در این مقاله عدالت از دیدگاه اسلام و مکتب سودگرایی بررسی و سپس مقایسه می‌شود. ابتدا به تعریف و ضرورت عدالت و انواع آن در اسلام اشاره شده است: عدالت قرار دادن هرچیزی در جای مناسب خود است. خداوند به‌دلیل آنکه کامل مطلق است، همۀ اوامرو نواهی او عادلانه محسوب می‌شود. همچنین لازمۀ عدالت، آگاهی و شناخت همۀ نیازهای انسان و پاسخ‌های مناسب آن است که تنها خداوند چنین علمی را دارد، خاستگاه عدالت و حاکم بر...

ریشۀ بسیاری از اتهامات به شیعه و ناصحیح خواندن احادیث شیعی، به اصل امامت بازمی‌گردد؛ چنان‌که نویسندۀ کتاب مشکلة‌الحدیث، حجم زیادی از اشکالات خود بر متن احادیث شیعه را بر این اصل متمرکز ساخته است. یحیی محمّد، امامت را اکتسابی و فاقد مفهوم عصمت دانسته، آن را مانند مرجعیت کنونی، به کمال علم و دین و تقوی تفسیر کرده است. عدم وجود نص صریح در قرآن دربارۀ امامت از جمله دلایل او برای ایجاد خدشه در این اص...

بررسی نظریة تفسیر بر پایة ترتیب نزول نیازمند بررسی اولاً اتقان روایات ترتیب نزول، ثانیاً خاستگاه و جایگاه قرینة «ترتیب نزول» در تفسیر و ثالثاً‌ موانع نظریه یاد شده‌است. این سه با توجه به نبودِ پیشینة مناسب، نیازمند مقالات مستقلی هستند تا جوانب آن‌ها بررسی و نقد شود، لیکن با توجه به اینکه بستر پژوهش، روایات ترتیب نزول است، نگارنده ثقل مباحث مقالة حاضر را به آن اختصاص داده‌است و به قدر ضرورت، دودیگر ...

هر دین آسمانی یک سخن جهانی دارد سخن جهانی اسلام اخلاق است؛ حساب می‌آید. در عرصه‌ پر رقابت اقتصادی گاه برخی برای ربودن گوی سبقت، حاضرند حریم اخلاق را بشکنند تا سود لازم را به دست آورند. بنابراین لازم است اخلاق اقتصادی رعایت شود و فضایلی چون اتقان در کار، انصاف، عدالت و قسط مورد توجّه قرارگیرد و از رذایلی مانند کم فروشی، رباخواری، احتکار، اسراف و تبذیر پرهیز گردد. اگر مثلّث سقوط انسان را در کلام پی...

مسئله شر از جمله مهم‏ترین استنادات ملحدان بر ناسازگاری سامانه اعتقادی خداباوران در طول تاریخ بوده است. بنا بر تقریر خاصی که ویلیام راو- از جمله خداناباوران معاصر- بر این مسئله ارائه نموده، شروری را در جهان می‌توان یافت که هیچ یک از دلایل خداباوران برای توضیح چرایی وقوع آنها موجه و معقولانه نیست. راو استدلال خود را در طی چند دهه ـ پس از تبادل اشکالات و نقدها ـ توسعه داد و در آخرین تقریر، با تبیی...

تفاوت نگاه به سرشت بایستگی‌های اخلاقی، منشأ تنوع نظریه‌هایی در این باب شده است. نظریه الزامات اخلاقی آیت‌الله لاریجانی یکی از آنهاست که به علت اعتقاد به معناداری و واقعیاتی نفس‌الامری، از سایر نظریه‌ها متمایز شده است. این مقاله ضمن تبیین دیدگاه ایشان و بررسی اجمالی سایر نظریه‌ها از نگاه خود ایشان، نظریه الزامات اخلاقی و عقلی را در سه حوزه معناشناسی، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی تحلیل و ارزیابی کرده...

اگرچه علامه مجلسی در مجلدات مختلف کتاب بحار به‌طور مستقل در صدد نگارش کتاب اخلاقی و بیان نظام اخلاقی منسجمی نبوده، با بررسی مباحثی که وی در ذیل آیات و روایات بیان کرده است، نظام اخلاقی جامعی به‌دست می‌آید که علاوه بر تأکید بر نقش عقل در تبیین آموزه‌های علمی و عملی اخلاق و تبیین فضایل اخلاقی، به نقش اساسی دین نیز در تبیین مبادی نفسانی افعال و ابعاد مختلف اخلاقی و تربیتی توجه ویژه‌ای شده است، به‌...

مبحث عام و خاص یکی از موضوعات بسیار مهم و اساسی در اصول فقه و قوانین موضوعه می‌باشد به طوری که بسیاری از ادله شرعی و قوانین به صورت عام وضع گردیده است. و از طرفی قاعده ای مشهور وجود دارد که هیچ عامی نیست مگر این که تخصیص خورده باشد. در خصوص اینکه آیا عام بعد از تخصیص نسبت به باقی مانده حجت می‌باشد یا خیر و اینکه آیا اجمال خاص به عام سرایت می­کند، آراء و نظرات اصولیین متشتت و دیدگاه های مختلفی ا...

آیا راه معقولی وجود دارد که بپذیریم  دست خداوند در طبیعت باز است؛ راهی که از ایراد تاریخیِ خدای رخنه­پوش در امان باشد؟ جان پوکینگ­هورن، فیزیکدان و متکلم مشهور انگلیسی، از پیشگامان عرصة علم و الهیات و از معروف­ ­ترین متفکران مسیحی در این صحنه است. او علاوه  بر دستاوردهای مهم در فیزیک نظری، در مباحث علم و الهیات نیز صاحب رأی به­شمار می­آید. یکی از نظریات خاص او، به تصویری مربوط می­شود که دربارۀ فع...

یونگ نسبت به روان، رویکرد طبیعت­گرایانه اتخاذ می­کند و برای تبیین رؤیای صادقه نیز راه‌حل طبیعت‌گرایانه ارائه می­دهد. در نظر یونگ عمدتاً رؤیاها محتوی کهن­الگوها هستند که به عنوان موضوعات ناهشیار جمعی، همبسته با غرایز هستند؛ بنابراین رؤیا منشأ طبیعی دارد. او بر اساس نظریۀ یگانه‌انگاری‌خنثی، رؤیای صادقه را با مفهوم مقارنت همزمان بین ذهن و عین توضیح می­‏‏دهد.  ما با توجه به آثار اصلی یونگ و با استفا...