حسین ارزانی
استاد دانشگاه تهران، دانشکدة منابع طبیعی، ایران
[ 1 ] - بررسی نقش زمان وقوع بارش در میزان تولید علوفۀ مراتع
مراتع از لحاظ ترکیب پوشش گیاهی، وضعیت، گرایش، تولید و ظرفیت چرایی هرساله دستخوش تغییراتی می‌شوند. این تغییرات اغلب تحت تأثیر دو عامل است: نوسانات اقلیمی و تصمیمات مدیریتی. در این تحقیق نقش پراکنش زمانی بارش بر تولید مراتع سه استان ایلام، قم و مرکزی ارزیابی شد. با بررسی نقشههای پوشش گیاهی، 10 تیپ در ایلام، 8 تیپ در قم و 10 تیپ در مرکزی انتخاب شد. در مناطق کلید رویشگاه‌ها هرساله فاکتورهای مربوط ...
[ 2 ] - اثر توسعه رشد گیاه بر مقدار عناصر معدنی چهار گونه مرتعی در مراتع ییلاقی طالقان
برای رسیدن به عملکرد دام در سطح مطلوب تامین نیاز غذایی دام از نظر عناصر معدنی، ضروری است. به همین منظور، عناصر معدنی چهار گونه مهم مرتعی و مورد چرای دام شامل؛ Dactylis glomerata, Poa bulbosa Bromus tomentellus, و Stipa barbata در مراتع ییلاقی طالقان در مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی اندازهگیری شد. بنابراین، از هر گونه سه نمونه و حداقل پنج پایه از نقاط مختلف تیپ‌های گیاهی، برداشت گردید. تجزیه ...
[ 3 ] - تأثیر شدتهای مختلف برداشت بر میزان ذخایر کربوهیدرات‌های غیرساختاری بخش زیرزمینی دو گونه Stipa hohenacheriana و Salsola laricina
میزان ذخایر کربوهیدرات‌های غیرساختاری در گیاهان میزان سلامتی گیاه و توانایی رشد مجدد بعد از چرا را نشان میدهد. تحقیق حاضر با هدف اینکه شدتهای مختلف برداشت تا چه حد می‌تواند بر میزان ذخایر کربوهیدرات‌های محلول قسمت زیرزمینی گیاهان تأثیرگذار باشد، انجام گرفت. برای انجام تحقیق از یک سایت تحقیقاتی به مساحت یک هکتار در منطقه خشکه‌رود ساوه استفاده شد. گونههای مورد مطالعه شامل Stipahohenackeriana و...
[ 4 ] - ارزیابی تعیین شایستگی مرتع برای چرای گوسفند بر اساس دستورالعمل (MSSG) (مطالعه موردی: طالقان میانی)
استفاده بر اساس پتانسیل و قابلیت مراتع از اهداف تعیین شایستگی میباشد. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تعیین شایستگی مرتع برای چرای گوسفند بر اساس دستورالعمل (Manual of Suitability for Sheep Grazing) در مراتع طالقان میانی و مقایسه آن با دستورالعمل فائو (1991) انجام شد. بر این اساس مدل نهایی شایستگی از تلفیق سه معیار پوشش گیاهی، منابع آب و فرسایش خاک مشخص گردید. نمونه‌برداری در مناطق معرف تیپ‌های گ...
[ 5 ] - نقشه نیاز روزانه دام چراکننده از مراتع استان آذربایجـان غربی
چندین نژاد گوسفندی با جثه‌های متفاوت، از مراتع مناطق مختلف آب و هوایی استان آذربایجان غربی استفاده می‌کنند که به لحاظ تفاوت در ترکیب گیاهی و خصوصیات فیزیکی متفاوت مراتع مورد چرای دام که تفاوت در مقدار تحرک و جابجایی دام‌ها را سبب خواهد شد، مقدار علوفه تامین کننده نیاز انرژی متابولیسمی روزانه آنها در زمان‌های مختلف چرا، یکسان نخواهد بود. بنابراین به منظور سازماندهی تغذیه دام در مرتع، تهیه نقشه ن...
[ 6 ] - مطلوبیت کیفیت علوفه گونههای مهم مرتعی در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد استان گلستان
آگاهی از جواب‌گویی علوفه مرتع به نیاز روزانه واحد دامی چراکننده در مرتع، یکی از موارد ضروری در تعادل دام و مرتع میباشد. به همین منظور در پژوهش حاضر، مطلوبیت مقادیر شاخصهای کیفیت علوفه گونههای مورد چرای دام در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گلستان بهمنظور تأمین نیاز روزانه واحد دامی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه از 12 گونه مرتعی شامل: Achillea millifolium، Agropyrontrichophorum، Centureazuvan...
[ 7 ] - بررسی اثرهای حفاظت بر روی برخی عوامل گیاهی (مطالعه موردی: حوزه گلوکان از منطقه حفاظتشده ورجین)
تعیین مناطق حفاظتشده یکی از روشهای مدیریتی مراتع جهت بهبود، توسعه پایدار و غنای ترکیب گیاهیست. این تحقیق به منظور بررسی اثرهای حفاظت بر روی برخی از فاکتورهای گیاهی در بخشی از منطقه حفاظتشده ورجین واقع در استان تهران که از سال 1361 مورد حفاظت و قرق قرار گرفته بههمراه مراتع تحت چرای مجاور آن مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا دو تیپ گیاهی در منطقه حفاظتشده و دو تیپ مشابه آن در خارج...
[ 8 ] - روند تغییرات پوشش گیاهی و تولید در مراتع استان مازندران طی یک دوره 4 ساله (1384-1381)
ارزیابی مراتع و شناسایی تغییرات موجود در پوشش گیاهی، تولید و عوامل مؤثر بر آنها از موارد مهم برای برنامه‌ریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری است. بر این اساس ابتدا با استفاده از منابع در دسترس، رویشگاههای عمدة استان مازندران تعیین و بعد در مناطق معرف هر رویشگاه یک سایت برای آماربرداری در سال 1380 تأسیس گردید. در 10 سایت ایجاد شده، عوامل مربوط به پوشش گیاهی (پوشش تاجی و تولید) در زمان آمادگی م...
[ 9 ] - برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از اطلاعات آب و هوایی، خصوصیات گیاه (مرتع) و خاک به کمک برنامه نرم‌افزارCropwat 8.0 (مطالعه موردی: منطقه استپی استان مرکزی ایران، ایستگاه رودشور)
گیاهان در مراحل رشد و تولید، آب را در فرایند تعرق مصرف مینمایند. چهبسا تبخیر از سطح خاک نیز صورت میگیرد. مجموع این فرایندها تحت عنوان تبخیر و تعرق نام برده میشود. تبخیر و تعرق یکی از بخشهای مهم چرخه هیدرولوژی است. سهم تعرق از میزان تبخیر و تعرق بطور مستقیم تولید را تحت تأثیر قرار میدهد. امروزه تخمین دقیق این عامل علاوه بر مطالعات بیلان آبی و مطالعات هیدرولوژیکی حوزههای آبخیز، مدیریت و طرا...
[ 10 ] - تأثیر نوسانهای دورههای مختلف بارندگی بر روی کمیت تاج پوشش و تولید علوفه مراتع نیمهاستپی استان یزد (مطالعه موردی: منطقه خودسفلی بین سالهای 1386-1378)
مراتع کشور ما به طور عمده در مناطق خشک و نیمهخشک واقع شدهاند. با توجه به محدودیت رطوبتی بالای این مناطق، بارندگی بهعنوان مهمترین شاخص اقلیمی در تعیین میزان تولید و ترکیب گیاهی این عرصههای مرتعی مورد توجه میباشد. این مطالعه طی 9 سال (1386- 1378) و با هدف بررسی تأثیر نوسانهای دورههای مختلف بارش بر پوشش و تولید گونههای مهم گیاهی، در مراتع نیمهاستپی یزد واقع در منطقه خودسفلی انجام شد. به ای...
[ 11 ] - تعیین اولویت مکان‌های مناسب زنبورداری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
ارزیابی اراضی مرتعی بهمعنی شناسایی و ارزیابی تولید بالفعل و بالقوه بهمنظور بهرهبرداری بهینه از این منبع با ارزش طبیعی میباشد. در این تحقیق، اولویت مناطق مناسب زنبورداری در مراتع نیمهاستپی قره‌آقاچ سمیرم بهمنظور بهرهبرداری پایدار از این مراتع مورد توجه قرار گرفت. مدل شایستگی زنبورداری از تلفیق سه معیار پوشش گیاهی، عوامل محیطی و دسترسی به منابع آب با استفاده از روش پیشنهادی فائو (1991) و س...
[ 12 ] - ارائه مدل طبقهبندی شایستگی مرتع برای چرای بز با استفاده از GIS )حوزه قره‌آقاچ- سمیرم(
تعیین شایستگی مرتع به تعبیری بهمعنای توسعه و استفاده پایدار از منابع طبیعی میباشد که امروزه در جهان از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار میباشد. از آنجایی که قسمت اعظم جمعیت دام سبک استفادهکننده از مراتع کشور را پس از گوسفند، بز تشکیل میدهد؛ از این رو در این تحقیق از خصوصیات چرایی (ازقبیل توانایی راهپیمایی در شیب و نوع ترکیب گیاهی مناسب)، سازگاریها و قابلیت‌های این دام در طبقهبندی شایستگی مرت...
[ 13 ] - پایش پوشش گیاهی مراتع نیمهاستپی در شمال شرق ایران
اند که علاوه بر موارد ذکر شده، در خصوص اهمیت مراتع میتوان ویژگیهای بسیارِ دیگری را برشمرد که مدیریت اصولی این اراضی را ضروری میسازد. بر همین اساس و در راستای طرح ملی ارزیابی مراتعِ مناطق مختلف آب و هوایی کشور سایت‌های آسلمه، توکل باغ و ترنو شاهجهان در شمال شرق ایران بر مبنای پوشش گیاهی آن که معرف بخشی از پوشش گیاهی مناطق کوهستانی شمال خراسان میباشد، انتخاب شدند. در طول دوره چهار سال (1386-...
[ 14 ] - مدل‌های تخمین تولید مراتع از طریق اندازهگیری پوشش گیاهی
اهمیت آگاهی از میزان تولید در مدیریت مرتع باعث شده که کارشناسان همواره در جست وجوی شیوههای مناسب اندازهگیری این عامل باشند. صرف وقت و هزینه زیاد و مخرببودن روشهای مستقیم باعث ایجاد انگیزه تحقیق بر روی روشهای غیرمستقیم شده است. یکی از روشهای مهم و غیرمستقیم، برآورد میزان تولید با استفاده از اطلاعات پوشش است. در مطالعه حاضر، ابتدا وجود ارتباط بین تولید و پوششتاجی و شاخ و برگ مورد بررسی قرا...
[ 15 ] - تعیین میزان تأثیر شدتهای چرای دام بر خصوصیات خاک و پوشش گیاهی با استفاده از مؤلفههای چندمتغیره
شدتهای مختلف چرای دام باعث تغییر خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک و همچنین ترکیب گیاهی مراتع میگردد. بر همین اساس با استفاده از مؤلفههای چندمتغیره میزان تأثیر شدتهای چرای دام بر خصوصیات خاک و پوشش گیاهی، در جنوب شرقی شهر هشتگرد مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل مؤلفههای اصلی1(PCA) یک روش آماری برای تعریف متغیرهای جدید بر حسب ترکیب خطی از متغیرهای اولیه است. جهت بررسی اثر شدتهای چرای دام، ...
[ 16 ] - تعیین اندازه واحد دامی و برآورد نیاز روزانه گوسفند نژاد ماکویی در مراتع استان آذربایجان‌غربی
واحد دامی بهمنظور بیان انواع و سنین مختلف دام و مقایسه و تبدیل آنها در یک شکل واحد مورد توجه است. این مفهوم ثابت نیست و معمولاً براساس وزن زنده و وزن متابولیکی دام غالب در هر منطقه تعیین میشود. در ایران گوسفند دام غالب بوده و بهعنوان واحد دامی در نظر گرفته میشود. تنوع شرایط آب و هوایی، سبب ایجاد 27 نژاد یا توده گوسفندی با اندازه جثه مختلف در کشور گردیده است. از این رو نمیتوان یک وزن مساوی ب...
[ 17 ] - بررسی روند تغییرات وضعیت مراتع استپی استان اصفهان در یک دوره هشت‌ساله
وضعیت، یکی از شاخصهایی است که در ارزیابی مدیریت مراتع مورد استفاده قرار میگیرد. روشهای متعددی برای ارزیابی این شاخص در اختیار میباشد. روش به کار گرفته شده در تحقیق حاضر روش چهار عاملی بوده که برای انجام این بررسی رویشگاههایی در مناطق استپی استان اصفهان انتخاب شد. در هر یک از رویشگاههای انتخابی یک منطقه معرف انتخاب شد و در مجموع 8 سایت در مناطق معرف تأسیس گردید، برای هر یک از این سایتها در هر ...
[ 18 ] - مطالعه فلوریستیک و برآورد شاخصهای تنوع گونههای گیاهی در زیرحوزههای آبخیز طالقان
گونههای گیاهی در چرخه زندگی موجودات دیگر نقش اساسی داشته و همواره مورد بهرهبرداری آنها بودهاند. تنوع این گونهها باعث پایداری و تعادل این چرخه میشود، بنابراین مراقبت و حفاظت از گونهها ضامن حفظ و بقای اکوسیستم میباشد. در این مطالعه فلور و تنوع گونههای گیاهی در قسمتی از حوزه آبخیز طالقان شامل زیرحوزههای آرموت، کش، زیدشت و کلانک به مساحت 16230 هکتار مطالعه شده است. در منطقه مورد مطالعه، 13...
نویسندگان همکار