یکی از شگردهای صائب نظیره گویی است. در دیوان او به نام حدود هشتاد شاعر اشاره شده است. بعد از مولوی، بیشترین استقبال و اقتفاهای صائب از حافظ است. صائب بیست و نه غزل را به استقبال غزل های حافظ سروده که در پایان غزل به نام او اشاره کرده است. علاوه بر این حدود 160 غزل دیگر حافظ را از جهت وزن، قافیه و ردیف تقلید کرده؛ امّا به اسم او اشاره نکرده است. گاهی اوقات نیز در مقابل یک غزل حافظ، چندین غزل سرود...

در این مقاله، عدم تجانس به منزلة یکی از سازکار های زبانی شوخ طبعی بررسی می شود. پرسش اصلی این است که عوامل سرگرم کنندگی و خنده در شوخ طبعی کدامند؟ به نظر می آید عوامل بسیاری، مانند رویکردهای روانی، ادبی و زبانی در ایجاد خنده مؤثرند. در این مقاله، عدم تجانس در سطوح ساختاری و کارکردی از جمله عوامل سرگرم کنندگی معرفی می شود. پس از اشاره به پیشینة مرتبط با بحث و واژگان مرتبط با شوخ طبعی، نظریة عدم ...

شعر نوعی اجرا به‌وسیله کلمات است و هر چه شاعر در گزینش واژگان وسواس و دقت بیشتری داشته باشد، در انتقال تجربیات خود موفق‌تر خواهد بود. از سوی دیگر، واژه‌هایی در فرهنگ و زبان وجود دارد که از راه تناسب یا تضاد به شبکه تداعی خیال شاعر وارد می‌شوند، یا از طریق ایهام، ایهام تناسب، ایهام تضاد و... سبب ایجاد هماهنگی و موسیقی معنوی شعر می‌شوند. از جمله این واژگان، زوج‌های شعری هستند مانندآه و آیینه، سنگ...

در بیست سال اخیر بیش از بیست مجموعه شعر از شعرای شهرستان رفسنجان چاپ شده است که برخی از­ آنها به‌ویژه مجموعه­هایی که سرودک­های سپید را دربردارند، در شمار بهترین­ نمونه­های موفق شعر معاصر شمرده می‎شوند. افزون بر این، نوآوری در قالب‌ رباعی به شکل سه‌گانی، رباعی‌های نیمایی، تک‌بیت‌‌های نیمایی، شش‌پاره‌ و قالب‌های ترکیبی نیز، بخشی از تلاش شعرای این سامان برای تأثیرگذاری بر شعر معاصر است. بررسی صناع...

امیرخسرو دهلوی، شاعر، عارف و موسیقیدان بزرگ فارسی‌زبان هند، حلقۀ اتصال و پیوند سه فرهنگ غنی، ایرانی‌ـ اسلامی و هندی است. شناخت خدمات ارزندۀ او در حوزۀ شعر و موسیقی و پیوند این دو در بیان مفاهیم، برای درک درست از رابطۀ فرهنگ شعری زبان فارسی با موسیقی، بسیار مهم است. مثنوی ارزشمند«نُه ‌سپهر» او از جمله منابع قابل اعتنا و اعتمادی است که سرشار از مفردات، ترکیبات و اصطلاحات مربوط به علم موسی...

پژوهش حاضر با بررسی ساختارهایی که دارای پیش انگاری هستند و ساختارهای پیش انگاره ای نام دارند،سعی دارد عوامل برانگیزاننده پیش انگاری در این ساختارها را که محرک های پیش انگاری نام دارند ،شناسایی کرده و آنها را بر اساس ساختارهای نحوی شان دسته بندی کند. در این راستا، نگارنده ساختارهای پیش انگاره ای موجود در یک فیلم نامه فارسی را استخراج کرده و آنها را با توجه به ساختار نحوی محرک های پیش انگاری ای...

تلمیح از آشناترین و پرسابقه ترین شگردهای بلاغی در ادبیات ایران و جهان است. ‏در این نوشتار به شیوه های کاربرد تلمیح در معنای ویژه تر و رایج تر آن که عبارت از اشارات ‏داستانی است، در شعر حافظ توجه می شود. حافظ تلمیحاتی آشنا را در نمونه هایی چشمگیر، ‏به شکل و شیوه ای ناآشنا و متفاوت روایت می کند. گاه داستان را از گونه ای دیگر می نگرد و ‏گاه از ایهام و تناسب در پیچیده کردن ساختار اشاری و تداعی انگی...