در فرهنگ اسلامی و قرآنی و به تبع آن در ادبیات ارزشمند فارسی ، شعور و آگاهی و نیز عشق و تسبیح و عبادت ، مخصوص انسان نیست ، بلکه تمام عالم هستی و پدیده های آن درک و شعور خاص خود را دارند. پیام حق را می شنوند و به زبان و شیوة خاص خود، آن هم بر اساس علم و شعور و انتخاب به تسبیح و سجده و عبادت حق مشغولند؛ لذا عشق به خداوند در تمامی موجودات و ذرّات عالم هستی جاری و ساری است؛ ولی انسان‌ها چگونگی این مس...

بدون تردید، مبنای نخست حکمت متعالیه در بعد هستی شناسی، همان اصالت وجود است که بر اساس آن، چیزی جز وجودها و آثار وجودی آن‌ها، در دار هستی یافت نمی‌شود. ملاصدرا در جاهای مختلف آثارخویش، بیان می‌کند که معرفت حقیقی به وجودات تنها از طریق علم و کشفِ شهودی میسّر است. پرسشی که اینجا، خودنمایی می‌کند، این است که چگونه می‌توان بر اساس اصالت وجود، ...

طرح ارسطو در مابعدالطبیعه، تحقیق و مطالعه موجود بماهو موجود است، بر این اساس او به تفحص از علل و مبادی موجودات از آن‌جهت که موجودند می‌پردازد. او می‌خواهد معلوم کند چرا موجودات موجودند و موجود بودن برای هر موجودی چیست. ذات و موضوع هر یک به نحوی می‌تواند مبنای تحلیل وجود قرار گیرد. از طرفی ارسطو با این مشکل مواجه است که ترکیب و ثنویتِ ذات و موضوع، حداقل در جواهر مادی، واقعی است، از طرف دیگر جوهر ...

وجودشناسی در دو حوزۀ علوم طبیعی و فلسفی توسط داروین و ملاصدرا از تأثیرگذارترین نظرات در گسترۀ هستی­شناسی است که به چگونگی تغییر موجودات مادی و تبدیل انواع آن پرداخته ­است. هر دو دانشمند موجودات مادی را تغییرپذیر می­دانند و قائل به تبدیل انواع­ هستند، با این تفاوت که داروین معتقد است موجودات زنده به جهت قابلیت تغییرپذیری می­توانند از طریق جهش ژنی و تغییرات وابسته و با مساعدت انتخاب طبیعی و انتخا...

جمال و جلال دو اصطلاح منحصر به فرد فلسفه و عرفان اسلامی است . اما نقش آنها درساحت هنر سنتی ، به ویژه نگارگری ، آن چنان شگفت انگیز است که بدون بررسی کارکردشان،تبیین نگارگری چندان ممکن نیست . در نگارگری ایرانی ، به ویژه نگاره های شاه نامه رشید ا،شخصیت های گوناگونی با ظرافت های خاص وجودی و بصری به تصویر کشیده شده اند. اینویژگی را می توان با عناوین ارزشی؛ موجودات خیر و شر، خیالی؛ موجودات اسطوره ای ...

مقاله حاضر در صدد تبیین دیدگاه دو فیلسوف نامدار، شیخ الرئیس، ابن سینا و حکیم، صدرالمتألهین و بیان اختلاف نظر آن دو درباره علم الهی است. علم در حکمت صدرایی، امری وجودی و دارای مراتب و در نظام مشایی، کیف نفسانی است. در حکمت متعالیه علم خداوند به ذات و علم به موجودات قبل از ایجاد و بعد از ایجاد، علمی حضوری، ولی در حکمت مشاء علم ذات به ذات و علم به صور متقرره در ذات، حضوری و علم به موجودات خارجی، ق...

به رغم آن که فارابی در برخی از آثار مشهور خود مانند أغراض مابعدالطبیعه، مابعدالطبیعه را بر اساس موجودبماهوموجود تعریف می کند، ولی در چهار کتاب تحصیل السعاده، فلسفه أرسطوطالیس، الحروف و فصول منتزعه، تعریفی متفاوت از مابعدالطبیعه ارائه می کند که از جمله تمایزات فلسفی او به شمار می رود. از دیدگاه فارابی در این آثار، مابعدالطبیعه شاخه ای از علوم نظری است که پژوهش و مطالعه در حوزه آن، متأخر از مطالع...

کفزیان در اکوسیستم‌های آب جاری و ساکن نقش مهمّی را ایفا می‌کنند. دریاچه نئور در شمال غرب ایران، جنوب شرقی شهر اردبیل و در ارتفاع 2480 متری از سطح دریا قرار دارد و تاکنون بررسی روی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن انجام نشده است. این دریاچه فون منحصر بفردی از موجودات ماکروبنتوز را در خود جای داده است. در این بررسی به منظور شناخت کامل ساختار جمعیت این موجودات، نمونه‌برداری به مدت یکسال، بصورت ماهانه ...