این نوشتار، به بررسی و تطبیق مفهوم عرفانی «عالم صغیر» یعنی پنداشتن انسان به منزله جهانی کوچک که در بردارنده تمام عناصر «عالم کبیر» یعنی جهان هستی است در عرفان ایرانیان باستان و مشترکات آن با عرفان اسلامی (= مولوی) می پردازد. با نگرشی اجمالی و کوتاه درباره تاریخچه اندیشه عالم صغیر و کبیر در فرهنگ یونان، هند قدیم، ایران باستان، به تبیین کلّی دیدگاه اسلام بخصوص مولوی در این زمینه می پردازیم. انسانی...

بیشترین اطلاعات ما درباره عقاید دینی ایرانیان غیرآریایی در ما قبل تاریخ‘از یافته هایی حاصل می شود که از قبور آنها بدست آمده است . اشیاء بدست آمده مبین اعتقاد عمیق آنها به زندگی پس از مرگ می باشد. غالب اقوام ملل مشرق زمین به ویژه فلات ایران بر این اعتقاد بودند که ارواح اموات پس از مرگ شریک زندگی آنها خواهد بود. ایرانیان غیر آریایی حتی قبل از زرتشت نیز خدایانی را ستایش کرده اند‘خدای علم از اهمیت ...

معاد از اساسی ترین باورهای دو دین اسلام و زرتشت به شمار می رود. ساختار باورهای اسلامی در زمینه ی معاد با ساختار باورهای زرتشتی، اشتراکات و تفاوت هایی دارد. اشتراکاتِ این دو ساختار، سبب شده برخی از پژوهشگران غربی و ایرانی ادعا نمایند که معاد اسلامی از معاد زرتشتی وام گرفته است. یکی از راه های سنجش این ادعا، «بررسی تطبیقی معادشناسی در دین اسلام و زرتشت» است که در اینجا با رویکرد تفکیک بین قرآن و ر...

مولود زرتشت یا زراتشت نامه یک حماسه دینی به زبان فارسی است که شاعری زرتشتی به نام کیکاوس پورِ خسرو، در قرن هفتم هجری آن را سروده است. این اثر حدوداً 1533 بیت دارد و در بحر متقارب مثمّن محذوف به نظم درآمده است. نخستین رونویسگر آن، «زرتشت بهرام پژدو» بوده است که تا سال 1963م، اشتباهاً به عنوان سراینده منظومه شناخته می شده است. مطالب زراتشت نامه، برگرفته از روایات شفاهی و سنتی بهدینان است و شباهتهای...

چکیده : شاید مدتها تصور می شد که آیین زرتشت در غبار زمان به فراموشی سپرده می شود، ولی در قرون اخیر بسیاری از مستشرقان با نیات متفاوت، به بازبینی ، بررسی وکنکاش در تعالیم واعتقادات این آیین، پرداخته اند وبا پیوند دادن حلقه های مشترک آن با سایر ادیان الهی ،آنرا در مجموعه ادیان زنده دنیا محسوب نموده اند . از طرفی بسیاری از زرتشتیان نیز به این باور رسیده اند که آموزه های کهن واساطیری ، پاسخگوی نیا...

ادب پارسی و وسعت قلمرو آن ایجاب می‌کند که پژوهشی جامع‌الاطراف در این زمینه صورت پذیرد. ره‌توشة ما در این سفر، سبویی از شبنم اشتیاق است و دفتری از گل‌برگ های اوراق. بر سمند خیال می‌نشینیم و بر فراز دره‌های ماه و سال پرواز می‌کنیم، تا صخره‌های ابهام را بکاویم و در این قلمرو گسترده، در حد توان خویش گامی برنهیم.

دراین مقاله دو مقاله از دو دانشمند ایران شناس‘جیمز راسل و شائول شاکد که در زمینه عرفان ایرانی آرای قابل توجهی عرضه داشته اند ‘ بررسی شده است . نکات مهم آن دو مقاله ذکر شده و بعضی ملاحظات دیگر هم از طرف نویسنده مقاله درباره آرای آن دانشمندان طرح گردیده است . حاصل کلام این که عرفان زردشتی مقوله ای است که درگاهان زرتشت و در طریقه های سه گانه زروانی و مهری و مزدکی جلوه کرده و خطوط اصلی آن را از روی...

بیشترین اطلاعات ما درباره عقاید دینی ایرانیان غیرآریایی در ما قبل تاریخ‘از یافته هایی حاصل می شود که از قبور آنها بدست آمده است . اشیاء بدست آمده مبین اعتقاد عمیق آنها به زندگی پس از مرگ می باشد. غالب اقوام ملل مشرق زمین به ویژه فلات ایران بر این اعتقاد بودند که ارواح اموات پس از مرگ شریک زندگی آنها خواهد بود. ایرانیان غیر آریایی حتی قبل از زرتشت نیز خدایانی را ستایش کرده اند‘خدای علم از اهمیت ...

«دهر» معّرب کلمۀ زمان و معادل روزگار است. اصطلاح دهریون در اواخر دوره­ی ساسانی، ازسوی اعراب مسلمان به پیروان آیین زروانیسم (zorvanism)1 اطلاق شده است. این تفکر اعتقادی، کیشی انحرافی از دین زرتشتی بوده که با پیراستن عناصر اسطوره ای و ماورائی، به مبدأیی مطلق به نام زُروان (zorvan)2 قائل شده است. دراین دیدگاه وحدت انگار، زروان همان زمان مطلق و ازلی است که به عنوان خالق همه­ی پدیدارهای عالم به شمار م...

چکیده بررسی تطبیقی مفهوم خودشناسی از نگاه ادیان زرتشت و اسلام و بررسی استنتاج دلالت های تربیتی آن به کوشش: شیدا ریاضی هروی هدف کلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مفهوم خودشناسی از نگاه ادیان زرتشت و اسلام و استنتاج دلالت های تربیتی آن می باشد. با توجه با این هدف، ابتدا مولفه های مربوط به انسان شناسی و خودشناسی را از اوستا و قرآن استخراج گردید و همزمان با آن چیستی مفهوم خودشناسی و نیز دلالت ها...