به علت برخی ویژگی های منطق سنتی ارسطویی، عدم ارتباط منطقی میان جملات از نوع «هست» و جملات از نوع «باید» بدیهی به نظر می رسد. اما منطق جدید فاقد چنین ویژگی هایی است؛ پرایور با تکیه بر این نکته طرف داران شکاف منطقی «هست» و «باید» را با یک پارادوکس مواجه می کند. در این مقاله ابتدا پارادوکس پرایور و برخی پاسخ های فلسفی به آن را بیان می کنیم، سپس به تشریح منطق چند ارزشی بیل که برای حل این پارادوکس پ...

منطق ارسطو در دوران جدید با مخالفت­های بسیاری مواجه بوده است و برخی نیز بر آن بودند که با وجود نظریة مجموعه ها و منطق محمولات، دیگر نیازی به منطق ارسطو نیست. اما گسترة تحقیقاتی که منطقدانان غربی در چند دهة اخیر در زمینة منطق ارسطو به عمل آورده­ اند، نشان می­دهد که این منطق هنوز هم زنده و قابل اعتنا است. در میان مطالعات انجام گرفته دربارة منطق ارسطو، دو رویکرد را می­توان از یکدیگر متمایز ساخت. د...

منطق عمل پاره ای از مفاهیم نظیر«قصد » را به عنوان مبدأ خود قرار می دهد، در حالیکه این مفاهیم تعریف روشنی ندارند و تنها به صورت کیفی تعریف شده اند. تقسیم بندی هایی که بر روی اعمال انجام می شود، می تواند با توجه به نیاز هر علم و با تکیه بر یکی از خصوصیات عمل، انجام شود. در این تحقیق نمونه ای از این تقسیم بندی ها بر اساس تعداد عامل های موثر در انجام یک عمل انجام شد ولی در هر علمی می توان از منظر ه...

مخالفان علم منطق از قدیم الایام با رویکردهایی متفاوت، شبهاتی را علیه منطق پژوهی وارد کرده، از ناروایی روی آوری به این دانش سخن گفته اند. این شبهات در یک دسته بندی قابل ارجاع به چهار دسته کلی هستند. نوشتار حاضر می کوشد ضمن گزارش این دسته ها، نشان دهد که علامه طباطبائی کوشیده است در دفاع از منطق پژوهی، پاسخ های استواری را در برابر این قبیل شبهات پیش روی نهد. علامه علم مدون منطق را بازتاب طریق فطر...

قضایا و قواعد منطق موجهات، در جهان های ممکن، معتبرند اما قضایای منطق ربط، در جهان های منطقی، و قواعد آن، در وضعیت ها اعتبار دارند. روبرت مایر، در سال 1974، به کمک ادات های صدق و کذب ویلهم آکرمان، نظامی در منطق ربط طراحی کرد که قضایا و قواعد آن، هر دو، در وضعیت ها معتبر بودند و به این وسیله، عدم تقارن موجود در منطق ربط میان قضایا و قواعد را از میان برد. در این مقاله، با معرفی نوع جدیدی از ادات ه...

در این مقاله پس از اشاره به اهمیت متصلۀ لزومیه و جایگاه آن در منطق قدیم، شروط صدق متصلۀ لزومیه در منطق سینوی و احکام آن و نیز دیدگاه‌های مختلف در مورد نسبت این متصله با انواع شرطی در منطق جدید بررسی، تحلیل و نقد می گردد. این دیدگاه‌ها به ترتیب تاریخی در رویکردهای زیر خلاصه می‌شود: رویکرد اول: متصلۀ لزومیه به دلیل علاقۀ خاص بین مقدم و تالی غیر از استلزام مادی و به دلیل اختلاف دیدگاه منطق قدیم و ...

چکیده مفاهیم منطقی زمان و جهت، تاریخی به قدمت تاریخ منطق دارند و می توان ردپای هر دوی آنها را در قدیمی ترین نوشته های منطقی بشر یافت. به تعبیری دقیق تر می توان گفت سابقه ورود مفهوم زمان در محاسبات منطقی به تعابیر زمانی ارسطو از جهات ضرورت و امکان و همچنین بحث او از مساله امکان استقبالی باز می گردد. از طرفی دیگر در قرن بیستم بحث از منطقهای مفهومی منجر به تاسیس یک نظام معنا شناختی جهان های ممک...

امروزه در رویارویی با کثرت منطقها، بحثهائی دربارة "چندگانه انگاری"، "یگانه انگاری"، "نسبی انگاری"، و "مطلق انگاری" در منطق از یک سو، و "ترکیب منطقها" و "ترجمة منطقها به یکدیگر" از سوی دیگر مطرح شده‌اند. در واکنشی جهانی به چندگانگی منطقها، پژوهشهای مهمی در چارچوب طرحی گسترده به نام «منطق کلی»، با دو روایت صورت گرفته است: 1) "منطق کلی چونان نظریة عمومیِ منطقها" یا "منطق کلی چونان نظریه‌ای عمومی در...

افکار بیرونی مجموعه ای از دانش ها و رویکردهای متفاوت است. از این رو مسأله اساسی در مطالعات «بیرونی شناسی» شناخت ماهیت آرا و مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی اوست. اگر چه نگاه بیرونی به غایت عالم طبیعی است و نقطه عزیمت اندیشه وی توصیف الگوها و قوانین طبیعی است، اما همو با تعلیل ذهنی و در نهایت به واسطه وحی و شهود به تعادل و انسجام می رسد؛ به عبارت دیگر مدل پژوهش وی «معرفت ترکیبی» است...

چکیده پر واضح است که شیخ شهاب الدین سهروردی، در زمینه منطق، در بخش تعریف، قضایا، قیاس، برهان و مغالطات به نوعی آرای مشائیان را مورد نقد قرار داده و نوآوری هایی داشته است، او قاعده مشائیان را در باب تعریف نقض کرده و نقد هایی به آن وارد کرده است؛ زیرا مشائیان معتقدند تعریف حقیقی یعنی حد، متشکل از جنس و فصل، که ذات اشیاء را تشکیل می دهد ولی سهروردی می گوید: نمی توان به ذات اشیاء دست یافت. همچنین ...