ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر سنتی در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس، همواره نقش مهمی در تحولات این منطقه ایفا کرده و مناسبات دو کشور بیش از همکاری، بر پایه رقابت بوده است. در سطح منطقه ای، عربستان نسبت به افزایش نقش ایران در عراق، سوریه، بحرین، لبنان و فلسطین، یمن و غیره نگران است. عربستان همواره خود را در نقش یک مدافع تمام عیار اهل سنت تعریف کرده است و نسبت به کاهش نقش سنی ها، در این کشورها...

پرسش از رویکرد فلسفی و معرفتی جریان های ایدئولوژیک و تبیین موضع آنها دربارة عقل و ارزش معرفت شناختی آن، از دغدغه های موجود و در خور تأمل پژوهشگران در قلمرو فلسفه دین است. اهمیت معرفت شناختی این مسئله درباره جنبش های دینی عمدتاَ به دلیل مفروضاتی، مانند نسبت و جایگاه عناصرِ فاخرِ «نقل» و «عقل»، مسئله «کاشفیت» و «صدق و کذب» در هندسة معرفتی و کار ویژه های آنها در قلمرو معرفتی است. این موضوع اخیراً از آ...

مقاله حاضر به بررسی حضور گروه­های سلفی در نوار غزه و موضع آنها نسبت به جنبش مقاومت اسلامی حماس می پردازد. با توجه پیروزی حماس در انتخابات سال ۲۰۰۶ و در ادامه، درگیری های مسلحانه بین گروه فتح وجنبش حماس و در نهایت تشکیل حکومت حماس در غزه، بازه زمانی پژوهش از سال 2006 به بعد لحاظ شده است. در ابتدای مقاله به صورت مختصر به تفکر سلفی، انواع سلفی گری، بسط وگسترش آن در جهان اسلام و به حضور آن­ها در فل...

تاریخ نیم قرن اخیر تونس شاهد تجربه ای ویژه در جهان عرب، در زمینه حضور مسئله جنسیت در مناسبات و روندهای سیاسی، بوده است. از زمان استقلال این کشور در سال 1956، سیاست برابری جنسیتی یکی از پایه های مشروعیت نظام جدید را شکل داد و طی سال های بعد به تدریج به نماد تقابل دولت شبه سکولار و اپوزیسیون اسلام گرا تبدیل شد. از درون تحولات مزبور، جنبش فمنیستی تونس پدید آمد و در قامت یکی از جریانات مهم عرصه سیا...

تأویل به معنای حمل کلام از معنای ظاهر به معنایی غیر آن مورد پذیرش سلفیان ظاهرگرا نیست و آنان ضمن تأکید بر حجیت ظاهر کتاب و روایات، نفی تأویل را به عنوان روش شناخت متن دین می پذیرند. التزام به ظواهر و نفی تأویل نصوص دینی که از نتایج تعطیل عقل از سوی سلفیان است، سبب شده است آنان در باب متون متشابه، دستخوش تحیر شوند و در مواجهه با آن، ضمن پذیرش ظواهر الفاظ و نفی تأویل، قایل به تشبیه و تجسیم در باب...

سلفی گرایی در جهان اسلام گرچه ریشه در تاریخ سده های میانی اسلام دارد اما به عنوان مساله ای که سیاست و امنیت را در حوزه روابط بین الملل به خود مشغول کرده محصول یک قرن اخیر است. بنیاد گرایی و جریان های تکفیری فارغ از نگاه ابزارگرایی به آنان، حاصل بحران هایی است که بعد از فروپاشی امپراطوری عثمانی وانحطاط جوامع اسلامی در بستر اجتماعی کشورهای اهل سنت، رشد کرده است. این گروه ها دلیل اصلی عقب ماندگی خ...

فرایند دموکراسی خواهی، اصلی اجتناب ناپذیر و مسیر دست یابی به آن نیازمند دموکراتیزاسیون فرهنگی است تا بتوان در یک شرایط ارگانیک و در چشم انداز ساختار مدنظر آرمان های مردم، فاکتورهای واقعی آن را در جامعه پیاده کرد. مقاله حاضر به نقش دین در تحول دموکراتیک کشور مصر می پردازد. در این میان، پارادایم جدید مردم سالاری دینی به عنوان بارزترین شاخصه انقلاب 25 ژانویه مصر قلمداد می شود، زیرا برآیند نقش دین ...

عربستان سعودی یکی از کشورهای بسیار مهم منطقه خاورمیانه و جهان اسلام است که شناخت نظام سیاسی، ساختار قدرت و پویش های درونی آن به ویژه با تحولاتی که با نام بیداری اسلامی یا بهار عربی از آن نام برده می شود، بسیار حائز اهمیت است. این کشور دارای نظام سیاسی قبیله گرا و محدود و به شدت بسته ای است. تغییر و جابجایی نخبگان در ساختار قدرت این کشور به سختی صورت می گیرد. اگر تغییری هم در ساختار سیاسی به وقو...