سعید مهدوی فر
دانشگاه ایلام
[ 1 ] - تصحیح عباراتی از کتاب منشآت خاقانی
از افضل‌الدّین بدیل بن علی خاقانی شروانی، شاعر بزرگ قرن ششم، علاوه بر دیوان و مثنوی ختم‌الغرایب، نامه‌هاو منشآتی به یادگار مانده است. ارزش ادبی این نامه‌ها همراه با اطّلاعات مهمّی دربارة زندگی شاعر و حوادث عصر او، اهمّیت زیادی به این نوشته‌‌ها داده است، اما دشواری‌ها و غرابت خاص متن به کاستی پژوهش دربارة آن انجامیده است. تصحیح این نامه‌ها با تلاش محمّد روشن و در سایۀ راهنمایی‌ها و گره‌گشایی‌های بز...
[ 2 ] - بررسی چند سکّه در دیوان خاقانی
دشواری‌ها و ابهامات دیوان خاقانی بیش از آن که نتیجۀ شگردهای ادبی و هنرهای زبانی شاعر باشد، نتیجۀ پشتوانۀ فرهنگی و آگاهی‌های گوناگون و گستردۀ اوست. پشتوانه‌ای فرهنگی که چونان مادۀ خامی، شاعر را در آفرینش مضامین، تصاویر و تعابیر بدیع و نوآیین یاریگر بوده است. وسعت این آگاهی‌ها سبب شده است تا شاعر در آفرینش‌های هنری خود، گرفتار تکرار نشود و سخنش از تنوع مضمونی و تصویری برجسته‌ای برخوردار باشد. با...
[ 3 ] - پژوهشی در داروهای حیوانی دیوان خاقانی
دشواری و غرابت، صفتی است که از دیرباز دیوان خاقانی بدان موصوف بوده است. بخش قابل توجهی از دشواری‌های این دیوان، برخاسته از پشتوانۀ فرهنگی گسترده‌ای است که شاعر مضامین، تصاویر و تعابیر بدیع و گونه‌گون را بر بنیان آن استوار ساخته است. طریق غریب خاقانی در سخنوری چنان رقم خورده است که برای دوری جستن از مستعملات، آگاهی‌های مختلف را با توان هنری خود پیوند می‌دهد و سخنی پرارج و فاخر می‌آفریند. استعداد...
[ 4 ] - بررسی تصحیف و تحریفی از دیوان خاقانی
نوآیینی و غرابت بسیاری از مضامین و تعابیر دیوان خاقانی سبب شده است تا ناسخان، ابیات را از اصل خود دور سازند و ضبط‌های نادرستی را وارد متن کنند. دسته‌ای از این ضبط‌ها تصحیف‌ها و تحریف‌هایی است که در دیوان خاقانی دیده می‌شود. تصحیف عبارت از تغییر دادن یک واژه با افزودن یا کاستن نقطه‌ها یا علائمی از آن است. رسم‌الخط پیشینیان و حروف متشابه‌الشکل در خط پارسی، این تصحیفات را هرچه بیشتر تشدید می‌کرد. ...
[ 5 ] - بایستگی نگارش فرهنگ نام‌تصویرهای ادب پـارسی با بررسی نمونه‌ای دیوان خاقانی
تخیل اصیل، دنیایی نو و دیگرگون برابر دیدگان سخنور ترسیم می‌کند؛ او ناگزیر است برای هستی بخشیدن به این دنیا، از اسامی و هنجارهای عادی زبان دوری جوید و خود اسم‌های تازه‌ای برای نام‌گذاری آن بیافریند. او همواره از این امکان برخوردار نیست که دست به خلق و ساختن واژه‌های بسیط بزند؛ بنابراین برای بیان مفاهیم و نویافته‌های خود از واژه‌های سادۀ زبان بهره می‌گیرد و ترکیبات تصویری و زبانی تازه‌ای می‌سازد ...
[ 6 ] - خـاقـانی شـروانی و بیـت‌المقــدس
خاقانی-همچنان که خود می‌گوید- در سخن‌پروری، طریق غریبی دارد. او از نخستین شاعران پارسی است که رفتار هنری ویژه و سازمانمندی را در پیش گرفته و سخنش از بوطیقای مشخصی پیروی می‌کند. برجسته‌ترین شاخصِ سطح فکری طریق غریب او، استفاده‌ی گسترده از یک پشتوانه‌ی فرهنگی سترگ است. خاقانی با بهره‌گیری از این پشتوانه به عنوان ماده‌ی خام، دست به خلق مضامین، تصاویر و تعابیر دیگرگون و بدیعی می‌زند تا سخن را از دام...
[ 8 ] - گذری بر تحفة‌العراقین (ختم‌الغرایب) خاقانی شروانی به کوشش علی صفری آق‌قلعه
با شناخته شدن و چاپ عکسی (فاکسیمیلۀ) نسخۀ مورخ 593 ق مثنوی ختم‌الغرایب خاقانی به همت استاد فقید ایرج افشار، زمینه برای تصحیح پیراست‌های از این مثنوی فراهم گردید. نخستین گام اساسی را در برآوردن این مهم، یوسف عالی عباس‌آباد در سال 1386 برداشت. گویا همزمان با این تلاش، علی صفری آق‌قلعه نیز در حال تهیۀ متن منقحی از این اثر بوده و حاصل کوشش او به سال 1387 در اختیار دوستداران فرهنگ و ادب ...
نویسندگان همکار