جامعه­شناسی ادبیات، از شیوه­های جدید و کار­آمد مطالعه و بررسی آثار ادبی مانند یک پدیده اجتماعی می­باشد. تحقیق حاضر به روش تحلیل محتوا و جامعه آماری این پژوهش رمان زنان بدون مردان شهرنوش پارسی­پور است. نقد و بررسی و تحلیل این رمان با توجه به ساختار تاریخی، سیاسی و اجتماعی ایران در دهه 1330 هدف  این رساله بوده است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از روش ساختارگرایی تکوینی گلدمن و نظریه جامعه­...

ریاضت شرعی، اهتمام ورزیدن بیشتر به ورع، پرهیزکاری و رسیدن به عبودیّت واقعی است. ریاضت در عرفان اسلامی هرگز از چهارچوب شریعت خارج نمی‌شود. بررسی ریاضت از دیدگاه عطار به عنوان یکی از سه قلّۀ بلند ادبیات عرفانی، برای مشخص کردن چهارچوب و حدود ریاضت شرعی در عرفان، حائز اهمیت است. هدف پژوهش این است که به روش تحلیلی، نمایه‌های ریاضت حقیقی و مشروع را در مثنوی‌های عطار نیشابوری بیان کند. عطار در مثنوی‌های...

پژوهش در خصوص ظهور رضاخان در عرصۀ سیاسی و متعاقب آن گسترش فعالیت بهائیت در ایران، که به‌عنوان دو موضوع متداخل در تاریخ سیاسی ایران مطرح است، می‌تواند در مسیر مطالعۀ سیاست‌های استعماری انگلستان، راهگشای مناسبی در سیر مطالعاتی کارکرد جریان بهائیت در ایران باشد. این پژوهش با هدف بازنمایی نقش بهائیان در به قدرت رسیدن رضاخان و روند فعالیت‌های این فرقه در زمان رضاشاه انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان...

زندان سروده، در ماهیت خویش شرح رنج و اندوه و دلتنگی­های یک شاعر دربند است، اما این­گونۀ غنایی نزد ابراهیم مقادمه شاعر، مبارز و شهید فلسطینی همچون دیگر روشنفکران این دیار سوای از انعکاس رنج و اندوه، شعری انگیزاننده است که با برانگیختن شور مبارزه و مقاومت در وجود انسان مظلوم فلسطینی دریچه­ای از امید به روی او می­گشاید و به افق روشن آزادی و پیروزی رهنمون می‌سازد. در پژوهش حاضر برآنیم باروشی توصیفی...

نوستالژی از اصطلاحات علم روان‌شناسی و به معنای دل‏تنگی، حسرت‌زدگی، و غم غربت است که از دیرباز، در ادبیات فارسی نمود گسترده‌ای داشته و جایگاهی ویژه را در شعر غنایی به خود اختصاص داده اسـت. هدف ما در پژوهـش حاضر بررسی وجوه نوستالژی در اشعار حافظ در سـه بخش فردی، سیـاسی- اجتماعی، و عرفانی با روش توصیفی – تحلیلی است. عصر حـافـظ دوره‌ای بحـرانی در تـاریخ ایران بوده است؛ از ایـن‌رو، تأثـرات حاصـل از ...

حمله اعراب مسلمان به آذربایجان را از دو دیدگاه سیاسی و دینی می‌توان بررسی کرد؛ از لحاظ سیاسی، حمله‌های اعراب و فتح آذربایجان در سال 22 هجری و آغاز حکومت مسلمانان، برای اهالی آذربایجان تحمل‌ناپذیر بود، مردم آذربایجان بارها در برابر حاکمیت اعراب شورش کردند و به راحتی تسلیم آنها نشدند.این مسئله سبب لشکرکشی‌های زیاد سرداران اسلام به این ناحیه در دوره خلافت عمر و عثمان و سرکوب شورش‌ها گردید،اما اهال...

در دورۀ صفویه یکی از گروه­های اصلی در حرمسرای شاهی و تأثیرگذار در مسائل سیاسی و اجتماعی، زنانی بودند که ابتدا به‌صورت اسیر جنگی، سفیر صلح یا واسطۀ شفاهت‌خواهی از مناطق مختلف قفقاز وارد دربار شاهان صفویه شدند. این نوشتار می‌خواهد ضمن اشاره به شکل و دلایل ورود زنان قفقازی به دربار و به‌دست‌آوردن نفوذ در آن، به این پرسش پاسخ دهد که زنان قفقازی در تحولات سیاسی و درباری چه نقشی داشته­اند و آنان در ق...

میرنصیرخان تالپوری متخلص به جعفری شاعر و نویسندۀ قرن 13هجری درحیدرآباد سند حکومت داشت. با انگلیسی های امپریالیست جنگید و اسیر گشت و از حیدر آباد به بمبئی و کلکته فرستاده شد. مدتی همچون اسیران با او رفتار می شد و سرانجام غم غربت و دوری از خانواده در سال 1261 دردمدم او را از پا در آورد. او به هر دو زبان فارسی و اردو دیوان شعر دارد. اشعارش دارای سوز وحال خاصی است چرا که غم غربت و اسارت و دوری از خ...

ما در عصر «راه‌ها» هستیم. در اروپای غربی، اصول و قواعد شبکه‌های ارتباطی سه قرن پیش تعریف‌شده بود. بدون کارایی این شبکه‌های ارتباطی، هیچ‌گونه نشر ایده و دانش، هیچ نوع هماهنگ‌سازی تجاری و هیچ سیستم اجرایی‌ کارآمدی وجود نداشت. راه‌ها، بیش از هر نشانه دیگری، یکی از بهترین ابزارها برای سیستم حاکمیت، برای نظام اجتماعی و سیاسی هستند. یک جنبه متناقض راه این است که زمانی که هر یک از نواقص آن از بین می‌ر...

تاریخ جهانگشای جوینی یکی از ارزنده‌ترین تاریخ‌های موجود از دورة مغولان و خوارزمشاهیان و اسماعیلیان است که اطلاعاتی بسیار سودمند به دست می‌دهد و این خود باعث استفاده متون تاریخی دیگری چون تاریخ وصاف، جامع التواریخ و ... شده است. چیزی که در این کتاب بیش از بیش مشهود است و کمتر در کتب و مقالات دیگر به آن پرداخته شده، شکنجه‌ها و ویرانگری‌های مغولان است. در این مقاله به اثبات رسید که مغولان در جریان...