بررسی دیدگاه های گوناگون درباره بطون و ژرفای قرآن است. نویسنده با تقسیم دیدگاه های موجود راجع به بطون قرآن به دو بخش مدلول گرا - یعنی دیدگاه هایی که ژرفایی را ناشی از خصوصیت معانی کلمات و آیات می داند، و دلالت گرا - که ژرفایی را معلول چگونگی دلالت الفاظ می داند - از بخش نخست به چهار نظریه پرداخته و آنها را نقد کرده است، سپس در بخش دوم از شش نظریه سخن گفته است و برخی را نقد و بعضی را تأیید نموده...

اندیشمندان علوم سیاسی و روابط بین المللی تا این زمان نتوانسته اند اتحادیه اروپا را در قالب واژه های سیاسی و حقوقی ـ به گونه ای که مورد پذیرش و اقبال همگان باشد ـ تعریف کنند. واقعیت این است که منشور اتحادیه همچنان ابهام هایی دارد و بی سبب نیست که بسیاری از مردم اروپا، هر از گاهی، خواستار خروج کشورشان از این اتحادیه از طریق همه پرسی می شوند. هدف این مقاله ارائه تفسیری نو دربار...

مسئلۀ اصلی در این مقاله بررسی کیفیت تجلیات رمزی اسم اعظم الله در صور توحیدی آثار هنر و معماری اسلامی است. دستیابی به این امر در گرو پاسخ به دو سؤال مبتنی بر نسبت رمز و صور رمزی با حقایق اسماء الهی و جلوه‌های رمزی اسم اعظم الهی در صور توحیدی آثار هنر و معماری اسلامی است. هدف مقاله دستیابی به راز جاودانگی زبان رمزی شکل‌ها، نقشمایه‌ها، الگوها و ساختارهای آثار هنر و معماری اسلامی در طی زمان‌ها و مک...

چکیده: عطّار علاوه بر مثنوی در قالب غزل نیز قصّه­پردازی کرده و مجموعاً 62 قصّه را در غزلیّاتش آورده است. بررسی عناصر ساختاری این قصّه­ها ما را با هنر عطّار در داستان‌پردازی و افکار و اندیشه‌های وی در این زمینه آشنا می­کند. یکی از عناصری که در این زمینه باید بررسی شود، صحنه (زمان و مکان) حوادث قصّه است؛ زیرا عطّار شاعری عارف است و در شعر به دنبال بیان آموزه­های عرفانی خویش بوده است و صحنه (زمان و مکان) ...

« راز » و معادل آن « سرّ » از عمده مسائلی است که در ادبیات عرفانی بدان پرداخته ی است که مولوی بدون مقدمه بدان « راز » « نی » ،« مثنوی معنوی » شده است. در به صورت مجزا در هیچ کدام از مقامات هفت گانة طریقت یا « راز » می پردازد. اگرچه کلمة هیچ کدام از حالات ده گانه ذکر نشده است، آنچه از فحوای کلام عارفان برمی آید، نمایندة از شرایط مهم سیر و سلوک به حساب م یآید. سنایی « رازداری » و « رازدانی » آن اس...

در تحلیل و بررسی جوهرۀ عرفان ابن‏عربی، سرّ یا راز یکی از مضامین کلیدی محسوب می‌شود. سرّ، یکی از لطایف الهی است که خداوند آن را در ذات موجودات به ودیعه گذارده است و مربوط به طور ورای عقل می‌باشد. در اندیشۀ این عارف، خداوند به‌عنوان یکی از انواع راز می‌تواند مدرَک عارف قرار گیرد. البته ادراک اسرار، متعلق شهود و ایمان است و در طور و تور عقل قرار نمی‌گیرد. تنگنای زبان متعارف برای بیان تجارب عرفانی عار...

شبلی از عرفای ایرانی الاصل و مشهور قرن سوم هجری الست که حیات دوگانه ای داشته است. او نیز چون بعضی از بزرگان ایرانی مانند ناصر خسرو و سنایی درآغازکار از دولتیان عهد خود بود ولی به جهت تأثیر تعلیمات صوفیان از طریق پیشین خود قطع تعلق نمود. شبلی در سال 247 هجری در سامرا بدنیا آمد و در 334 در بغداد فوت نمود. او تحصیلات مدرسه ای داشت و به قولی موطای مالک را از بر نموده بود. پس از تغییر حال در محضر خی...

یکی از بیتهای مثنوی معنوی که چند و چونی بسیار برانگیخته است؛ و گزارشهایی ناساز از آن کرده اند، بیتی است در دفتر سوم از این دریای توفندۀ راز که پیر نهانکار و بلخ در آن به شیوۀ اندیشمندان مشایی از عقل سخن رانده است: عقل اوّل راند بر عقل دوم، ماهی از سرگنده گردد نی ز دُم پیچش و دشواری این بیت در پارۀ دوم آن و در واژه «گنده» است؛ پاره ای از گزارندگان مثنوی آن را گُنده خوانده اند، به معنی بویناک؛ و پار...