جعفر نوری یوشانلویی
استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
[ 1 ] - مفهوم‌شناسی مسئولیت اجتماعی شرکتهای تجاری در حقوق آلمان، فرانسه، انگلستان و ایران با رویکرد تطبیقی
«مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها»[1] اصطلاحی است که از دهۀ نود میلادی به صورت گسترده، با آزادسازی اقتصاد و شکاف عمیقی که میان نقش‌های اجتماعی و اقتصادی شرکت‌ها ایجاد شده بود، پدید آمد. این نظریه در آغاز بیگانه می‌نمود؛ چراکه قبل از آن شرکتهای تجاری صرفاً به جنبه‌های اقتصادی فعالیت‌های خود و کسب سود حداکثری توجه می‌‌کردند و صَرف هزینه بدون بازگشت سود برای آن‌ها غیرقابل تصور بود. اساساً فعالیت و تصمیمات شر...
[ 2 ] - آثار حقوقی فساد بر قراردادهای نفت و گاز
نفت به‌منزلۀ کالای راهبردی بستری مناسب برای بروز فساد در کشورهای صاحب نفت و ساختار شرکتهای عظیم نفتی پدید می‌آورد. این تحقیق با بررسی موردی یک پرونده، ابتدا فهرستی از علل و موارد فساد در پروژه‌های نفت و گاز ارائه میدهد، سپس با تحلیل آرای داوری و قضایی مربوطه، قابلیت ابطال این قراردادها و نقش قانون ماهوی و قانون حاکم بر داوری را بررسی می‌کند. اقدام به فساد در مقایسه با فساد ماهوی قرارداد، است...
[ 3 ] - موانع و راهکارهای بهره‌برداری از میادین مشترک نفت و گاز ایران
ایران از اصلی‌ترین دارندگان ذخایر نفت و گاز دنیا، در سالیان اخیر سرمایهگذاری گسترده‌ای در حوزۀ اکتشاف و بهره‌برداری از میادین خود کرده است. این در حالی است که این کشور حدود 28 میدان مشترک با کشورهای همسایۀ خود دارد و طرف مقابل در دو دهۀ گذشته سرمایهگذاری وسیعی را به صورت یک‌جانبه شروع کرده و لذا منطقاً بهره‌برداری متمرکز از این میادین و سرمایهگذاری در این بخش، از اهمیت بسیاری برخوردار است. ...
[ 4 ] - جایگاه شرکت تک‌عضو در حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا
تشکیل شرکت با عضو واحد با وجود پذیرش در اغلب نظام‌های حقوقی معاصر و مزایایی که همراه دارد، در قوانین ایران پیش‌‌بینی نشده است؛ البته در لایحۀ تجارت مصوب 1391 کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی به امکان تشکیل شرکت با مسئولیت محدود به صورت تک‌عضو در مادۀ 479 اشاره شده است. شرکت تک‌عضو به‌منزلۀ تأسیس حقوقی جدید پس از تصویب دوازدهمین دستورالعمل شمارۀ (667) 21 دسامبر 1989 جامعۀ اروپایی، وارد نظ...
[ 5 ] - بررسی قراردادهای پرداخت معکوس در حقوق رقابت و تأثیر آن بر نظام تولید و عرضۀ داروهای ژنریک
بخش تحقیق و توسعه در صنعت داروسازی بسیار پیچیده است و شرکت‌ها همواره برای رونمایی از محصولات جدید خود به رقابت می‌پردازند. در این میان، ژنریک‌سازان اصولاَ فاقد چنین برنامه‌ای هستند، به همین دلیل، توانایی تولید با قیمت پایین‌تری را دارند و این موضوع به خروج سازندۀ اصلی از گردونۀ رقابت منجر می‌شود. به این سبب این شرکت‌ها می‌کوشند با دریافت گواهی حق اختراع و حمایت‌های قانونی مربوطه و نیز با ان...
[ 6 ] - نظام حقوقی حاکم بر تولید داروهای بیوژنریک
تولید داروهای بیوژنریک مدت‌هاست در کشورهای پیشرفتۀ صنعتی انجام گرفته و به ابعاد حقوقی آن نیز به حد کافی پرداخته شده است. از طرفی، نیاز کشور ما به اینگونه داروها اجتناب‌ناپذیر بوده و بر این اساس تولید آن‌ها نیز در سال‌های اخیر آغاز شده است؛ بدون آنکه به ابعاد حقوقی آن از لحاظ قانونی و قضایی توجه شود. اگرچه قواعد عمومی و اصول کلی حقوقی در خصوص این حوزۀ جدید تجاری قابل استفاده است و به تنظیم رواب...
[ 7 ] - نقش صنعت نفت و گاز در تحدید حقوق مردم بومی نسبت به زمینها و دارایی‌های فرهنگی
امروزه با گسترش فزایندۀ تقاضای جهانی برای انرژی، منابع انرژی مانند نفت و گاز اهمیت بسزایی یافته‌اند. اما دستیابی به این منابع مهم، مستلزم استفاده از زمینها و دارایی‌های مردمی است که در محدودۀ این منابع زندگی می‌کنند. این مردم شرایط ویژه‌ای دارند، که آنان را در گروه متمایزی از مردم قرار میدهد و باید مورد توجه قرار گیرند. تعلقات مذهبی، سنتی، امرار معاش و مانند آن از مواردی است که این زمینها را...
[ 8 ] - الزامات سازمان جهانی تجارت در خصوص انتقال انرژی از طریق خط لوله
رویکرد سازمان جهانی تجارت پیرامون انرژی مورد بحث و گمان بسیار بودهاست. از جمله مباحث در خور توجه، وجود یا عدم وجود تعهد دول عضو به آزادسازی صنعت انتقال انرژی از طریق خط لوله است. منطقاً آزادسازی مزبور، در دو قالب دسترسی اشخاص ثالث به خط لولهی موجود و هم‌چنین ساخت خط لولهی جدید قابل فرض است. در میان اسناد اصلی سازمان جهانی تجارت مقررهی صریحی در این باره به چشم نمیخورد. با این وجود، با توجه ب...
[ 9 ] - قواعد متحدالشکل حل تعارض در قراردادهای تجاری بین‌المللی
انعقاد هر قرارداد در فضای بین‌المللی نقطة تلاقی نظام‌های حقوقی متفاوتی است که این تفاوت‌ها به ایجاد چالش و ابهام در خصوص قانون حاکم بر قرارداد منجر خواهد شد. در نتیجه هر یک از طرفین تلاش می‌کنند تا با تمسک به قواعد حل تعارض کشور متبوع خویش قانون حاکم را برگزینند. این تقابل بی‌تردید دو اصل ضروری تجارت بین‌الملل یعنی سرعت و امنیت را به مخاطره خواهد افکند. بنابراین، به طراحی ابزارهایی برای تأمین ا...
[ 10 ] - مبنای مسؤلیت کارگزار حمل در پرتو مقررات فیاتا
یکی از نهادهایی که در عرصه‌ی حمل و نقل فعالیت می‌کند «فورواردر»یا کارگزار حمل است. عرصه‌ی فعالیت کارگزاران حمل بیشتر در حمل و نقل تجاری بین المللی کالا و به ویژه حمل و نقل مرکب یا چندگانه است. در اهمیت این نهاد همین بس که اغلب در فرآیند حمل، استفاده از خدمات این نهاد ضروری می‌باشد.با وجود نقش مهمی که این نهاد در صنعت حمل و نقل دارد متأسفانه ابهاماتی درباره‌ی ماهیت آن و چگونگی تعهدات و مسؤلیت‌ها...
[ 11 ] - قرارداد ائتلاف استراتژیک در حقوق تجارت بین‌الملل با تأکید بر صنعت نفت و گاز
نگاهی اجمالی به عرصۀ صنعت نفت و گاز نشان میدهد که شرکتهای نفتی رفتهرفته به سمت همکاریهای درازمدت گام برمیدارند. ائتلاف استراتژیک هم یکی از مهمترین بسترهای اینگونه همکاریها به شمار میرود. اگرچه به طور پیوسته بر شمار و اهمیت این دست از قراردادها افزوده می‌شود، مفهوم آن تاکنون با نیازهای صنعت نفت و گاز تطبیق داده نشده و در مقابل، این صنعت از کاربردهای آن، دستکم در کشور ایران، بیبهره ماند...
[ 12 ] - شرط بازنگری قیمت در قراردادهای گازی «دریافت یا پرداخت» و حل‌وفصل اختلافات ناشی از آن
قراردادهای عرضۀ گازِ take or pay از انواع قراردادهای بلندمدت خریدوفروش گاز طبیعی است که ویژگی طولانی بودن مدت آن ناخواسته موجب تغییر قیمت قرارداد می‌شود. تغییر قیمت قرارداد نیز تعادل اقتصادی آن را بر هم می‌زند و تبعاً اجرای قرارداد را با مشکل مواجه می‌سازد. تغییر قیمت این قراردادها معمولاًَ از عوامل مختلفی ناشی می‌شود که آزادسازی بازارهای مصرف نهایی، انقلاب گاز شل، بحران‌های اقتصادی، جدایی و تفاوت ...
[ 13 ] - الزامات داخلی و بین‌المللیِ حمل‌ونقل دریاییِ مواد هیدروکربوری
همچنان که حقوق نفت و گاز با حقوق تجارت بین‌الملل تفاوت‌های متعددی دارد، حقوق حمل‌ونقل نفت و گاز و به طور ویژه، حقوق حمل‌ونقل دریایی آن نیز در مقایسه با قراردادهای حمل‌ونقل دارای ویژگی‌های خاصی است. این ویژگی‌ها از یک‌سو، در ضرورت عملی استفاده از قالب‌های قراردادی خاص، محدودیت انتخاب طرف قرارداد و شروط منحصر به فرد نمایان می‌شود که رعایت شروط فنی، شرط تبعیت، شرط مصونیت حاکمیتی و شرط تحدید مسئولی...
نویسندگان همکار