قهرمان شیری
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه
[ 1 ] - پیچیدگی‌های سبک اصفهانی یا هندی و زمینه‌های پیدایش آن
جریان غالب بر ادبیات عصر صفوی، به دلیل قرار گرفتن در متن حکومتی ایدئولوژیک، رگه‌های نیرومندی از فرمالیسم را در بطن خود نهفته دارد. فرم‌گرایی و نگرش غیر ایدئولوژیک و سنّت ستیزی و مبارزه به شیوه‌های غیر سیاسی و تساهل و تسامح و نگرش فرامذهبی و فراملّیتی که از خصوصیات این ادبیات است، در واکنش به رویّه‌های کاملاً وارونه با این گونه شاخصه‌ها، در ادبیات این دوره مطرح گردیده است. بر اساس این ذهنیت و در واک...
[ 2 ] - نثر فنّی؛ دلایل و زمینه‌های شکلگیری
آغاز نثر فنّی اگرچه مربوط به قرن ششم هجری است. اما بخش عمده‌ای از پیشینه‌ی آن به زمینه‌های موجود در سده‌های پیش‌تر بازمی‌گردد. حشر و نشر ایرانیان با زبان و فرهنگ عربی و اسلامی از طریق مدارس و مطالعات و اعمال و شعائر روزانه، و نیز ترجمه‌ی متون عربی به فارسی از همان نخستین سال‌های ورود اسلام به ایران، به‌طور تدریجی هم بر تغییر سبک خراسانی به عراقی در شعر، و هم بر فرایند شکلگیری نثر فنّی از د...
[ 3 ] - انتقاد صوفیان از روزگار نامناسب و مردم ناسازگار
تصوف به دلیل پای‌بندی به اصولی چون نظام احسن خلقت، جبر و تقدیرگرایی، و تسلیم طلبی در اعتقاد، و نیز به سبب تمایل به تساهل و تسامح در رفتار، اساساً بر وضع موجود چندان اعتراض و انتقادی ندارد. امّا واقعیت این است که در عمل شکایت بزرگان صوفیه از اوضاع روزگار و کار و کردار آدمیان، در مجموع چندان هم اندک‌تر از شاعران و سایر مردمان نیست. ریشة این ناخرسندی‌ها را باید در چه عواملی جست‌وجو کرد؟ حقیقت این اس...
[ 4 ] - رقابت و عداوت در طریقت
رقابت همیشه عمل مذمومی نیست؛ گاهی میتواند انگیزه و عامل پیشرفت در حوزه تفکّر و تمدن باشد. آن چیزی که همواره از رقابت چهره نامطلوب در ذهنها ترسیم میکند مجادلاتی است که رابطهها را عرصه جولان منازعات میکند. محلّ حضور رقابت اغلب در فعّالیتهای دنیایی است که اهل تصوّف بر اساس جهانبینی اعتقادی خود رغبت چندانی به آن ندارند. امّا واقعیت این است که در بسیاری از دورهها نه تنها حامیان و هواداران مشایخ ب...
نویسندگان همکار