چکیده در مورد اینکه «تاتارها آمدند و کشتند و سوختند و بردند و رفتند» هیچ شکی نیست. اما قبول میزان قتل و غارتی هم که از سوی برخی از مورخان و محققان بیان شده­ است، کار آسانی نیست. در برخی از این روایت­ها از کشتار چند میلیونی مردم ایران به دست مغولان و نابودی کامل شهرهای خراسان و ماوراء­النهر خبر داده­اند و چنین نتیجه گرفته­اند که این شهرها تا هزار سال دیگر، آن جمعیت و رونق سابق خود را به دست نمی­...

چکیده: فرهنگ وهنر غنی و پربار ایران زمین ، بالاخص هنر تزیین بناها درمعماری این کهن دیار که جایگاهی بس رفیع دارد ، علاوه بر زیبایی ظاهری از ارزش های والاتری نیز برخوردار بوده است و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهری ، به معنای درونی رهنمون می سازد. از آنجا که اصول زیبایی شناسی و ویژگی های خاص سنت ایرانی به طور ظریف وآگاهانه در این نقوش نمود ی آشکار دارد ،مورد توجه طرا حان وهنرمندان معاصر بوده است...

تاریخ جهانگشای جوینی یکی از ارزنده‌ترین تاریخ‌های موجود از دورة مغولان و خوارزمشاهیان و اسماعیلیان است که اطلاعاتی بسیار سودمند به دست می‌دهد و این خود باعث استفاده متون تاریخی دیگری چون تاریخ وصاف، جامع التواریخ و ... شده است. چیزی که در این کتاب بیش از بیش مشهود است و کمتر در کتب و مقالات دیگر به آن پرداخته شده، شکنجه‌ها و ویرانگری‌های مغولان است. در این مقاله به اثبات رسید که مغولان در جریان...

نفثه المصدور اثر شهاب الدین محمد زیدری نسوی از شاهکارهای نثر فنّی، مصنوع و مزیّن فارسی است. محتوای این کتاب که بدون مقدمه آغاز می­شود و به یکباره به انتها می­رسد، به نظر می­رسد غلیان احساسات نویسنده است که در متنی مخیّل با زبانی آهنگین به وقوع پیوسته است. در این مقاله، از دیدگاه نظریه ی نوع ادبی غنایی، محتوای این کتاب مورد بررسی قرار می­گیرد. نویسنده همزمان با یادکرد خاطرات عاطفی خود، بدبختی­ها، د...

ساختارگرایی، مطالعة دقیق یک اثر و کشف چارچوب حاکم بر آن است که هدف از آن، یافتن واحدهای یک اثر و کشف ارتباط بین آن‌هاست. ساختارگرایان تمام پدیده‌ها و رخدادهای عالم را دارای ساختارهای مشخص‌ می‌دانند و بر همین اساس به بررسی این ساختارها و اجزای تشکیل‌دهندة آن‌ها و ارتباط این اجزاء با یکدیگر‌ می‌پردازند. در ادبیات، ساختارگرایی عبارت از تحقیق در ساختارهای آثار ادبی و شناخت انواع این آثار است. این ت...

معماری خراسان در اوایل دوران اسلامی، به تبعیت از ویژگی‌های کلی مساجد اسلامی، از سادگی در ساخت پیروی می-کرد. در دوران‌های بعدی، به خصوص در دوره‌ی سلجوقی، کاربرد تزیینات معماری گسترش یافت و سپس در دوران کوتاه خوارزمشاهیان در خراسان، مساجد دو ایوانی ساخته شدند که تزیینات معماری از ویژگی‌های برجسته‌ی آنها بود. این پژوهش به بررسی روش‌های ترسیم نقوش هندسی در سه مسجد دو ایوانی گناباد، ملک زوزن و فریوم...

با غلبۀ مغول‎ها بر حکومت خوارزمشاهیان و تأسیس حکومت ایلخانی در ایران، عناصر تازه‎ای در ابعاد گوناگون زندگی ایرانیان وارد گردید که به طرز چشمگیری حیات اجتماعی ایران را دگرگون ساخت. نمونۀ قابل توجهی از این دگرگونی و تغییرات اجتماعی این دوره، در زمینۀ وضعیت و زندگی زنان این روزگار قابل مشاهده است. به‎نظر‎می‎رسد که حکمرانی مغول‎ها در ایران بر نوع و کیفیت حضور زنان در جامعۀ ایرانی تأثیرگذار بود و چن...

چکیده در سال 482 ق، قراخانیان (آل افراسیاب) که از سال 395 ق، بر ماوراءالنهر (فرارود) حکومت داشتند، ناگزیر به اطاعت از سلطان ملکشاه سلجوقی (حک: 485-465ق) شدند. هنگامی که سلطان سنجر سلجوقی (حک: 552-511ق) امارت خراسان را برعهده داشت (حک:511-490ق) نخست، حکومت سمرقند را به خواهرزاده‌اش محمد ارسلان خان ـ که پدرش از دودمان قراخانی بود ـ واگذار کرد و چندی بعد منصب قاضی القضاتی و عالی‌ترین مقام مذهبی ر...

قرون هفتم تا نهم هجری قمری از دوره های مهم تاریخ هنر ایران است که در آن بسیاری از هنرها به پشتوانه دوران قبل از خود (سلجوقیان و خوارزمشاهیان) دستخوش تحولات چشمگیری شده اند. یکی از هنرهایی که در این دوره بسیار مورد توجه بوده، هنر گچبری است که آثار بسیار زیادی از آن به جای مانده است. استفاده از گچ در تزئینات معماری این قرون به سرحد کمال رسیده و با برجستگی بیشتر و طرح های پیچیده تر اجراء شده است. ...

نفثه المصدور اثر شهاب الدین محمد زیدری نسوی از شاهکارهای نثر فنّی، مصنوع و مزیّن فارسی است. محتوای این کتاب که بدون مقدمه آغاز می­شود و به یکباره به انتها می­رسد، به نظر می­رسد غلیان احساسات نویسنده است که در متنی مخیّل با زبانی آهنگین به وقوع پیوسته است. در این مقاله، از دیدگاه نظریه ی نوع ادبی غنایی، محتوای این کتاب مورد بررسی قرار می­گیرد. نویسنده همزمان با یادکرد خاطرات عاطفی خود، بدبختی­ها، د...