فخر رازی و شیخ طوسی گرچه به لحاظ کلامی دارای دو خاستگاه فکری‌اند اما با توجه به رویکرد عقل گرایانه خود در تفسیر در قلمرو نسخ دارای دیدگاه‌های خاصی‌اند این رویکرد عقل گرایانه برخاسته ازمبانی تفسیری این دو مفسر بزرگ مسلمان است. مبانی تفسیری که در حکم پیش فرض ها و اصول بنیادین مفسرآن قرآن است، در نحوه کیفیت تفسیری مفسر بازتاب می یابد. صرف نظر از جنبه‌های گونه گون مبحث نسخ - که از دیرباز محل بحث م...

این رساله مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل است. در مقدمه، موضوع تحقیق، ضرورت پژوهش، پرسش اصلی و فرعی تحقیق، فرضیه های تحقیق، پیشینه پژوهش، روش تحقیق، مراحل تحقیق و پژوهش ، سازماندهی پژوهش، مشکلات و محدودیتها، بیان شده است. فصل اول، با عنوان معنا شناسی معجزه حاوی دو گفتار است: در گفتار اول، تعریف اعجاز در لغت و در اصطلاح متکلمان، و در گفتار دوم ، تعریف معجزه در قرآن که در برگیرنده آیه و آیات، بینه و ...

فهم آیات قرآن مستلزم به کارگیری روش هایی است که بر پایه مبانی صحیحی بنا شده باشند. مطالعه تطبیقی یکی از کارهایی است که می تواند به مفسران در اتخاذ مبانی و روش های بهینه تفسیری، یاری رساند. با توجه به اهمیت هرمنوتیک به عنوان چهار راه اندیشه معاصر و وجود دغدغه های تفسیری مشترک میان مفسران و هرمنوتیست ها، در پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی مبانی پنج روش اصلی تفسیر قرآن (قرآن به قرآن، روایی، ادبی، عقلی...

این پژوهش نظریه «زبان رؤیایی قرآن» را بررسی و نقد کرده است. پیش از هر چیز عناصر اصلی و مبانی نظریه مذکور و نیز ادلّه آن را به‏روشنی و اختصار تبیین نموده، آن‏گاه به بررسی، نقد و بیان تهافت‏ها و اشکالات آن همّت گماشته است. دیدگاه مذکور با اتخاذ مبناهایی چون تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ عصر نزول- و به عبارت دیگر زبان قوم- و طرح ادلّه‏ای مانند منقولات و مأثورات تاریخی، ساختار و متن قرآن و وجود تناقض د...

صفاتی که در متون دینی به خدا، انتساب یافته‌، اما از نظر عقلی، انتساب آنها به معنای ظاهری و حقیقی به او محال می‌نماید، صفات خبری نامیده می‌شوند. سلفی‌ها این صفات را به معنای ظاهری و حقیقی به خدا نسبت داده، اما خود را از فهم کیفیت آنها، ناتوان می‌دانند. حجیت فهم سلفی، ظاهرگرایی، حس‌گرایی، انکار مجاز در قرآن، فهم‌ناپذیری متشابهات و مخالفت با تأویل از مبانی ابن‌تیمیه در معناشناسی صفات خبری است. این...

چکیده   عایشه عبدالرحمن، معروف به بنت الشاطی، از اندیشمندان جهان عرب و قرآن پژوهان معاصر است که آرای قرآن شناختی او در چند دهه اخیر همواره مورد توجه دانشمندان و محققان در حوزه قرآن شناسی بوده است. مطابق آنچه خود او گفته، در روش تفسیر از مکتب ادبی، که استادش امین خولی آن را ترویج می کرد، تأثیرپذیر بوده است. بنابراین می توان گفت که تفسیر بیانی، که یکی از مهم ترین آثار اوست، حاصل باروری اندیشه او ...

برای تولید علوم انسانی اسلامی با هر رویکردی باید از قرآن استفاده کرد. به خصوص رویکردهایی که با تولید نظریه درصدد تولید علوم انسانی اسلامی هستند، یعنی تولید علم با استفاده از قرآن در مقام گرد آوری، ساخت فرضیه، نظریه پردازی،... بیشتر نیاز به استفاده از آیات قرآن دارند. اما با چه روشی می توان در مقام نظریه پردازی از قرآن استفاده کرد؟ به عبارت دیگر چگونه می توان از قرآن به نظریه پردازی نائل شد؟ مکا...

بررسی مبانی فهم قرآن کریم از منظر شهید صدر می باشد. در این تحقیق که به زبان عربی تحریر یافته، سعی شده راه های تفسیر قرآن و مبانی فهم آن از دیدگاه شهید صدر و برخی از دین پژوهان غرب با هم مقایسه شده و مبانی هرمنوتیک غربی مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. نگارنده ضمن تبیین دیدگاه های شهید صدر در فهم و تفسیر قرآن به نقد دیدگاه های برخی از مستشرقان غربی در این زمینه پرداخته و راه های صحیح و غیر صحیح تف...

در طول تاریخ زندگی بشر، ادیان فراوانی ظهور کرده و هر یک از آنها پیروانی داشته اند. از سویی تاریخ، نزاع های فراوانی را بین پیروان ادیان گزارش کرده است. قرآن، کتاب الهی جهان شمول و جاودانه، اصول و مبانی و راه کارهایی را ارائه می دهد که با عمل به آنها می توان به زندگی مسالمت آمیز و در نتیجه به صلح و امنیت دست یافت. آن اصول و مبانی عبارت اند از: باور به کرامت انسان، توجه به اصول مشترک بین ادیان، اح...

در این مقاله به نقل آن بخش از مبانی علامه پرداخته شده که در توسعه فقه القرآن، نقش ایفا می‏کند. با بررسی هر یک از مبانی، نقش آن در توسعه فقه القرآن به صورت مختصر بیان شده است. علامه به نقش یادشده، اشاره و یا تصریح نفرموده و مباحث مربوط به آیات الاحکام را به دانش فقه ارجاع داده است، اما توسعه فقه القرآن به عنوان دانشی بینارشته‏ای، نیازمند نگاه مستقل از فقه و تفسیر ترتیبی و تأسیس یا بازتعریف مبانی...