هدف ما در مقالۀ حاضر توضیح چگونگی تأثیر متقابل علم و متافیزیک در بحث فضا و زمان است. خصوصاً بر این نکته تأکید خواهیم داشت که، بر خلاف تصور رایج، تحولات در نظریه های علمی و فیزیکی می تواند در اتخاذ موضع فلسفی و متافیزیکی ما در قبال واقعیت فضا و زمان تأثیرگذار باشد. به این منظور ضمن بررسی براهین سنتی جوهرگرایان و رابطه گرایان دربارۀ فضا و زمان، که خصوصاً در مکاتبات لایبنیتز و کلارک مطرح شده است، تأ...

اشعار سبک هندی به سبب عناصر خیال انگیز و ایماژ پردازی های آن، در خور تأمّل شناخته شده است؛ و از لحاظ تبیین کلام، سروده های این سبک به اشعار متافیزیکی شاعران قرن هفدهم انگلیس می ماند. این نوع شعر از ایجاز، دقت و معنای خاصی برخوردار است و در عین اختصار سرشار از معانی بدیع و عمیق می باشد. در این گفتار پاره ای از اشعار جان دان و صائب تبریزی مورد مقایسه قرار می گیرد، و به نمونه های برجسته ای از ویژگی...

الف: موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): در این رساله ضمن بررسی اجمالی اندیشه های امانوئل لویناس به خوانش مقاله ی طولانی «خشونت و متافیزیک» نوشته ی ژاک دریدا می پردازیم، که نگاهی ژرف تر به استلزامات تفکر بدیع لویناس درباب امر اخلاقی را میسر می کند. نقد دریدا بر فلسفه ی اخلاق لویناس که ناظر بر جنبه های ناپیدا و لوازم و نتایج ناخواسته ی فلسفه ی اوست، گامی موثر در پیشبرد پروسه ی لویناس و تنقیح...

قرآن،خود و همه کتب آسمانی را کتاب هدایت معرفی می کند و گاه برای نیل به این هدف، هدایت، از گزاره های علمی استفاده می نماید.یکی از گزاره های علمی قرآن، اشاره به وجود موجود زنده در آسمان است.رساله حاضر این مسأله را از دیدگاه قرآن و حدیث و علم مورد بررسی قرار داده است. این رساله نشان می دهد که آیاتی از قرآن،اشاره به وجود حیات و حیات هوشمند در آسمان نموده است (29/شوری، 49/نحل و...)احادیث نیز با صرا...

این مقاله که در جست وجوی یک فلسفه نانوتکنولوژی است، به تعاریف، زمینه های تاریخی، کاربردها و پیامدهای نانوتکنولوژی، و نیز به بررسی ارتباط آن با فلسفه، پرداخته است. هدف از این نوشتار برشمردن مسائل، موضوعات، و جایگاه فلسفی نانوتکنولوژی به مثابه شاخه ای از تکنولوژی است، که از سه منظر متافیزیکی (هستی شناختی)، معرفت شناختی (و روش شناختی)، و ارزش شناختی به آن نگریسته شده است. فلسفه نانوتکنولوژی حاوی ب...

با توجه به گسترش اندیشه پسامدرن در تمامی ابعاد زندگی انسان غربی، نگرش های الهیاتی پسامدن نیز بروز یافته و اندیشمندان بسیاری را به طرح دیدگاه هایی متفاوت نسبت به این نگرش واداشته است. در این مقاله، پس از بررسی خاستگاه اصلی اندیشه پسامدرن در دیدگاه کسانی همچون نیچه، هایدگر و دریدا و کلیدهای اصلی فکر آنها، نگرش های مختلف و متنوع الهیات پسامدرن در چهار جریان عمده که متأثر از خاستگاه های متفاوت هستن...

در این مقاله قصد داریم به بررسی نظرات پدیدارشناسانه ی کاپوتو در مورد دین بپردازیم. برای این منظور در ابتدا با بنیان های نظری وی آشنا می شویم که مهمترین آن ها رویکرد پدیدارشناسانه ی هایدگری، لویناسی می باشد. او در رویکرد خود با قایل بودن به حذف هرگونه متافیزیک و به تبع آن مفاهیم مطلق انگار در حوزه ی مطالعات دین شناختی به دنبال سوژه زدایی از معرفت دینی است و برای این مهم از رویکرد پدیدارشناسانه ی...

فردریش نیچه ، جان تازه ای به تراژدی مدرن - به ویژه با در نظر گرفتن تراژدی کهن یونان- بخشید. به یمن وجود وی، تراژدی همزمان ندایی در گوش مدرنیته و شاخصه ای طنین انداز برای تبیین ادعاها و نگرشهای دنیای مدرن در مقابل پیشینه کلاسیک به شمار می رود. او از دل زایش تراژدی به مقوله ی متافیزیک به عنوان حقیقتی محتوم و تمامیت یافته می پردازد و با تحلیل نقش تراژدی و بهره گیری از نظریه های متعدد از جمله اراده...

لاتور گرچه خود یک برساخت‌گرا است، منتقد سرسخت برساخت‌گرایی اجتماعی و نقطة مقابل آن، واقع‌گرایی متداول (که لاتور آن را خام می‌داند) است؛ مسئله و مشکل لاتور با این دو رویکرد برمی‌گردد به مبانی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی آن‌ها، یعنی تقابل سوژه ـ ابژه و نحوة ارتباط آن‌ها؛ به نظر وی، این تقابل چیزی جز شکاکیت و نسبی‌گرایی برای فلسفه، به‌ویژه فلسفة علم، در بر نداشته است. وی، با استفاده از نظریۀ کنش‌گر...

پساساختارگرایان، به‌ویژه دریدا، با تکیه بر فرآیندها و سازوکارهایی چون تعویق، فاصله، ردّ (trace) و غیریت، به نقد تقابل‌های دوگانه و رویکردهای مبتنی بر متافیزیک پرداخته‌اند. با وجود تأکید پساساختارگرایی بر سازوکارها و رهیافت‌های خاصّ خود، با تبیین ژرف‌ساخت‌های نظریِ پساساختارگرایی (و به‌ویژه آرای دریدا) می‌توان به نقش بنیادین استعاره و کارکردهای استعاری در تکوین مبانی نظریِ آن پی‌برد. در این مقاله، ب...