از آنجا که خواجه‌شیخ کججی را نمی‌توان از شعرای فارسی‌گوی طراز اول به شمار آورد و در دیوان او نشانه‌ای از چیرگی‌اش بر زبان فارسی دیده نمی‌شود، کاربرد واژگان با معانی تازه در شعر او را می‌توان حمل بر ناآگاهی‌اش از معانی این واژگان کرد. از سوی دیگر، حضور برخی کاربردهای کم‌تر شناخته‌شده، یا کاربردهایی که در دوران شاعری او از رواج افتاده بوده‌اند، در دیوان وی، نشانه‌ای است از انس خواجه‌شیخ با اشعار ...

سراج الدین حسینی اورنگ آبادی، عارف و شاعر قرن دوازدهم هجری در حیدرآباد دکن، مجموعه ای مشتمل بر 4322 بیتِ منتخب، از 704 شاعر فارسی سرا، خصوصاً شعرای سبک هندی را فراهم آورده که به نام هایی چون منتخب دیوان ها، دیوان منتخب، مجموعۀ شعرا و مجمع الشعرا موسوم بوده است. نسخۀ منحصربه فرد این اثر در ایران، به شمارۀ 86 در کتابخانۀ مینوی و نسخۀ عکسی آن به شمارۀ 2800 در مرکز احیای میراث اسلامی نگهداری می شود. ...

مدح پیامبر(ص)واهل بیت (ع)در دیوان شعراجاری است . تبیین اوصاف اهل بیت (ع) با استناد به آیات و روایات ‘ سنتی است که اکثر مدیحه سرایان بدان پرداخته اند . در میان شعرا بوصیری بخاطر برده اش و دیگر سروده هایش از جایگاه ویژه ای برخوردار است ‘جایگاهی که شاعران قرون واعصار را به تقلید واداشته است. بوصیری در دیوان خود با اشاره به آیات قرآن و احادیث ‘ پیامبر را نذیر مبین و افصح من نطق بالضاد معرفی کرده و ...

یکی از شعرای برجسته­ی عرب که دیوان وی، بویژه به دلیل اشتمال آن بر مسائل و مفاهیم فلسفی و حکمی و تمثیل های متنوّع، همیشه مورد توجّه شاعران زبان فارسی و همچنین در حوزه ی آموزش های ادبی، همواره مدار بحث و فحص اهل ادب بوده، متنبّی شاعر مشهور قرن چهارم هجری است. فرضیّه­ی این پژوهش آن بوده که ناصر خسرو، هم بنابر سنّت های آموزشی رایج در عصر خویش و هم به دلیل تعلّقش به طبقه­ی دیوانیان که چنین شغل و منصبی در ...

واژه زهد در ادبیات عربی فراز و نشیب زیادی را پیموده و میتوان گفت قبل از اسلام نوعی زهد در میان برخی از شعرا یا خطبای جاهلی وجود داشته است. مهمترین آنان قسّ بن ساعدء ایادی-اکثم بن صفی و امیه ابن ابی الصلت می باشند. با ظهور اسلام در زهد تحولی عظیم پیدا شد‘آیات و روایات فراوانی از پیامبر(ص)ومعصومین(ع)وصحابه آنها وارد شده که هر کدام انگیزه ای برای پیدایش مکاتب مختلف کلامی و عرفانی و اخلاقی می باشد ...

مسلماً در میان اشعار میرزا عبدالقادر بیدل، به تعبیر دانشمند بیدل‌شناس، دکتر عبدالغنی، «واژگان نازپرورد» کم نیستند که این سخنور ممتاز از آن‌ها در کارگاه معنی‌آفرینی های خویش ماهرانه و شاعرانه استفاده کرده و ملقب به «ابوالمعانی» شده است. نفوذ واژة «آیینه» و ترکیب و تعبیرهایی که شاعر به‌کمک آن ساخته، باعث شده است ابوالمعانی را «شاعر آینه‌ها» (شفیعی کدکنی) توصیف کنند. همین‌گونه، واژگان دیگری همچون «...

مقالۀ حاضر نگاهی است بر زندگی و شعر میرزا علی‌رضا تجلی شیرازی (اردکانی)، از علما و شعرای نیمۀ دوم قرن یازدهم هجری و معرفی ده نسخۀ خطی از دو مثنوی معراج‌الخیال و وصف کشمیر، دیوان اشعار وی. این مقاله شامل مقدمه، پیشینۀ تحقیق، زندگی و روزگار تجلی، معرفی آثار، نسخ خطی، سبک شعری و ویژگی‌های آن، وزن شعر، قافیه و ردیف، شاعران هم‌‌عصر تجلی، و نتیجه‌گیری ‌است. این شاعر پ...

الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: ت. یافته های تحقیق: ث. نتیجه گیری و پیشنهادات: عصر جاهلی یکی از پیچیده ترین عصور عربی می باشد که نق...

معلقات سبع یکی از درخشان ترین آثار شعری در عصر جاهلی و آینه تمام نمای آن عصر است که فرهنگ، آداب و رسوم، زندگی مردم و همچنین موقعیت جغرافیایی و اجتماعی و ادبی آن عصر را نشان می دهد. بسیاری از پژوهشگران در زمینه های مختلف ادبی بر روی آن کار کرده اند؛ چرا که معلقات سبع شناسنامه عصر جاهلی است و درک درست این اشعار و بررسی آن ها از جوانب مختلف راهی برای شناخت عصر جاهلی است. وصف طبیعت نیز یکی از موضوع...

سراج الدین یکی از شعرای فارسی سرای بنگال است که دیوان اشعار او به عنوان یکی از اسناد مهم زبان فارسی در شبه قارّه هند مطرح است و جزء میراث مکتوب دو کشور بنگلادش و ایران به حساب می آید، این شاعر در اواسط قرن نوزدهم میلادی می زیسته است. در این رساله سعی شده است ضمن ارائه متنی منقّح از دیوان وی جنبه هائی از زندگی و ویژگی های شعر وی برای مخاطبان شعر فارسی روشن شود و نیز سعی شده است تا خوانندگان با محی...