پذیرش و اثبات اصالت وجود، مستلزم پذیرش مجعولیت وجود است. به همین جهت، اصالت وجود با مجعولیت آن در تلازم است؛ هرچند این دو مسئله تفاوت­هایی دارند. مطابق مبانی حکمت متعالیه، ملاک مجعولیت وجود بر پایۀ رابط بودن آن تعیین می­شود. رابط بودن وجود به معنای «وابستگی صرف به غیر» است. آنچه به علت خود تعلق محض دارد، مجعول واقعی آن نیز به شمار می­رود. در مکتب صدرایی، وجود رابط به این معنا جایگاه متفاوتی با...

سهروردی در منطق حکمة الاشراق در یک نوآوری تمام جهات را به ضرورت برمی گرداند. وی جهات سه گانه ضرورت، امتناع، و امکان را جزء محمول قرار داده و بر آن است که در این صورت جهت در همه ی قضایا ضرورت می شود. از آن جا که بحث از جهت در دیگر مباحث منطقی، مانند تناقض، عکس، و قیاس ها نیز به میان می آید، طبعاً این نوآوری در این مباحث تأثیرگذار است. سهروردی بدین نکته واقف بوده و این تأثیرها را نشان داده است. به...

مسألۀ اصلی این پژوهش تحلیل چیستی سعادت از دیدگاه مسکویه، و روش تحقیق آن توصیفی‌ـ‌تحلیلی است. مسکویه سعادت را به عنوان خیر و کمال در قیاس با صاحب‌اش تعریف می‌کند. بر این اساس یک وابستگی و پیوستگی میان خیر و کمال و سعادت برقرار می‌کند. او برای خیر دو تعریف ارائه می‌دهد و آن را به اقسام مختلفی مثل خیرات شریف، ممدوح، مطلق و غیرمطلق، عام و... تقسیم می‌کند. از تأمل در برخی از این اقسام این پیوستگی به...

یکی از ابتکارات فلاسفه اسلامی، تقسیم بندی معقولات و مفاهیم کلی است. توجه به اقسام معقولات، مشکلات فراوانی از مباحث معرفت شناسی و فلسفه را حل می کند و عدم بازشناسی آنها از یکدیگر موجب لغزش های فراوانی می گردد؛ شناسایی اقسام مفاهیم کلی، مبتنی بر معیاری معرفت شناسانه است که بتواند تمام مفاهیم ذهنی را در خود مندرج کند. این مقاله در پی بررسی این معیار از نگاه فیلسوفان بزرگ اسلامی است.

آنچه می خوانید مقدمه کتاب «احکام الجهاد و اسباب الرشاد» است که توسط میرزا عیسی قائم مقام فراهانی (میرزا بزرگ)، با استفاده از فتاوا و رساله های جهادیه علما در جریان جنگ های ایران و روسیه تألیف شده است. متن کامل کتاب به ضمیمه مقدمه تاریخی مفصلی توسط آقای دکتر غلامحسین زرگری نژاد تصحیح شده است. علاوه بر دیباچه و مقدمه که متن مقدمه را در اینجا می خوانید، متن کتاب در هشت باب سامان یافته است. علاقمن...

در فصل اول قضایا ولم های مقدماتی را تعریف می کنیم در فصل دوم مدولهای توسعه یافته و توسعه یافته پایا را تعریف ئکرده و قضایا و لمهای در مورد آن بیان می کنیم . در فصل سوم مدول های بئر و شبه بئر را تعریف کرده و در فصل آخر بررسی می کنیم آیا حلقه درونریختی مدولهای بئر وشبه بئر ، بئر وشبه بئر است.

  خُلق از اقسام کیفیات نفسانی به شمار می‌آید. از آنجا که رفتار و اعمال انسان ناشی از خلقیات اوست و خلقیاتی که برای انسان حاصل می‌شود تاثیر بسزایی در سعادت و کمال او دارد، بحث از کیفیت پیدایش خلق دارای اهمیت است. در این نوشتار ابتدا به بیان چیستی و اقسام خلق پرداخته شده و سپس کیفیت پیدایش خُلق بر اساس دیدگاه ابن‌سینا و ملاصدرا مورد تبیین و بررسی قرار گرفته شده است. بر اساس دیدگاه ابن‌سینا، برخی ا...

واژه آنتروپی یا درگاشت در رشته‌های گوناگون علمی، معانی متفاوت پیدا کرده است که به اساسی‌ترین آنها در این مقاله اشاره می‌کنیم. همچنین در این مقاله سعی خواهیم کرد که ابتدا با یک مرور تاریخی بر مفهوم آنتروپی از شکل عددی آن به شکل عملگری برسیم و در این گذر به برخی از قضایا، نامساوی‌ها، و خواص مهم آنتروپی بپردازیم.

یکی از مباحث مطرح در قرآن و عهدین امکان رؤیت الهی و چگونگی آن است. مشاهده در فارسی معادل رؤیت در عربی است. اقسام مشاهده در عهدین نیز همانند اقسام مشاهده در قرآن کریم است ولی برای هر کدام شباهت ها و تفاوت هایی در مفهوم آن ها در کتب مقدس نهفته است. هم چنین رؤیت الهی با چشم در عهدین به صورت متناقض مطرح شده ولی در قرآن کریم رد شده است. مسأله مشاهده و رؤیت الهی در عهدین با توجه به تجسیم و تصور انسان...

بحث از مواد ثلاث («وجوب » (یا ضرورت)، «امکان » و «امتناع ») و گزاره های موجّه در منطق و فلسفۀ اسلامی از جایگاه خاصی برخوردار بوده است و فیلسوفان و منطقدانان مسلمان به تفصیل از احکام و اقسام آن بحث کرده اند. با این حال، به دلیل عدم بهره گیری از یک نظام معناشناختی منقح با پاره ای ابهامات معنایی در برخی اقسام گزاره های موجّه روبه روییم. در این مقاله پس از مروری کلی بر بحث موجهات در منطق و فلسفه اسلا...