محمد آتشین‌بار
محقق پژوهشکده
[ 1 ] - منظر کوه در شعر نو پارسی
کوه نزد ایرانیان از دوران‌های کهن تا کنون دارای جایگاه ویژه‌ای بوده است. قبل از اسلام بواسطه شخصیت اسطوره‌ای آن و از جمله محل زندگی الهه آناهیتا ستایش شده است و بسیاری از اسطوره‌های دیگر نیز در ارتباط تنگاتنگ با کوه جاودان شده‌اند. به همین واسطه شخصیت کوه نیز از ارزش ویژه‌ای برخوردار بوده و این مهم در خلق آثار معماری، شهری و هنری ایران تاثیر گذار بوده است. مقابر، بقعه‌ها، نقاشی‌ها، میناتورها و ...
[ 2 ] - باغ ایرانی تهران منظر خلاق در تلفیق سنت با مدرنیته
در رویکرد نوین به هنر باغسازی، باغ به‌مثابه فضای‌جمعی شناخته و با میل به طبیعت و فرهنگ طراحی می‌شود. از این‌رو باغ‌های جدید تنها برای استفاده از هوای پاکیزه و آرامش مدنظر نیستند بلکه توسعه حیات مدنی شهروندان در آنها مورد توجه قرار گرفته است به‌طوری‌که در شهرهای توسعه یافته، یکی از اهداف اصلی گردشگران، بازدید از باغ‌ها و پارک‌های تاریخی و جدید است. برای گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند نیز با...
[ 3 ] - منظر خیابان نفوذی؛ تأثیر خیابان‌های نفوذی بر منظر شهری پاریس
خیابان نفوذی محصول تبدیل خیابان از عنصری منفرد به عنصری مرکب در تحولات شهرهاست که هدف اول آن گشایش دسترسی از میان یک محله متراکم است؛ اما قبل از آنکه یک خیابان‌کشی باشد، عملیات زیرساختی ویژه‌ای با محدودیت‌هایی همچون تخصیص زمین است. خیابان‌های نفوذی از مهم‌ترین فضاهای مؤثر بر ادراک مخاطب از شهر هستند که نقشی مهم را در ارتقا یا تنزل منظر شهری بر عهده دارند. این مقاله در‌صدد است از طریق تبیین ابع...
[ 4 ] - ارتقاء کیفی منظر شهر تهران در تلاقی خیابان و فضای عمومی
منظر شهری در تعریف علمی رایج، کیفیتی است که در رابطه‌ای رفت‌و‌برگشتی بین مخاطب و کالبد شهر پدید می‌‌آید. مؤلفه‌های کالبدی تولید این کیفیت، همه عناصری هستند که در شهر حضور دارند. خیابان و فضای عمومی1 از جمله این مؤلفه‌ها هستند که نسبت به سایرین، نقش پررنگ‌تری در ادراک مخاطب دارند. از دلایل این ویژگی، کمیت و رخ‌دادهای اجتماعی است که در آنها به وقوع می‌پیوندد. جدا از تأثیر جداگانه هریک...
[ 5 ] - تحلیل نسبت کالبد و معنا در خیابان انقلاب
خیابان از جمله فضاهای زیستی اجتماع است که لابه¬لای نگرش کالبدی به شهر گم شده و این در حالی است که اصلی‌ترین عنصر ادراک شهر، به حساب می¬آید. منظرشهری، دانشی است که خیابان را (نه ساختمان¬های آن ¬را) به عنوان یکی از مؤلفه¬های اصلی کیفیت‌بخشی به شهر می‌شناسد. طی سه دهه اخیر، خیابان انقلاب به عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای تهران، مورد توجه مدیریت¬ شهری قرار گرفت. اما رویکردهای کلاسیک برای ساماندهی ...
[ 6 ] - تعارض اندیشه و عمل در منظر شهر عشق‌آباد
شهر به عنوان محل زندگی و پیچیده‌ترین دستاورد بشر مورد نقد و تحلیل‌های فراوانی قرار‌گرفته تا بدانجا که پرداختن به شهر و نماد‌های آن در قرن بیستم نیز چهره‌ای تازه را از خود به نمایش گذارده‌است. علوم جدید در حوزه شناخت و درک انسان از محیط، راه‌های جدید تفسیر را باز‌کرده که منظر یکی از این علوم است. منظر با داشتن پایگاه فلسفی و تئوری علمی، نظریات نوینی را در ارتباط متقابل انسان و محیط ارائه می‌کند....
[ 7 ] - گردش علمی از ایده تا عمل
اوایل قرن نوزدهم (حدود 1806) مدرسه هنرهای زیبای (Ecole des Beaux Arts) پاریس، جایگزین کلیه آکادمی‌های هنر و معماری فرانسة آن زمان شد. یک قرن بعد (حدود 1919)، «والتر گروپیوس» مدرسه باهاوس (Bauhaus) را تأسیس نمود. این روزها، دو قرن پس از راه‌اندازی مدرسه هنرهای زیبای پاریس، آموزش معماری همچنان سرگرم تجربه در حوزه‌های مختلف است. در ایران، پرداختن به آموزش معماری با اعمال سلیقه‌ها، تجربه‌های شخصی و...
[ 8 ] - منظر روستایی در غرب ایران
با نگاهی به گذشته می توان دریافت که تمدن باشکوه ایران در روزگار خویش در پی آمیخته شدن با تعالیم آیینی چگونه در معماری متبلور شده است و در این حوزه، نگرش هدفمند به ساختار ارزشمند معماری ایرانی با تمام م‍ولفه های هویت بخش آن، در غرب کشور کمتر از سایر نواحی آن صورت گرفته است. هنر ایران از دیرباز تا کنون توجه خاصی به منظره و عناصر طبیعت داشته است؛ که این نگرش طبیعت گرا ریشه در جهان بینی و تفکرات ...
[ 9 ] - خیابان‌های امروز قفقاز، محصول تجمیع اندیشه کمونیستی و سرمایه‌داری
پس از آنکه دولت‌های کمونیستی حاکمیت شهرهای قفقاز را در دست گرفتند فضاهای شهری دستخوش تحولات زیادی شدند. خیابان نیز به عنوان یکی از مؤلفه‌های منظر شهری که بخش عمده‌ای از ادراک شهر وابسته به آن است در استراتژی دولت‌های اقتدارگرا از جمله شوروی مورد توجه قرار گرفت؛ به‌طوری که تولید خیابان یک اصل عمده در معرفی چهره جدید شهرها با هدف نمایش قدرت حاکم محسوب می‌شد. نظم و هندسه در یک ساختار مستقیم همراه ...
[ 10 ] - زوال بعد معنایی خیابان در ایران (از دوران باستان تا امروز)
خیابان پر ز خوبان باد دایم که فرع این جمال آمد کمالشبیان مسئله : تقدم اندیشه بر زبان یا زبان بر اندیشه، همواره از مباحث پر‌چالش میان اندیشمندان بوده؛ اما تأثیر حتمی این دو بر یکدیگر مورد توافق همگان است. به عبارتی از یک طرف، تمدن‌های پرمایه، واژه تولید می‌کنند و از طرف دیگر، واژه‌ها فرهنگ‌سازی می‌کنند. بر همین اساس، شناخت عمیق از واژه‌های مورد استفاده در زمینه‌های مختلف علمی از جمله مطالع...
نویسندگان همکار