Islamic Awakening and then the change of the political systems and crises in some countries has had enormous impacts on the political and security cooperation in the Persian Gulf region. On the one hand, Iran, following to enhance relations with new governments, is seeking to strengthen regional cooperations to solve regional issues including the Syria’s crisis. On the other hand, new competiti...

تحولات خاورمیانه عربی که از سال 2011 آغاز شد،نقطه عطفی در تاریخ سیاسی این منطقه راهبردی از جهان به شمار می‌آید.اگرچه جمهوری اسلامی ایران همواره برای نفوذ در خاورمیانه تلاش کرده و سیاست صدور انقلاب را برای برپایی سازه‌های هویتی خویش در این منطقه در پیش گرفته است،اما تحولات انقلابی خاورمیانه پس از 2011، زمینه‌های نفوذ بیشتری برای ایران در بحرین،یمن،عراق و نیز سوریه فراهم آورده که از آن با عنوان س...

مقابله مسلمین با عقب‎ماندگی حاصل از دو پدیده استعمار و استبداد در قالب توسل به سه گفتمان غرب‎گرایی، ملی‎گرایی، و اسلام‎گرایی چاره‎جویی شد. اما تجربه تاریخی نشان داد با توجه به عمق اعتقادی مسلمین و جغرافیای فرهنگی جهان اسلام، تنها دست یازیدن به گفتمان اسلام‎گرایی می‎تواند مسلمین را در این مبارزه به اهداف نهایی برساند. البته گفتمان اسلام‎گرایی نیز گفتمانی همگن و یک‎دست نبوده و بر اساس مقتضیات زما...

بیداری اسلامی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر روی کشورهای منطقه خاورمیانه و به‌طور اخص کشورهای عربی شمال افریقا و غرب آسیا تأثیرگذار بوده است. عربستان سعودی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کشور عربی غرب آسیا با این موضوع درگیر بوده است. عربستان سعودی این تحولات را در تضاد با ثبات استراتژیک منطقه‌ای خود تفسیر کرده و ضمن برداشت تهدید از این تحولات مصمم به حفظ وضع موجود در برخی نقاط و تغییر ساختار قدرت در نقاط...

در این پژوهش با هدف کنکاشی در موضوع بیداری اسلامی و تداوم آن، به معرفی ویژگی‌ها و چگونگی وقوع انقلاب دینی و موفقیت آن و معرفی آرمان‌ها و رهبری انقلاب اسلامی به عنوان نمونه کامل بیداری اسلامی پرداخته شده و در پایان، نه مورد از مهم‌ترین راه‌های تداوم بیداری اسلامی بیان شده است.

مهم ترین رخداد منطقه خاورمیانه پس از انقلاب 1979 ایران، موج خیزش بیداری کنونی در این منطقه است؛ خیزشی که ضدیت با استبداد، تقاضای بهبود وضع معیشتی مردم و اسلام گرایی، ویژگی­های اصلی آن به شمارمی روند. بی تردید مهم ترین کشوری که انقلاب در آن به وقوع پیوسته، مصر است. موقعیت استراتژیک این کشور، تأثیر آن در تحولات منطقه و جهان اسلام و نقش آن در مسئله فلسطین، موجب شده است که نوشتار حاضر به بررسی اوضا...

در این مقاله، موج سوم بیداری اسلامی به مجموعه تحولاتی اطلاق شده که از اواخر سال 2010 از شمال آفریقا آغاز و به دیگر کشورهای عربی تسری یافت. وقوع انقلاب اسلامی دومین موج بیداری اسلامی محسوب می‌شود. موج اول بیداری اسلامی نیز به مجموعه واکنش‌هایی اطلاق می‌شود که نیمه دوم قرن هجدهم و قرن نوزدهم به ویژه پس از انقلاب صنعتی در گستره جهان اسلام علیه هجوم سیاسی ـ فرهنگی غرب انجام شد. وقوع امواج مذکور، به...

ظرفیت‌‌های ژئوپولیتیکی ایران، امنیت ملی آن را به شدت تحت تاثیر محیط منطقه‌ای خاورمیانه قرارداده است. پس از انقلاب اسلامی، شکل گیری ائتلافی از کشورهای سنی نشین حاشیه‌‌ی خلیج فارس به زعامت عربستان، ناچارا ایران را وادار به تقابل جویی در چارچوب محور مقاومت نمود. محوری که با روی کار آمدن دولت شیعی عراق،اقتداری مضاعف یافت. عملکرد امنیتی ایران در تحولات ناشی از بیداری اسلامی، حمایت از گروه‌های شیعی د...

بیداری اسلامی در ایران و تأثیر آن بر مصر، لیبی، یمن، بحرین، اردن و دیگر کشورهای خاورمیانه ثمرة تحولات معرفتی و مفهومی «اسلام» است. اسلام در مفهوم جدید محصول دوران مدرن و تحت عنوان «اسلام سیاسی» صورت­ بندی شده است که در مقابل اسلام سنتی قرار می­ گیرد. اسلام سنتی، دین را به حوزه امور فردی و عبادی محدود می­دانست و علی­رغم تعریف جامع دنیوی و اخروی از دین عملاً در کار سلطان دخالتی نداشت و کار ویژه او...

تحولاتی که طی سال های اخیر در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا ایجاد شده، از زوایای گوناگون قابل تحلیل است. از بطن این تحولات، «سلفی گرایی سنتی» دچار دگردیسی شده و پدیده «نئوسلفیسم» به وجود آمده است. این مقاله، با بررسی مؤلفه ها و عناصر گفتمان نئوسلفیسم، «دگرسازی شیعی» را وجه اساسی این گفتمان تلقی کرده، و با رویکردی آینده پژوهانه و آسیب شناسانه، پیامدهای آن را در زمینه ایجاد اختلاف و تضعیف جهان اسل...