ادهم ضرغام
استادیار دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، شهر تهران، استان تهران
[ 1 ] - نقش خیر و شر در شخصیت‌های آثار حسین قوللر آقاسی
حسین قوللر آقاسی با احترام به باورهای مردم، تأکید بر جنبه‌های اخلاقی خیر و شر و حفظ سجایای انسانی متأثر از حوادث عاشورایی، زندگی ائمۀ اطهار(ع)، داستان‌های شاهنامۀ فردوسی، و توصیف مفاهیم معنوی، با بیانی ساده، رسا و نمادین، ضمن جانبداری از نیروهای خیر و با تلفیق جنبه‌های عینی و ذهنی، آثار ماندگار و باارزشی را خلق کرده است. در این مقاله، با هدف شناخت قراردادهای تصویری شخصیت‌های آثار او بر...
[ 2 ] - سیر تحول تصویر اسب از دورۀ ماد تا دورۀ هخامنشی
بررسی سیر تحول تصویر اسب و شناخت جایگاه اسب به‌لحاظ ساختاری و مفهومی از دورۀ ماد تا دورۀ هخامنشی هدف این پژوهش است. پرسش آن است که اشکال مختلف اسب به‌لحاظ مفهوم، ساختار زیبایی‌شناسی و کارکرد چه جایگاهی در دوره‌های ماد و هخامنشی داشته است. در انجام این تحقیق، تصویر اسب از دست‌ساخته‌های دورۀ ماد تا نقش‌برجسته‌های دورۀ هخامنشی به‌لحاظ هماهنگی زیبایی‌شناسی اسب و تناسبات کاربردی ابزار، نقش تعیین‌کن...
[ 3 ] - پژوهشی پیرامون قدیمی‌ترین نسخۀ مصور خمسه نظامی مبتنی بر مقایسۀ تطبیقی نسخۀ خمسۀ جلایری
یکی از کارهای شایسته در حوزۀ پژوهش تاریخ نقاشی ایران، بررسی نسخه‌های خطی مصور است که سیر تحولات تصویری ایران را در خود جای داده است. در این مقاله، به معرفی قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نسخۀ مصور تاریخ‌دار خمسة نظامی پرداخته می‌شود که در 26 دی 1388، با حضور اعضای کمیتۀ حافظۀ جهانی و نمایندۀ یونسکو در ایران به ثبت جهانی رسید. این نسخه به این دلیل حائز اهمیت است که اگر تاریخ وفات نظامی را سال 619 ه.ق د...
[ 4 ] - تفسیر نگاره‌های دیوان حافظ (سام‌میرزا. تبریز) با تأکید بر هرمنوتیک متن‌محور ریکور
هرمنوتیک متن‌محور یکی از رویکردهای علم هرمنوتیک است که جهت تفسیر و فهم متن در مفهوم گستردۀ آن از جمله آثار هنری به کار می‌رود. یکی از پیچیدگی‌های اعمال چنین رویکردی در تفسیر آثار هنری، مسئلۀ بسط آن از نوشتار به تصویر است؛ مسئله‌ای که در استفاده از این رویکرد در تفسیرنگاره‌ها به دلیل ارتباط وسیع نوشتار و تصویر در آنها پیچیده‌تر می‌شود. هدف این جستار، بررسی امکان ارائۀ تفاسیری مبتنی بر روش تفسیر ...
[ 5 ] - مطالعه تطبیقی سنن هنری ایران کهن (ساسانی) و نگاره‌های سرلوح شاهنامه قوامالدین حسن741ه.ق
درمواجهه با تسلط فرهنگی و سیاسی مغولها در سده 7 و 8 ه.ق، شیراز و مکتب هنری آن از تیررس حملات مغولها در امان بود. حاکمان اینجو که خود ادیب و ادبپرور بودند به منظور مقابله با استیلای فرهنگی مغولها، سنتهای فرهنگی و هنری ایران کهن و مواریث نهفته در این تمدن عظیم را بار دیگر احیا کردند. ماحصل این رویکرد، در آثار این دوره به‌ویژه "شاهنامه قوامالدین حسن"، 741 ه.ق تجلی یافته است. در این مقاله...
[ 6 ] - واکاوی تاریخی شکل گیری و گسترش سینمای تجربی براساس ویژگی‌های آن
اولین فعالیت‌های برادران لومیر و ادیسون پس از اختراعشان "دوربین فیلمبرداری"، ثبت اولیه فیلم‌های تجربی تاریخ سینماست. فیلم‌سازان و نظریه‌پردازانی که در حیطه این هنر رشد کرده و صاحب‌نظر شدند، کوشش نمودند تا به مرور، علم و دستور زبان سینما را به نگارش درآورده و سبک‌ها، ژانر‌ها و انواع دسته‌بندی برای فیلم‌ها را تعریف نمایند. همچنین آنها روش‌‌های گوناگونی در ساخت فیلم را تجربه و ایجاد کردند که در گ...
[ 7 ] - جایگاه آب در نگاره‌های نسخه هفتاورنگ ابراهیم میرزا
این مقاله بر آن است تا با توجه به جایگاه و نقش نمادین آب در باورهای کهن و منابع اسلامی، جلوه‌های تصویری این عنصر ارزشمند را در نگاره‌های نسخه هفتاورنگ ابراهیم‌میرزا، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. علاوه‌بر بررسی جنبۀ مفهومی آب در این مجموعه، وجود قالب‌های متنوع در نمایش اشکال مختلفی از آب، بستر مناسبی را برای بررسی شکلی آن نیز فراهم آورده است. هدف این مقاله، علاوه بر شناخت نقش مفهومی آب در این...
[ 8 ] - تحولات زیبایی‌شناختی در نقاشی دهۀ ۶۰ ایران
پس از گذشت بیش از ۸۰ سال از آغاز جنبش نوگرا در نقاشی ایران که طبق نظر " مجابی" از سال ۱۳۱۵ شروع می‌شود، نقاشی ایران به تبع تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، شاهد تحولات مهمی بوده است. با رویداد انقلاب اسلامی در انتهای دهۀ۵۰ تحول دیگری در هنر نقاشی ایران رخ داد. سرعت پرشتابی تحولات مهمی چون "انقلاب اسلامی " و سپس "جنگ ایران و عراق"، باعث شد تا نقاشان ایرانی فرصت کافی برای فرضیه‌سازی و تئو...
[ 9 ] - بررسی نقش الهام و اقتباس در اصالت آثار هنرهای تجسمی
مسئله‌ی اصالت آثار هنری در تاریخ هنر و دوران معاصر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده‌است. امروزه بازگشت به سنتهای گذشته، ضرورت درک مفهوم اصالت را در ارتباط با مباحثی چون الهام و اقتباس در آثار هنرهای تجسمی بیشتر کرده‌است. این مقاله با هدف تبیین جایگاه و نقش اصالت در هنرهای تجسمی، سعی در پاسخ به این پرسش دارد که آیا هنرمند با الهام و اقتباس از دیگر آثار هنرهای تجسمی می‌تواند اصالت هنری آثار خویش ر...
نویسندگان همکار