فروپاشی حاکمیت کلیسا در مغرب‌زمین، سرآغاز دوره روشنگری و برانگیختگی نظریه‌پردازان مغرب‌زمین در تأسیس بنایی نو از اندیشه‌های نظری و عملی با تفکر غالب پوزیتیویستی و نادیده‌انگاری آموزه‌های فرابشری است. در این میان، وقتی یافته‌های خودآیین، ناتوان از وضع مبنایی استوار در مع...

جابری، برای ریشه‌یابی علل عقب‌ماندگی دنیای عرب، گفتمان‌های دینی و اجزای معرفتی آن‌ها را بررسی و نقد و نقطة آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی ـ اسلامی را، در عصر تدوین، جست‌وجو می‌کند؛ عصری که اندیشه‌های اسلامی با محوریت متن قرآنی، در قالب دستگاه‌های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام‌های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی)، شکل گرفتند. در نظر جابری، نظام‌های معرفتی درون‌زا، که بر بال معق...

اسماعیلیان نخستین پس از مرگ اسماعیل بن جعفر، نص امامت را بر فرزندش محمد نهادند و از امامیه جدا شدند؛این جماعت پس از چند قرن موفق شدند؛خلافتی شیعی را در سال 297ه از مغرب به بار نشاندند و در سال 358ه فاتحانه مصر را تصرف کرده و دامنه نفوذ دولت شیعی اسماعیلی مذهب را تا مغرب،یمن،شام،ایران،عراق و حتی هند بگسترانند، رسمی شدن کیش اسماعیلیه نخستین، نتیجه عزیمت فرهنگی فاطمیان به مصر بود. در طی تاریخ فره...

سبک را به طور عام می‌توان الگوها یا صفات بارز چیز یا مجموعه‌ای از اشیاء دانست. مزیت سبک بر دیگر روش‌های طبقه‌بندی تاریخ هنر در این است که به وسیله آن می‌توان با حداقل مدارک‌ بیشترین آگاهی را از وضع هنر در دوره‌ای خاص کسب کرد. اگرچه کاربرد واژه سبک در تاریخ ادبیات مغرب زمین به دوران باستان می‌رسد کاربرد آن در مطالعه تاریخ هنر از قرن هجدهم رایج شد. اول بار وینکلمان از سبک برای شناخت هنر و تمدن...

فاطمیان در دو نقطه از شمال افریقا در سال‌های 297 تا 567 ق حکومت کردند؛ ابتدا در مغرب و سپس مصر. مهم‌ترین تشکیلات دینی ـ تبلیغی دولت فاطمیان، تشکیلات دعوت بود که توسط این تشکیلات توانستند نفوذ و رهبری دینی خود را در اقصی نقاط دنیای اسلام گسترش دهند. از عوامل موفقیت آنان، حضور همه اقشار جامعه از جمله زنان، در تشکیلات دعوت فاطمی بود. نگاه آنان به حضور جنسیتی زنان در تشکیلات دعوت در مقام مقایسه با ...

در مباحث معرفت­شناسی، مکتب «ایده­آلیسم» تأثیر بسزایی در نحوه شکل‌گیری شناخت داشته است. از  آنجا که بنای معرفت­شناسی در فلسفه ­اسلامی بر معرفت یقینی، بدیهی دانستن عالم واقع و انکار هر گونه شکاکیت و نسبی­گرایی است، این جریان فلسفی و حوزه­های کاربردی آن، در میان فلاسفه مسلمان کمتر مورد بررسی و واکاوی قرار ...

فاطمیان بعد از یک قرن تلاش و کوشش مستمر، دولت خویش را در سال 297 هـ ق، در قیروان در افریقیه توسط عبیدالله مهدی اولین خلیفه فاطمی پایه گذاری کردند. آنان با تصرف مصر در سال 358 قمری، مرکز حکومت خود را به مصر منتقل کردند. فاطمیان از آغاز تشکیل حکومت در مغرب، روابطی خصمانه، همراه با تنش با عباسیان داشتند. آنان همانند عباسیان مدعی خلافت در سراسر قلمرو اسلامی بودند و هدف اساسی و اولیه آنان برانداختن ...

بحث از «علیت»ازمهم‌ترین مباحثی است که زیربنای بسیاری از دیگر مباحث فلسفه اسلامی را تشکیل می‌دهد، تا آنجا که انکار آن در حقیقت نفی همة علوم اسلامی است. از سوی دیگر پذیرفتن اصل علیت هم، اختلافات و کشمکش‌ها را در ابعاد و زوایای این قانون در پی داشته‌است، امّا به ندرت موجب انکار اصل علیت شده‌است. یکی از کسانی که در مغرب زمین اصل علیت را به چالش کشیده و در صدد انکار آن برآمده‌است«دیوید هیوم» است. د...

این مقاله کوششی برای شناساندن مفهوم اصطلاح هرمنوتیک و بررسی دامنة فعالیتهای این علم است. هرمنوتیک رشته‌ای نوظهور در حوزة تفکر مغرب زمین است که پیشینة آن به نهضت اصلاح دینی و عصر روشنگری بازمی‌گردد. این شاخه از علم در دهه‌های اخیر رونق یافته و در کنار معرفت شناسی، فلسفة تحلیلی و زیبایی شناسی، شأن فلسفی ویژه‌ای احراز کرده است. در این مقاله ابتدا، نظریات مکاتب هرمنوتیکی در سه بخش ار...

تلاش برای حل مهمترین مسائل عالم اندیشه توسط زبان و نیز نمادهایی که زبان طبیعی به وسیله آن به زبان نمادین تبدیل می شود از جمله کارهایی است که مدتهاست ذهن متفکرین مغرب زمین را به خود مشغول نموده است . یکی از بزرگترین این متفکران که با پوزیتیوریسم منطقی آغاز نمود و سپس در حیطه فلسفه های تحلیل زبانی به کار خود ادامه داد رودلف کارناپ است که مقاله حاضر مروری است بر مجموعه فعالیتهای علمی او در زمینه ه...