راه پژوهشگر برای رسیدن به حقایق علمی است و در صورتی که درست انتخاب شود، موجب پیشرفت و نوآوری در آن رشته خواهد شد. هدف از این مقاله، شناسایی نوع و ویژگیهای روش تحقیق ویژه مطالعات ادبی است. برای دستیابی به این هدف ابتدا گونه‌های متنوّع تحقیقاتی که در عرصه زبان و ادبیات فارسی وجود دارد، معرفی می‌شوند و آنگاه تأکید میشود که برای انتخاب روش مناسب باید پس از شناسای...
[ 9 ] - بررسی اطناب بسط در دو منظومة خسرو و شیرین نظامی و امیر خسرو دهلوی
منظومة خسرو و شیرین نظامی بهترین منظومة عاشقانة او و جزء بهترین داستان‌های عاشقانة شعر فارسی است. از رموز موفقیت آن، نحوة استفادة نظامی از عناصر داستان در این منظومه در قیاس با مقلدانش و دیگر داستان پردازان شعر کهن فارسی است. اگر اثر نظامی را با دیگر شاعرانی که در ادبیات کهن منظومههای عاشقانه سرودهاند، مقایسه کنیم ارزش کار نظامی مشخص میشود. از جمله ویژگیهای مثبت به کاربردن عناصر داستان...
[ 10 ] - روش‌شناسی ویلیام، چیتیک در بررسی و تفسیر متون حکمی و عرفانی
کارآمدی روش‌ها از عوامل رشد دانش‌هاست. شناسایی و ارزیابی روش‌های محققان برجسته، به ویژه مستشرقان می‌تواند به بهبود مباحث روش‌شناسی کمک کند. به همین منظور، این مقاله درصدد است تا روش مواجهۀ ویلیام چیتیک، از خاورشناسان برجستۀ معاصر را در مطالعه و تفسیر متون حکمی و عرفانی اسلامی بررسی و تبیین کند. چیتیک با نقد عملکرد گروهی از مستشرقان، تلاش می‌کند تا متناسب با فرهنگ اسلامی از روش هرمنوتیک مؤلف‌محو...
[ 11 ] - پیوندهای بینامتنی منظومه‌ی «آرش کمان‌گیر» کسرایی و «خوان هشتم» اخوان‌ثالث
بینامتنیّت یکی از مباحث مهم در نظریّه های ادبی معاصر است که در ایران نیز عمدتاً به سبب مطابقت با سابقه و ذائقه ی پژوهشی ایرانیان در زمینه ی بررسیِ وام گیری ها و تأثیر و تأثّر متون، در صدر نظریّه های ادبی نشست و مورد استفاده ی بسیاری از پژوهشگران قرار گرفت. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی در نظر دارد با بهره گیری از رویکرد بینامتنیّت و به ویژه با تکیه بر دیدگاه ژنی درباره ی رابطه ی بینامتنیّت قوی (ارتب...
[ 12 ] - شعر عرفانی و صوفیانه در دوره مشروطیت
شعرِ عرفانی و صوفیانه در دوره‌ی مشروطیّت احمد رضی* هادی قلی‌زاده** دانشگاه گیلان چکیده در دوره‌ی مشروطیت به دلیل رواج تجددگرایی و فراگیری تفکرات اجتماعی ِمتأثّر از غرب، تصوف و به پیروی از آن، شعر عارفانه به گوشه‌ای خلوت از جامعه پناه برد؛ اما به رغم به حاشیه رانده شدن عرفان و تصوف، در آثارِ سرایندگانِ این دوره، شعرهای عارفانه‌ی بسیاری وجود دارد. این مقاله بر آن است تا وضعیت شعرِ عرفانی را در...
نویسندگان همکار