نهج البلاغه، پس از قرآن کریم، مقدس ترین متن دینى شیعه و برجسته ترین متن ادبى عرب است. از قرآن کریم که بگذریم، هیچ متن مقدسى در فرهنگ اسلامى به اندازه نهج البلاغه نسخه خطى، شرح و تفصیل و ترجمه ندارد و متون ادب فارسى و عرب پس از قرآن کریم، آن مایه که از نهج البلاغه اثر پذیرفته، از هیچ متن مقدسى اثر نپذیرفته است. با این حال، برخى کوشیده اند این کتاب مقدس را مخدوش و متحول جلوه دهند; از این رو گاه ...

خاستگاه کلامى در بحث اعجاز بلاغی قرآن موجب شده توجه زیادی به جنبه‌‌هاى کلامى قرآن شود و کمتر به موضوع بلاغت از منظر ادبى و بلاغى محض نگریسته شود؛ با این حال تلاشهاى بسیاری در تبیین بلاغت قرآن صورت گرفته است. در حوزۀ بلاغت قرآن پرسش اساسی این است که آیا پذیرفتن زبان مجازی واستعاری قرآن، به ساحت مقدس کلام الهی خدشه ایجاد نمی کند؟ و اگر زبان مجازی و استعاری قرآن را باور کردیم، بدون این که قداست ک...

اسطوره‏ ها و حماسه‏ ها که از قدیمى‏ترین جلوه‏هاى ادبیات جهان هستند مفهوم پایدارى را در خود به فراوانى دارند. نخستین نمودهاى پایدارى را در اسطوره‏ها و حماسه‏هاى ادبى مى‏توان یافت. از این روى حماسه‏ها و اسطوره‏ها که نمودهایى از ادبیات پایدارى هستند؛ حتّى زمانى که با زبان تخیل بیان مى‏شوند؛ از واقعیت‏هایى سخن مى‏گویند که انسان، زمانى به آن دچار بوده است. پس آگاهى از اسطوره‏ها، ما را با بخش‏هایى از ...

از آنجا که اسطوره و نماد در بازنمود تحولات فکرى فردى و اجتماعى مى‏تواند نقشى عمیق ایفا کند، در این مقاله مى‏کوشیم با بررسى کارکرد اسطوره و نماد در آثار قیصر امین‏پور، به تحلیل گفتمانى آثار او مبادرت کنیم. شایان ذکر است که اسطوره‏ها عینى شدن تجربه اجتماعى بشرند و مى‏توانند بیانگر اوضاع اجتماعى مخاطبان خود باشند و به مخاطبان خود کمک کنند تا دنیایى را که در آن زندگى مى‏کنند بهتر درک نمایند. امین‏پ...

 نمایش نامة ملاقات بانوى سالخورده که فریدریش دورنمات ( 1990- 1921 ) در سال 1955 آن را به رشتة تحریر درآورد، ازسوى بسیارى از منتقدان ادبى به عنوان بهترین اثر وى شناخته و سبب شد تا این نویسندة شهیر سوئیسى شهرتى جهانى کسب کند. در این مقاله، با کاربرد تحلیل ساختارى روایت و به طور خاص رویکرد رولان بارت فرانسوى در این باب، به تحلیل روایى این نمایش نامه پرداخته و ضمن کاوش در کارکردها و کنش هاى این نما...

سیر نقد یونانیان، شکوفایى علمى عظیمى را میان منتقدان عرب عصر عباسیان به سبب شیوع کارهاى ترجمه و نقل تمامى آثار عملى باقیمانده از آثار یونانیان که محفوظ مانده بودند، به ویژه کتاب شعر و سخنورى، موجب شد. کمترین شکى وجود ندارد که اعراب این دو کتاب را مى شناختند و از محتویات آنها  که آرا و نظریات ارسطو را درباب شعر یونانى و سخنورى یونانى دربر مى گرفت  آگاهى داشتند. به نظر مى رسد که ادبیات عرب به خصو...

شناخت زوایاى پنهان آثار هنرى خصوصا دیوان‏هاى شعرى از طریق مطالعه در چگونگى شکل‏گیرى آن‏ها امکان‏پذیر است. بررسى و تحلیل سبک‏شناختى شعر کمال‏الدین اسماعیل اصفهانى ضمن این‏که شگردهاى هنرى، زبانى و پیام‏هاى فکرى این شاعر فحل را آشکار مى‏کند، مى‏تواند به کشف بخشى از حقایق مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران منجر شود. در این تحقیق به مطالعه امتیازات سبکى شعر کمال‏الدین اسماعیل اصفهانى توجه شده و مسائل زبان...

ابن مقفع با ترجمه کلیله و دمنه از زبان پهلوى به عربى، در سبک ادبى و شیوه هاى آن، طرحى نو در انداخت. به این سبب، کلیه و دمنه جایگاهى بس والا در ادب عربى یافت و در آثار پس از خود سخت مؤثر افتاد. در این پژوهش، بى آنکه قصد انکار ریشه هاى ایرانى و هندى کلیله را داشته باشیم بر آنیم که نشان دهیم حکمت­هاى نهج البلاغه بر ترجمه ى ابن مقفع تأثیر گذاشته است. این تأثیر، قوى و غیر قابل تردید است؛ زیرا در ای...

ادبیات تطبیقى نوعى فعالیت در حوزه نقد نقد ادبى محسوب م ىشود که در آن، ادبیات در مفهوم کلى آن مقایسه و درباره تلاقى ادبیات در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش می شود. در بررسى تطبیقى آثار، مى توان به چگونگى تأثیر و تأثر دیدگاه هاى فکرى و نقاط وحدت اندیشه بشرى در زمینه هاى مختلف پى برد. در مقاله حاضر نخست مفاهیم و تعاریف کلى ادبیات تطبیقى و مبانى آن بیان شده است. سپس از دیدگاه محتوایى و ساختارى...

این نوشتار در صدد مقایسه‌اى گذرا میان تفسیر «الکشاف» اثر ز مخشرى و «جوامع الجامع» اثر طبرسى است. تفسیر جوامع الجامع طبرسى که به تأسى از تفسیر کشاف ز مخشرى به تحریر درآمده است در عین عنایت به کشاف مطالب مهمى بر آن افزوده و موضوعاتى از آن را نیز پالوده و در نتیجه جوامع الجامع نه خلاصه‌اى از کشاف بلکه تفسیر مستقل و داراى دیدگاه‌هاى مخصوص به خود مى‌باشد. نویسنده، پس از شرح حال اجمالى و تألیفات علا...