رویداد صفین به مثابه یکی از عمده ترین چالش های فرا روی حکومت امام علی، از دیر باز موضوع تأملات مورخان و تاریخ پژوهان بوده است. این واقعه که در زمره «فتن» شمرده شده، در تاریخ نگاری اسلامی- بویژه مکتب شام و عراق- بازتاب های متفاوت یافته است.این که ابن ابی الحدید چگونه به این حادثه پرداخته و زمینه ها و فرایند آن را چگونه مورد کاوش قرار داده، عمده ترین پرسشی است که این مقاله می کوشد با تکیه بر شرح ...

با مرگ سلطان ملکشاه سلجوقی (م485ق)، هرج و مرج منطقه شام را فراگرفت و حکومت های این منطقه متعدد و ضعیف شدند. این وضعیت از یک سو زمینه را برای گسترش قلمرو صلیبیان فراهم آورد و از سوی دیگر موجب سربرآوردن دولت مقتدر اتابکان زنگی (تأسیس 521ق) در سرزمین شام شد. اتابکان زنگی در طول 48 سال حکومت، 117 نبرد بر ضد حکومت های مجاور خود انجام دادند. این پژوهش می کوشد با بررسی آماری این نبردها و پراکندگی آن د...

کاربست روشهای زبان شناسی کاربردی در مطالعات تاریخی می تواند راه گشای بسیاری از مسائل مطرح در این حوزه باشد. این میان، گاه توجه به کنشهای زبانی جامعه، شناسایی «بافت» یک رویداد، و استخراج گفتمانهای تولید شده در آن آگاهیهای تاریخی نوینی پدید می آورد. بر این اساس، در مطالعۀ پیش رو با کاربست نگاه گفتمانی و بهره گیری از روش توصیفی فرکلاف و نظریۀ آوای متعارض باختین کوشش می کنیم روشی نوین در مطالعات مت...

چکیده فرقه گرایی و تشدید اختلافات مذهبی جزو لاینفک در تحولات خاورمیانه می باشد. پدیدار شدن دولت های ناتوان مانند لیبی، یمن، عراق، سوریه و ظهور بازیگران قدرتمند غیردولتی فراملی مانند القاعده، داعش، جبهه النصره، طالبان، جماعت اسلامی، جماعات الصحوه، جنبش انصارالله یمن، حزب الله لبنان و... در کنار تغییر در رفتار و کنش گری بازیگران بین المللی و منطقه ای، نظم سیاسی و امنیتی حاکم بر خاورمیانه را متحول...

جنگ های صلیبی به مجموعه جنگ های فرسایشی و حملات پی در پی سپاهیان مسیحی غرب اروپا در طی دو سده از 490 ه..ق تا 691ه.ق 1096 م تا 1291 م به شرق اسلامی، گفته می شود. هر چند در خصوص علل و زمینه ها و نتایج و مراحل تاریخی جنگ های صلیبی آثار و کتاب های تحقیقی زیادی نوشته شده است، اما در پژوهش حاضر هدف ما نه پرداختن به جنگ های صلیبی، بلکه بررسی دیدگاه و نوع مواضع مورخان معاصر عراق و شام طی قرون، 5 تا 7 ه...

ماهیت نظامی ساختار حکومت ایلخانان و ممالیک، جایگاه ویژه سپاه و سلطۀ هرچه بیشتر اشرافیت نظامی را در پی داشت. سنخ مناسبات دو حکومت که در بیشتر موارد وجه تقابلی داشت، موجب می‌شد سران نظامی در چگونگی این مناسبات سهم تعیین کننده‌ای داشته باشند. از جمله مصادیق این مسأله، پناهندگی اختیاری یا اجباری بزرگان نظامی به قلمرو حکومت رقیب بود که با اقبال بسیار همراه می‌شد و سیاست و اقتصاد مناطق محلّ منازعه را ...

معاویه و بازتعریف سیره خلیفه به سبک کسرایی و قیصری[1] خدیجه عالمی[2] چکیده همزمان با آغاز خلافت علی(ع)، معاویه به عنوان فرماندار شام با هدف کسب قدرت و خلافت رویاروی آن حضرت قرار گرفت. بدین منظور از روش‌های متعددی برای آماده‌سازی اندیشه و اذهان مردم نسبت به خلافت خویش استفاده کرد. کشته شدن عثمان و جابجایی قدرت و بالا گرفتن تنش‌های متعدد سیاسی و فرهنگی فرصت لازم را در اختیار معاویه برای تثبیت قدر...

این پژوهش درصدد است تا توصیفی عمیق از اوج­گیری و افول بازرگانی عکا طی سال­های 587ق./1191م. تا 690ق./1291م. ارائه دهد و زمینه­ها و علل پدید آمدن این شرایط را تبیین نماید. عکا در طول تاریخ خود پایگاهی ارزشمند برای تجارت در شرقِ مدیترانه بوده است. پس از فتح به­دست مسلمانان و در دوره­های اموی و عباسی یکی از پایگاه‌هایِ نیروی دریایی مسلمانان به حساب می­آمد. با به قدرت رسیدن طولونیان، راه پیشرفتش هموار...

انقلاب اسلامی ایران یک بینش دینی است ، بینشی مبتنی بر دگرگونی درونی و همه جانبه فرد و جامعه است که درشکل یک پدیده اجتماعی سیاسی، فصل نوی را در تاریخ بشری گشوده است . انعکاس این بینش در پهنه گیتی به چشم می خورد. این رساله در خصوص پژواک این بینش در خطه شام (سوریه، لبنان، فلسطین و اردن) و بازتابش در شعر آن سامان می باشد پس ازگذشت 15 سال از پیروزی انقلاب برای اولین بار در ایران نگاشته می شود. مشکل ...

از نگاه فیلسوفان و مفسران آثار افلاطون، مُثل اموری کلی است که معرفت ما از آنها به صورت تعریف­های عام عرضه می‌گردد. در رأس آن فیلسوفان، ارسطو جای دارد. وی درآثار خویش، مُثل افلاطونی را تحت نام کلیات معرفی و نقد می‌نماید. این نوشته می‌کوشد تا با نقل سخنان افلاطون در محاورة مهمانی، به نوعی بازنگری و بازنمایی از متن افلاطون دست یازد. این بازخوانی اساساً بیشتر از آنکه تفسیر باشد، از نو دیدنِ آن چیزی اس...