مهدی مکی نژاد

استادیار عضو هیات علمی فرهنگستان هنر، شهر تهران، استان تهران

[ 1 ] - کتیبه‌های ضریح شیر و شکر امام رضا (ع) از منظر مبانی اعتقادی شیعه

ضریح سازه‌ای منحصراً شیعی است که تزئینات و کتیبه‌های نقش‌بسته بر آن، با تأمل و دقت خاصی از منظر عقاید شیعه انتخاب می‌شود. ضریح شیر و شکر چهارمین ضریح قرار گرفته بر مضجع شریف امام رضا (ع) بوده است که در نیمۀ شعبان سال 1379 ه.ق. در محل قبر نصب شده است. طراحی این ضریح توسط استاد محمد‌تقی ذوفن صورت گرفته و ناظر ساخت و پژوهشگر انتخاب کتیبه‌های ضریح مرحوم ابوالحسن حافظیان بوده است. کتیبه‌های این ضریح ...

[ 2 ] - معانی نمادین نقش مایه بته جقه

هنر در جوامع مختلف، ظهور یکی از معانی خلقت و اسطوره‌های مربوط به آن است که به‌ صورت نماد و در نتیجه به صورت نقوش در آثار بشری نمایان گشته است، این نقوش صرفاً جنبه تزئینی ندارند و معانی و مفاهیم عالی‌تری ارائه می‌کنند و به خاطر جنبه‌های نمادین یکی از متنوع‌ترین نمادگرایی‌ها هستند. بته که به‌ عنوان نقشی گیاهی و تزئینی در هنرهای سنتی، به صورتی فراگیر مورد استفاده قرارگرفته، نگاره‌ای است نمادین از ا...

[ 3 ] - مرکزگرایی، تقارن و تکرار در هنرهای سنتی ایران

هنرهای سنتی هنرهای کاربردی هستند که مطابق ذوق و حس زیبایی شناسانه جمعی و براساس یکسری قواعد منظم، منطقی و ریشه دار، در طول زمان‌ها از گذشته تا به امروز ساخته شده و می‌شود. آفرینش هنری در این قلمرو متأثر از سنت‌های تصویری و محتوایی و انتقال‌دهنده آیین‌ها، اعتقادات، اساطیر و به طور کلی علائق و سلایق جامعه سنتی است. این گونه هنرها با همه تنوع و پراکندگی‌شان، هم در صورت و هم در معنا و مفهوم، دار...

[ 4 ] - ساختار و ویژگی‌ کتیبه‌های کوفی تزئینی(گل‌دار، گره‌دار)در دوره سلجوقی و ایلخانی

از حدود قرن سوم هجری خط کوفی در معماری ظاهر شد و تا حدود قرن هفتم هجری، گونه‌های متنوعی از کوفی در مناطق مختلف ایران شکل گرفت. در یک تقسیم­بندی کلی، ­می‌توان عنوان کوفی تزئینی به آنها اطلاق کرد.این خط، محکم، استوار و ساختار هندسی‌اش مبتنی بر حرکت‌های صاف، زاویه­دار و کشیده­های طولانی است. خطوطی مانند "کوفی بنّایی، کوفی مُعقِلی، کوفی‌های گره‌دار و گُل‌دار". این‌گونه­ها، بیشترین سازگاری و هماهنگی را ...

[ 5 ] - کتیبه‌های نستعلیق عمارت مسعودیه و بررسی انتساب آن‌ها به زرین قلم

باغ‌عمارت مسعودیه به دستور مسعود میرزا، ملقب به ظل‌السلطان در سال ۱۲۹۵ ه.ق‌. و به سرکاری رضاقلی‌خان و سایر هنرمندان طراز اول دوران، بنا شده است‌. کتیبه‌های این مجموعه که تماماً به خط نستعلیق نگارش شده‌اند، علاوه بر کیفیت بالای هنری، بازنمودی از تاریخچه بنا و جایگاه بانی آن از طریق محتوای متون‌ است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش کتیبه‌ها به عنوان عناصر تزیینی، محل نصب کتیبه‌ها، شیوه نگارش خطوط نستع...