تاریخ پرفرازونشیب سرزمین ماهمواره صحنه حضورقدرت های بزرگ زمان بود که به دنبال منافع خودملت ماراازپیشرفت محروم می کردند.تاریخ معاصرماهم ازاین قاعده مستثنی نبود ومیدانی شد برای تاخت وتاز ابرقدرت های زمان یعنی روسیه ازشمال وانگلستان ازجنوب ودرواقع ایران دیوارحائلی بود میان منافع این دول استعمارگر.تاپیش ازکشف نفت اولویت نخست دربرنامه های روس وانگلیس ودنیای سرمایه داری غرب هندوستان بود ولی بافوران ن...

      جهانی شدن پدیده نوظهوری نیست بلکه فرایندی است که همگام با افزایش آگاهی انسان نسبت به خود و محیط طبیعی و اجتماعی، از آغاز تاریخ وجود داشته است. از جنگ جهانی دوم به بعد با رشد تجارت جهانی، افزایش تحرک سرمایه در سطح بین المللی، مهاجرت نیروی کار و کــاهش موانع تجاری براساس قراردادهای بین المللی، شکل دیگر و سرعت بیشتر پیدا کرد. در سالهای اخیر هم با سرعت فزاینده دانش و فناوری و...

شتاب رشد اقتصادی چین در دهه‌های اخیر برتری اقتصادی و نظامی آمریکا در آسیا و جهان را با چالش مواجه نموده است. جمهوری خلق چین برای رسیدن به جایگاه یک ابرقدرت، نفوذ موثر در سازمان‌های منطقه‌ای را در اولویت قرار داده تا از ظرفیت‌های آنان در راستای تامین انرژی و حفظ امنیت ملی خود استفاده کند. آسیای مرکزی به عنوان عقبه استراتژیک چین و خط مقدم مبارزه با تروریسم، پس از سال 2001 عرصه رویارویی دو قدر...

با گذشت زمان، بحران سوریه به یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های سیاسی و امنیتی در منطقه تبدیل شده است. از سوی دیگر تحولات سیاسی سوریه عرصه‌ای برای رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم کرده است. هر یک از این قدرت‌ها رویکردهای متفاوتی در قبال سوریه به‌کارگرفته‌اند که رویکرد آمریکا و روسیه به‌عنوان دو ابرقدرت جهانی اهمیت فراوانی دارد. از نگاه بیشتر تحلیل‌گران، سیاست خارجی آمریکا در برابر جنگ داخلی...

در زمان حیات اتحاد شوروی حضور قدرت‌های بزرگ در آسیای مرکزی به علت تسلط کمونیست ها بر بخش وسیعی از این منطقه و عدم تمایل قدرت‌های بزرگ (به ویژه آمریکا) برای درگیری با ابرقدرت شرق و به رسمیت شناختن حوزه نفوذ قدرت‌ها از سوی یکدیگر، کم‌رنگ و این حوزه (به جز مناطق تحت حاکمیت ایران) تحت نفوذ انحصاری اتحاد شوروی قرار داشت. از این رو ثبات نسبی در منطقه برقرار بود. اما بعد از فروپاشی اتحاد شوروی، اهمیت ...

نقش عوامل معنوی و نرم­افزاریِ قدرت در پیروزی انقلاب اسلامی ایران بسیار برجسته است. چنانچه این انقلاب با حداقل عنصر خشونت و بدون نقش حمایتگرایانه دو ابرقدرت عصر و با تکیه بر منابع هویتی- فرهنگی خویش به پیروزی دست یافت و مدل مردم­سالاری دینی به عنوان هویت فرهنگی این نظام مطرح شد. مدلی که دو گفتمان مسلطِ لیبرالیسم غربی و سوسیالیسم شرقی را به چالش اساسی کشاند. پرسش اصلی این مقاله این ...

با وجود پیشرفت های گوناگونی که در تأمین نیازهای گوناگون بشر شکل گرفته است، همچنان موضوع تأمین انرژی برای همه ی کشورهای جهان در بالاترین اولویت قرار دارد. برای قدرت های بزرگ جهانی، به ویژه آمریکا، که در پی فروپاشی اتحاد شوروی، تلاش گسترده ای را برای شکل بخشیدن به یک نظم هژمونیک سازمان داده، تأمین امنیت انرژی جایگاه مهمتری را به خود اختصاص داده است. پدیدار شدن قدرت های اقتصادی رو به رشد و شکوفایی...

چکیده فروپاشی ساختار دوقطبی نظام بین‌الملل سبب شد ایالات متحده آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت باقیمانده در قالب قدرت هژمون یا چیره طلب در صحنه جهانی عمل کند. این وضعیت موجب شد بسیاری از مطالعات در حوزه روابط قدرت‌های بزرگ، بر شیوه واکنش قدرت‌های درجه دوم نسبت به سیاست قدرت هژمون تمرکز پیدا کند و در این باره؛ به‌ویژه الگوی رفتاری روسیه به عنوان قدرت درجه دوم به‌جا مانده از شوروی...

از جمله­ی تئوری­ها در خصوص توسعه در کشورهای جهان سوم، نظریه­ی دولت­های اقتدارگرای بوروکراتیک است. بر اساسِ این نظریه جوامع توسعه­نیافته جهتِ گذار از وضعیت سنتی به مدرن نیاز به یک دولت مقتدر مرکزی و بوروکرات دارند. این مدل از توسعه­گرایی، که برای نخستین بار در ایران بعد از کودتای 28 مرداد شکل گرفت و تا قیام 15 خرداد 1342 ادامه یافت، گفتمانی پیرامون عرصه­ی  سیاست و حکومت در ایران فراهم نمود که عنوا...

روند سیاست خارجی روسیه، در توجه به آفریقا نشان از آن دارد که مسکو با جدیت به سوی گسترش روابط همه جانبه با کشورهای آفریقایی و نفوذ بیش از پیش در این قاره تلاش می کند. به ویژه شخص «ولادیمیر پوتین» سعی دارد از رقابت گسترده ای که بین قدرتهای بزرگ نظیر آمریکا، چین، اتحادیه اروپا و حتی هند برای حضور در آفریقا وجود دارد، بازنماند و روسیه را به عنوان یک ابرقدرت با عملکرد موثر فرامنطقه ای و بین المللی ب...