فقه سیاسی به مثابه گرایشی تخصّصی در کنار سایر گرایش های علمی فقه، در زمان گذشته به تناسب موقعیّت و شرایط و به خاطر اموری چون محدودبودن جامعه شیعی، رسمیّت نداشتن مذهب شیعه و فراگیربودن اقتضای تقیه در برابر سلاطین جائر از حجم مسائل و کیفیّت اندکی برخوردار بود، و امروزه به سبب اموری چون حجم وسیعی از مسائل مستحدثه سیاسی، اقتدار اجتماعی سیاسی فقیهان و توسعه فقه سیاسی به گستره امور اجتماعی و حکومتی، از ک...

«زراره بن اعین» از راویان جلیل القدری است که از یک سو مورد مدح روایی و توثیق جمعی تحت عنوان اصحاب اجماع قرار گرفته و از سویی دیگر، با لعن و ذم شدید مواجه شده است. در آثار رجالی دلایل و توجیه های مختلفی در بارۀ روایات لعن زراره بن اعین ارائه شده است. برخی، با اتکا به ضعف سند، آنها را کنار گذاشته اند و برخی دیگر، صدور این گونه روایات را به جهت تقیه می‏دانند. در کتب رجال از باور به استطاعت، به عنو...

اصل امامت یکی از اصیل ترین مبانی اعتقادی شیعه به شمار می آید و پایه اندیشه سیاسی شیعه را شکل می دهد. ازاین روست که راهبری جامعه بر اساس دیدگاه ها و نگرش های ائمّه معصومین(ع) برای وصول به سعادتمندی فرد و جامعه همواره در ادبیات اعتقادی شیعه مورد تأکید قرارگرفته است. در این میان استخراج مؤلّفه های سیاست ورزی از الزامات بنیادینی است که برای وصول به چنین سعادتمندی باید مدنظر قرار گیرد. مقاله حاضر می ک...

در این تحقیق محقق از طریق روش کتابخانه ای و مطالعات پدیدارشناسی موضوع را در طول فرآیند زمان پیگیری نموده و به دلیل ماهیت تاریخی - سیاسی پژوهش - آراء و اندیشه سیاسی فقها در بستر فقه سیاسی مورد مطالعه قرار گرفته است و در نتیجه آن ضمن اثبات اصالت نظریه حکومت در اسلام در تمامی ادوار تاریخی نظریه ولایت فقیه و دلایل آن- شرایط و ویژگی های حاکم اسلامی - شوون و اختیارات فقیه تداوم یافته و راهبرد عالمان ...

استفاده از القاب، کنیه­ها یا اوصاف غیر مشهور امامان معصوم از شیوه­های رایجی بوده که راویان شیعه بیشتر به دلیل شرایط تقیه از آن بهره برده­اند. از این رو، برخی از رجالیان، درایه نویسان و یا شارحان روایات، بخشی از اهتمام خود را صرف تعیین معصوم مورد نظر در این­گونه موارد نموده­اند. در این بین، بروز عواملی همچون تصحیف و تحریف اسناد یا متون روایی، عدم دقت کافی در طبقه راویان سند و قراین موجود در متن،...

غیر از شناخت گفتمان سیاسی امامان معصوم شیعه(ع) که در تعارض با گفتمان سیاسی امویان و عباسیان بود، توجه به عنصر مقتضیات زمانه یا فضا و شرایط حاکم بر دوره آنان ضرورت تام دارد. زیرا تأثیر این عنصر، سبب اختلاف در مواضع و عملکرد سیاسی آنان در دوره‌های مختلف تاریخی است. در این پژوهش برآنیم با استناد به شواهد تاریخی و تحلیل آنها، تأثیر عنصر زمانه را به‌لحاظ سیاسی، بر مواضع سیاسی امام موسی کاظم(ع) بررسی...

یکی از مؤلفه‌های سنجش ظرفیت تمدنی و رشد علمی و معنوی و نقش آن در هدایت جامعه به‌سوی سعادت و برون رفت از بحران‌ها، بررسی ساختار و وضعیت کمی و کیفی نظام آموزشی است. نظام آموزشی در هر مذهبی با یک ساختاری فعالیت ادامه حیات می‌دهد و به تدوام نقش خود می‌پردازد. شیعیان نیز همانند دیگر مذاهب دارای نظام آموزشی مخصوص بوده و برای ادامه حیات و هویت خویش فعالیت‌های گسترده‌ای را به‌صورت سازمان یافته انجام دا...

این پژوهش باهدف بازخوانی مواضع سیاسی امام صادق (ع) در برابر بنی‌امیه در حفظ و حراست فرهنگ شیعی انجام‌شده است. پژوهش حاضر یک پژوهش تاریخی به شمار می‌رود به‌صورت توصیفی، تحلیلی بوده و موضوعات مربوط به آن از منابع معتبر دوران امام صادق (ع) چه تاریخی و چه حدیثی به شیوه کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد، زمانی که حکومت بنی‌امیه در سراشیبی سقوط قرار گرفت فضای باز سیاسی ایجاد شدو در ...

نفاق در اصطلاح به معنای اظهار ایمان در ظاهر و عدم پذیرش آن در باطن است. تفاوت نفاق با دروغ آن است که در نفاق میان ظاهر و باطن تفاوت وجود دارد، اما در کذب و دروغ میان گفتار و واقعیت تضاد وجود دارد. همچنین تفاوت نفاق با تقیه در آن است که نفاق کفر را با هدف افساد پنهان می کند، اما تقیه ایمان را برای حفظ جان و اصلاح امور مخفی می نماید. بیماری روح، آرزوی کسب قدرت، ترس از حاکم، طمع، نادانی، حقارت، اط...