عزیزخان مکری از جمله شخصیت­هایی است که در مناسبت­ها و معادلات سیاسی و فرهنگی قاجاریه نقش تعیین­کننده­ای داشته است. تبیین نقش او در روابط سیاسی و فرهنگی دورۀ ناصرالدین شاه قاجار، راه­گشای تحقیقات کامل­تری در برهۀ تاریخی مذکور و گره­گشای ابهامات مختلف تاریخی خواهد بود. در راستای پاسخ به ضرورتِ تبیین جامع و گسترده­تر از حوادث تاریخی این دوره، در این مقاله، جایگاه عزیزخان در روابط سیاسی ایران و عثما...

ارامنه از اقلیت‌های تأثیرگذار در حیات اقتصادی و تجاری ایران در دوره‌های مختلف به شمار می‌آیند. در این میان، بنادر خلیج‌فارس و به‌ویژه بندر بوشهر و گمرگ آن ازجمله عرصه‌هایی بود که ارامنه در دورﮤ قاجار نقش فعالی در آن داشته‌اند. در دورﮤ قاجار بوشهر قطب اقتصادی ایالت فارس محسوب می‌شـد و همچنین یکی از دروازه‌های مهم ورود و خروج کالا و ارتباط ایران با دیگر کشورهای جهــان بود. از این رو گمرگ بوشهر یک...

باتوجه به اهمیت و نقش عناصرکمیاب در پدیده های حیاتی تاکنون مطالعات متعددی در بارۀ عناصرکم مقدار انجام گرفته است. دراین تحقیق میزان 5 عنصرآهن ، روی ، مس ،کروم وکبالت در ناخن افراد در دو دورۀ قبل از بلوغ وبعد از بلوغ اندازه گیری و ارتباط آنها با رشد این افراد مورد بررسی قرارگرفته است. برای این منظور برای دورۀ قبل از بلوغ تعداد 56 دانش آموز با میانگین سنی 10 سال، و برای دورۀ بعد از بلوغ تعداد 56 ...

در کتابخانۀ مجلس نسخه‌ای به شمارۀ 13415 وجود دارد که بخش نخست آن در بارۀ نقّالی است. نویسندۀ این رساله جواد اصفهانی نام دارد و بنابر قرینه‌ای که از خود متن به دست می­آید، آن را در دورۀ سلطنت مظفرالدین شاه قاجار نوشته است. موضوع این رساله نقد و نکوهش نقّالی (در معنای عام داستانگزاری) است و نویسنده به استناد دلایلی، در یکی از ادوارِ اوجِ رونقِ نقّالی به رد و انکار این فن پرداخته که در نوع خود کم‌...

منطقۀ زنجان یا خمسۀ قدیم از قرون میانه ایران تا به امـروز به عنوان سکـونتگاه اصلی ایل افشار و تیره­های مختلف آن شناخته شده است. افشارها طایفه­ای از قوم اغوز بودند که در مسیر مهاجرت خود به ایران در مناطق مختلف از جمله زنجان استقرار یافته و در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در ادوار مختلف نقش بسزایی داشته‌اند. از دورۀ صفویه به بعد علی­الخصوص از زمان قاجار، افراد منتسب به ایل افشار به سبب برخورداری ...

واژۀ آرشیو، از جمله کلماتی است که در اثر مراودات ایرانیان با کشورهای اروپائی متداول شد. بنابراین آگاهی از جنبه های مختلف طرح آن، اهمیت بسزائی در مطالعات آرشیوی دارد. سفرنامه های ایرانی، از جمله منابعی هستند که آگاهی های اولیۀ ایرانیان دربارۀ پدیده های نوظهور را انعکاس می دهند. از این رو، این منابع در بررسی آرشیو نیز شایان توجه هستند. در این مقاله نویسنده می کوشد با بررسی سفرنامه های ایرانیانی ک...

در این تحقیق، تأثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی ملموس در دوره های پایانی حکومت قاجار بر وقوع انقلاب مشروطیت بررسی شده است. پرسش پژوهش این است که «آیا نوسازی های اقتصادی و اجتماعیِ اواخر دورۀ حاکمیتِ سلسلة قاجار در گسترش آگاهی های سیاسی مردم و وقوع انقلاب مشروطه در ایران تأثیر داشته است؟». نتایج پژوهش حاکی از آن است که ایجاد دگرگونی در نهادهای کهن جامعه و به نمایش گذاشتن مظاهر تجدد و شیوه های جدید زند...

هدف: پژوهش حاضر قصد دارد با بررسی معیارهای ارزیابی میراث مستند در برنامۀ حافظۀ جهانی، به شناسایی مولفه های این معیارها در دستۀ میراث مستند عکس های تاریخی ایران (عصر قاجار) بپردازد.  روش: این پژوهش به روش سندپژوهی، مصاحبه، و با کمک فن دلفی انجام شده است. جامعۀ پژوهش، مولفه های معیارهای ارزیابی دستۀ انتخاب شده می باشد که توسط 10 نفر از متخصصان پاسخ داده شده است. یافته های پژوهش: نتایج این پژوهش د...

هورامان با جغرافیای کوهستانی و صعب‌العبور و با مردمانی که طریقۀ زندگی آن‌ها همواره همچون راز بوده، در مطالعات تاریخ محلی، تاریخ اجتماعی، قوم‌نگاری و مردم‌شناسی محل توجه پژوهشگران قرار گرفته است. هر‌گاه سخن از زندگی اجتماعی قومی به میان می‌آید تقریباً هیچ داده تاریخی از وضع زیست آن‌ها در دست نیست، ادبیات مکتوب و شفاهی می‎تواند رهیافتی برای بررسی و تحلیل تاریخ اجتماعی و واکاوی زندگی اجتماعی ارائه ...

تحول در اقتصاد یکی از عرصه­های حیاتی مطالعه در نظام مدرن ایران است. بدین­منظور با مطالعۀ دگرگونی باستان­شناختی فضاهای تولید صنعتی می­توان شمه­ای از تحول فرهنگ مادی را در عصر تجدد مطالعه نمود. بدین­منظور در اینجا روند شکل­گیری و تغییر در 4 فضای تولیدی از دو دورۀ قاجار و پهلوی مورد مطالعه قرار گرفت و منطق این فضاها در بافت تاریخی تحولات اقتصادی و تولیدی در انتهای دورۀ قاجار و ابتدای دورۀ پهلوی بر...