اثبات تجرد نفس یکی از مباحث کلیدی در حوزه فلسفه اسلامی است. با توجه به آن که دانشمندان مسلمان، عموماً احادیث پیشوایان دینی خود را به عنوان گزاره‏هایی صادق پذیرفته‏اند، «استشهادات نقلی» مورد توجه قرار می‏گیرد. این مسأله در آثار صدرالدین محمد شیرازی پررنگ‏تر می‏نماید؛ وی به عنوان حکیمی متأله، سعی داشته «استدلالات عقلی» و «استشهادات نقلی» را در کنار هم مورد توجه قرار دهد. در این مقاله با بررسی اعت...

روایات ارتداد صحابه در صحیحین شامل سی و سه روایت است که به ظاهر در تعارض با روایات عدالت صحابه قرار دارد. در این میان بررسی آراء شارحان  در این زمینه و تعیین مصداق اصحاب در این روایات امری ضروری به نظر می رسد. مقاله زیر کوششی در راستای تحلیل نظرات شارحان  در این زمینه و نقد و بررسی این نظریات است. طبق این مقاله که روایات ارتداد شامل کسانی است که به نوعی دارای انحراف گشته اند. این دسته می توانند...

امید در قرآن و روایات، حالتی نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدی وادارد. امید در زندگی دنیوی و اخروی نقش­های شگرفی دارد. در قرآن و روایات نیز فرد با امید به نصرت الهی، به آرامش در زندگی و تربیت خود دست می­یابد. در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات، ضمن بیان مفهوم شناسی از امید و شناسایی انواع آن، با توجه به شاخصه­های امید و جایگاه آن در تربیت به تحلیل تربیتی ام...

تفسیر موضوعی، عهده­دار استخراج و اکتشاف نظریۀ قرآنی از مجموعه‌ای از آیات است. میزان گسترده­ای از روایات تفسیری پیامبر9 و اهل بیت: مبتنی بر این رویکرد، ارائه شده است. تحلیل روش­شناختی این روایات، موجب آشکار شدن زوایای دیگری از تفسیر موضوعی شده و امکان به کار گیری این روش­ها را­ در قرآن، فراهم می­نماید. در این مقاله، ضمن تحلیل روایات اهل بیت:، در تفسیر موضوعی، گونه‌ها و ویژگی‌های روش ایشان تبیین ...

موضوع این پژوهش، تفسیر تطبیقی روایی سوره های قلم و حاقه بر مبنای روایات نورالثقلین از شیعه، و الدرّالمنثور از اهل سنّت می باشد. لذا ابتدا ذیل هر سوره مفاد ظاهری و روایی آیات آن بیان شده و در نهایت بین این مفاد، مقایسه صورت گرفته است. نتیجه مقایسه فوق این بود که رابطه روایات تفسیری با مفاد ظاهری دارای حالتهای متفاوتی است. برخی روایات تبیین و توضیح همان مفاد ظاهری هستند و بیشتر نقش آموزشی برای استف...

 بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »المیزان« اثر علامه طباطبایى است. وى براى اسباب نزول اهمیّت چندانى قایل نیست و براى آن، جایگاه ویژه‌اى در نظر نگرفته و آن را در »بحث روایى« بیان مى‌کند و همان گونه که روایات تفسیرى را گاه بحث مى‌کند، روایات شأن نزول را نیز مورد نقد و تحلیل قرار مى‌دهد. استنباط و اجتهاد شخصى راویان، وجود روایات متناقض، وجود نقل به معنى و نفوذ اسرائیلیات از مهم‌ترین عل...

عبدالله بن‌عباس، صحابی مشهور پیامبر (ص) و از مفسران برجسته است. شهرت وی در تفسیر، منجر به نقل روایات دروغین و متعارض از وی شده است. نمونه‌ای از این روایات، در زمینۀ صیام می‌باشد. این مقاله با به‌کارگیری روش کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل داده‌ها، به حل تعارض روایات صیام، که بخشی مربوط به نسخ یا عدم نسخ آیۀ 184سورۀ بقره و بخش دیگر در خصوص افطار یا عدم افطار در سفر است، پرداخته و به این نتیجه دست یاف...

تفاسیر اثری ترکیبی است از روایات معتبر، روایات اسرائیلی؛ بنابراین، در مرحله اول باید روایات جعلی را از روایات معتبر تفکیک نمود. چنین نیست که روایات معتبر، در تفاسیر اثری همگی به عنوان تفسیر قرآن قلمداد شوند. روایات معتبر را باید طبقه‌بندی و از یکدیگر تفکیک نمود. هر روایت را در طبقه‌ای قرار داد که متناسب آن طبقه بوده و روایت با عنوان کلی که برای هر بخش قرار داده می‌شود، تناسب و سازگاری داشته باش...

از جمله عناوین یاد شده، در برخی از روایات، برای یکی از مجاری علم و آگاهی امام(ع) با ذکر ویژگی و نتیجۀ آن، عنوان «عمود نور» است. مرحوم کلینی در الکافی ذیل یک باب و صفار در بصائر الدرجات ذیل چندین باب به بازتاب گسترده روایات عمود نور پرداخته‌اند. در این نوشتار، پس از نیم نگاهی به چینش روایات عمود نور در کتب حدیثی و واژه­شناسی از کلیدواژه‌های روایات عمود نور، به کاربردهای این واژه در روایات اشاره...