مریم کشمیری
دانشگاه الزهرا
[ 1 ] - نقشهای پارچه در شهریاری ساسانی برپایۀ گزارش عربی حمزه اصفهانی از نگارههای کتاب ملوک بنیساسان
حمزه اصفهانی در فرازی از کتاب سَنیمُلوکالأرضوالأنبیا (4ه.ق) به زبان عربی، تنپوشهای 26 شهبانو/شهریار ساسانی را از روی نسخهنگارههای صورملوکبنیساسان بازگو کرده است. او برای توصیف جامهها، واژگانی در 5 گروه (بِلَون، مُوَشَّح، وَشْیْبِالذَّهَب، وَشْیْمُدَنَّر، وَشْیْبِلَون) برگزیده، و هر کدام را با همنشینی یکی از این گروهها و رنگی ویژه بازنمایانده است. معانی این واژگان عربی در سدههای پیدرپی، دستخوش دگرگونیها...
[ 2 ] - بازتاب اندیشههای علمی در نگارگری
نمونههای برجایماندۀ نگارگری ایرانی نشان میدهد از میانۀ سدۀ هشتم هجری، رنگآمیزی سطح آب با نقرهحل، جانشین بهکارگیری خطوط آبیرنگ شد. کندوکاو در این تحول به پرسش حاضر راه برد: چرا هنرمندان این سدهها چنین شیوه‌ای را پیش گرفتند؟ آیا سنتی فراموششده، زنده گردید یا نگاهی تازه، سبب این نوآوری بود؟ در این جستار، بانگاهی تاریخی، جایگاه نقره، برای نمایش آب در سنتهای پیشین (ساسانی و مانوی)، به شیوه...
[ 3 ] - مقام نوازندگان در عصر صفوی برپایۀ نگارۀ مستی لاهوتی و ناسوتی اثر سلطانمحمد
نگارههای دورۀ صفویه، افزونبر تفاسیر ادبی مرسوم، خوانشی برپایۀ مستندات تاریخی و جزییات مردمشناختی عصر نگارگر را نیز در خود دارد. ازاینرو، به نظر میرسد اختلافهای دیداری میان نوازندگان نگارۀ مستی لاهوتی و مستی ناسوتی (به رقم سلطانمحمد) بیش از امری استحسانی در کار هنری است. جامهها و چهرهآراییهای متفاوت، سازهای گوناگون و اندازههای نامساوی پیکرهها، این پرسش را پیش میکشد که این گروهها، ه...
[ 4 ] - خوانش پسامدرنی آثار هنری بر اساس آرای فردریک جیمسون با تمرکز بر مجموعه «هیچ» پرویز تناولی (دهه‌های 1340ـ1380 ه. ش)
تاریخ‌گرایی همراه با تضعیف تاریخ‌مندی که در نگارش‌های جیمسون بیان گردید، نگاهی متفاوت به کارکردِ ابژه تاریخی را در متن اثر هنری بازمی‌نمایاند. پدیده‌ای که در آثار معاصر ایرانی نیز دیده می‌شود. در این نگارش، «هیچ»های تناولی به دلیل دهه‌ها استمرار پذیرش مخاطب، مورد توجه قرار گرفت؛ و تلاش شد به پرسشی بنیادین درباره آن‌ها پاسخ داده شود: با توجه به تفاسیر متعدد برای «هیچ»، کدام تفسیر، دلیل استمرار پذ...
[ 5 ] - مقایسه تجلی الهه زولو و خدای پدر در دیوارنگاره دوربان با تکیه بر نظریه فضای سوم هومی‌بابا
Homi Bhabha emphasizes that hybridity is the result of a movement of the two discourses of colonizer and colonized towards each other in the third space. The result would be a totally new object (hybridity) which can change the discourse of power and cause a new movement in society. This study has been done to explore the third space and its influences on visual arts, and it is tried to define ...
[ 6 ] - باستان‌گرایی: شیوه‌ای بیانگر برای نوسنت‌گرایان (با نگاهی بر آثار پیشگامان جریان سقاخانه)
مدرنیست‌های ایرانی در دهه‌های 1320 تا 1350 هجری شمسی در پی یافتن بیانی شخصی و جنبشی آوانگارد، از نقش‌مایه‌های بومی و ایرانی بهره گرفتند. این اقدام، جریانی تازه در مدرنیسم هنری کشور به راه انداخت که امروزه با عنوان نوسنت‌گرایی شناخته می‌شود. عناصر متأثر از هنرهای باستانی ایران، یک گروه از نقوش مورد استفادة نوسنت‌گرایان بودند. نوشتار حاضر می‌کوشد به این پرسش پاسخ گوید که «آیا نقوش باستانی در آثار...
[ 7 ] - نگرشی بر ژرفانمایی در نگارگری ایرانی برپایۀ آرای ابنهیثم در المناظر
ژرفانمایی در نسخهنگارههای ایرانی با آنچه امروز از پرسپکتیو دانسته می‌شود، بسیار متفاوت است. در نگارگری، پیکرههای دورتر را هماندازۀ پیکرههای نزدیکتر، اما بالاتر از آن‌ها بازنمودهاند. پژوهشگران این شیوه را در عبارتِ «بالاتر یعنی دورتر» خلاصه کردند. گمان میرود چنین عبارتی، گوناگونی ژرفای صحنهها و مفاهیم در پس آن‌ها را بیان نمیکند، زیرا پذیرفتنی نیست هنری چندصدساله که در خدمت بازگفت دیداری...
نویسندگان همکار