مکان بعثت حضرت موسی علیه­السلام در شعر فارسی به «وادی ایمن» مشهور است. این عبارت ریشۀ قرآنی دارد؛ اما در قرآن کریم، ترکیبی به صورت «وادی ایمن» نداریم و این عبارت به گونه­ای، آفریدۀ ادب فارسی است که از حسن مجاورت واژۀ وادی و ایمن در آیۀ 30 قصص، بهره­ای شاعرانه برده و عبارت زیبای «وادی ایمن» را پدید آورده است. نام مکان بعثت حضرت موسی علیه­السلام در قرآن کریم، وادی مقدس و مبارک طوی است. این مقاله ...

چکیده ملامحمدصادق اردستانی حکیم عصر صفوی است که تاکنون آثار و آرای او به خوبی شناخته نشده است. در این مقاله آثار وی را بر پایۀ کتاب ها و تذکره های منتشرشده در ایران از منظر نسخه شناسی و محتوایی بررسی می کنیم. در این منابع چهارده اثر به حکیم اردستانی منسوب شده است که پس از گردآوری نسخه های خطی آثار وی و ارزیابیِ آن ها این نتایج به دست آمد: 1. نُه عنوان از آثارِ چهارده گانه در واقع سه اثر مستقل: رسا...

چکیده واقعۀ غدیر در جریان تاریخ اسلام، از سال دهم هجری تا به امروز، چالش برانگیزترین مسئله میان مدرسۀ اهل بیت (علیهم السّلام) و مدرسۀ عامه بوده است. آیات غدیر از حیث شأن نزول، پژوهش های بسیاری از فریقین را به خود جذب کرده است. در مقالۀ حاضر برآنیم تا با برشمردن ویژگی های انبیا (ع) و ارزیابی امامت به عنوان پشتوانه و قرین رسالت در قرآن، و نیز با توجه به نقش اساسی اسباب النزول در تفسیر آیات و بیان ...

اختلاف مسلمانان در تشخیص زمان اذان صبح به خاطر عدم فهم دقیق و مشترک از آیۀ 187 سورۀ بقره است که برای نخستین بار در سال پنجم هجری زمان فجر صادق را تبیین کرد. اینکه مفهوم نخ سفید و سیاه در این آیه چیست و تشخیص این دو نخ از یکدیگر، دقیقاً با چه لحظهای از زمان شکل گیری فجر در افق مصادف می شود، موضوع اصلی این پژوهش است. در این راستا با استفاده از تفاسیر و فنون ادبیات عرب و اشعار دوران جاهلی و همچنین ...

استعاره تشبیهی است که یکی از ارکان آن حذف شده است و ذهن را از چیزی به چیزی شگفت انتقال می دهد. این تحقیق که با روش کتابخانه ای و از راه تبیین بلاغت استعاره در صدد شناخت مفاهیم آیات به کمک این آرایۀ بیانی است نشان می دهد که هشت نوع استعاره در جزء سی ام قرآن کریم به کار رفته است که عبارتند از: مصرحه، مکنیه، مرشحه، تمثیلیه، اصلیه، عنادیه و تخییلیه. همچنین از میان انواع استعارۀ، استعاره های مصرحه و...

شعریٰ در قرآن کریم، تنها یک بار یاد شده  و آن آیۀ 49 سورۀ نجم است: «وَأَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرَی»؛ آیه ای که در آن، پروردگارِ رسول اکرم (ص)  ـ رَبُّک ـ به عنوان پروردگار شعریٰ معرفی شده است. با مفروض گرفتن این که شعریٰ نام یک ستاره باشد ـ چنان که مفسران مسلمان گفته اند ـ این که چرا در میان ستارگان آسمان، اینچنین اهمیت یافته، و این که معرفی خداوند متعال به عنوان پروردگار شعریٰ چه پیامی را می تواند دربرداشته باشد، ...

در قرآن کریم از پیمان های گوناگونی یاد شده که خدای سبحان از انسان‏ ها گرفته است. یکی از این پیمان‏ ها، میثاقی است که در آیۀ 172 سورۀ اعراف آمده است؛ براین‏ اساس، خدای سبحان تمام فرزندان بنی ‏آدم را از پشت آنان گرفته، تک‏تک ایشان را بر خودشان شاهد قرار داده، از آن‏ها بر ربوبیت خویش اقرار گرفته است و همۀ آنان اعتراف کرده ‏اند. این آیه از پیچیده ‏ترین آیات میثاق است که بیشتر مفسران نتوانسته ‏اند آ...

چنان که از کاربردهای روح در آیات قرآن و پاره ای از روایات پیداست، مقصود از روح در آن ها غیر از روح انسانی است. مقال? حاضر در بار? ویژگی های روح، با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث معصومان (ع) سخن می گوید و هدف از آن پی بردن به چگونگی و حقیقت وجودی روح و از رهگذر آن، دستیابی به شناخت هرچه بیشتر در بار? روح انسانی است. براساس آموزه های قرآن و حدیث، روح، موجودی مستقل، دارای حیات، علم و قدرت، از...

  خداوند متعال در آیه 69 سورۀ یس با منزه خواندن پیامبر اکرم (ص) از «شعر» می‌فرماید: «وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَ مَا یَنبَغِى لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ وَ قُرْءَانٌ مُّبِینٌ». این امر که چرا در این آیۀ علاوه بر نفی تعلیم «شعر» به پیامبر اکرم (ص)، حتی ساحت ایشان از شعر منزه دانسته شده، مساله‌ای است که مفسران آراء متفاوتی را پیرامون آن ارائه کرده‌اند. این پژوهش با تحلیل واژۀ «شعر» در لغت و اصطلاح و همچنین با اشاره به با...