در حج صبی ممیز می‌توان به سه مسئله‌که با یکدیگر ارتباط دارند، اشاره کرد؛ یکی مسئله صحت و عدم صحت حج است‌که به نظر می‌رسد حج صبی، هم صحیح و هم مشروع است؛ دیگری مسئله اِجزاء و عدم اجزای حج صبی از حجة الاسلام است‌که به دلیل وجود روایات، مجزی نیست؛  مسئله سوم‌ نیز که اهمیت دارد، اشتراط یا عدم اشتراط اذن ولی است. مشهور فقها اذن ولی را شرط دانسته‌اند و برای اثبات آن به دو دلیل تمسک کرده‌اند؛ اول...

تساوی مقدار قصاص با جنایت، یکی از شرایط قصاص جراحت است. در چگونگی رعایت این شرط، میان فقها اختلاف است و اقوال مختلفی بیان‏شده است. نویسنده در این مقاله پس از طرح اقوال مختلف در این باره، قول مماثلت نسبی را - که متعلق به اقلیّتی از فقهای معاصر است و با فهم عرفی از تساوی قصاص با جنایت سازگارتر است بر سایر اقوال ترجیح داده است; و در نهایت، پیشنهاد داده که قانون مجازات اسلامی -که بر اساس قول مشهور ف...

فقها درباره حکم تعدّد یک قسم از زنا با زنان مختلف، اختلاف نظر دارند. مشهور قریب به اجماع آنها، اجرای یک حدّ را کافی دانسته اند در حالی که تعداد اندکی از فقها، به تعدّد اجرای حدّ در قبال تعداد زنان معتقد می باشند. بررسی تفصیلی این مسأله ما را به این نتیجه می رساند که گرچه در حکم مبنی بر اجرای یک حدّ، شهرت قریب به اجماع تحقّق یافته است، اما با توجه به این که مدرک قطعی و یا احتمالی این شهرت بنابر ادعای ...

حضانت نوعی ولایت و سلطنت برحفظ و نگهداری و تربیت کودک و مجنون است.زمانی که پدر و مادر کودک از هم جدا می شوند مساله حضانت و اولویت هر یک از آنها برای نگهداری و سرپرستی فرزند مطرح می شود.آرای فقها در مورد صلاحیت هر یک از پدر و مادر در سنین کودکی مختلف است، مشهور فقها بر آنند که مادر برای حضانت از فرزند تا دوسال و چنانچه دختر باشد تا هفت سال شایسته تر است. قانون مدنی هرچند در گذشته از نظر مشهور تب...

تأملاتی فقهی در سن ولوج روح در جنین با تأکید برآیات قرآنچکیدهولوج روح در جنین، سرآغاز دمیده شدن روح الهی در کالبد نباتی انسان است که به لحاظ حقوقی منشأ آثار مهمی می‌باشد. از این رو پرداختن به سن ولوج روح در جنین که موضوع برخی احکام شرعی نیز قرار گرفته است، و مداقه در اقوال فقها ضروری به نظر می‌رسد. مشهور فقها سن ولوج روح در جنین را 4 ماهگی می‌دانند. اما نسبت به پنج ماهگی و شش ماهگی ...

از جمله اموری که برخی آن را جزء منابع فقه دانسته و درکنار ادله اربعه از آن یاد کرده اند عبارت است از شهرت فتوایی، که مقصود از آن، حجت بودن حکم مشهور در نزد فقها است هر چند استناد به دلیلی نداشته باشد. اما به نظر اکثر محققین تمام وجوهی که برای اثبات حجیت آن مورد تمسک قرارگرفته خدشه پذیر است. ادعای ما در این مقاله این است که اگر اثبات شد مرجع بودن نظریه حقوق دانان (دکترین) در فرض نقد و یا اج...

از دیدگاه شهید مطهری;، بر اساس روایات، حکم اولی ازدواج موقت، کراهت با هدف منع از تنوع‏طلبی (ذواقیت) و هوسرانی است؛ ولی در برخی دیگر از روایات، به عنوان حکم ثانوی، یعنی به قصد احیای سنت متروک اسلام، به آن ترغیب شده است. هر کدام از این نوع روایات در فضای خاص خود صادر شده است و بی‌توجهی به فضای صدور موجب تناقض‏نمایی روایات در این باب و برداشت احکام گوناگون از آن می‌گردد. این نوع نگاه به حکم ...

در مورد مقتضای ذات عقد نکاح و چیستی آن بحث های بسیاری شکل گرفته است. در این خصوص، اکثریت فقها و حقوق دانان، زوجیت و محرمیت را مقتضای ذات نکاح می دانند. با این حال، در بسیاری از مصادیق شروط خلاف مقتضای ذات عقد نکاح میان ایشان اختلاف نظر وجود دارد. رساله حاضر با هدف بررسی شروط خلاف مقتضای ذات عقد نکاح به دو بخش کلی تقسیم شده است: در بخش اول، ضمن بررسی مفهوم شرط ضمن عقد و اقسام آن، ماهیت و مبنای ...

سرپرستی کودکان و نظارت بر تربیت و مسائل مختلف آنان تا رسیدن به زمان بلوغ و رشد تحت عنوان حضانت در فقه امامیه مطرح شده است. اهمیت تربیت کودکان به لحاظ میزان تاثیرگذاریی که در جامعه دارند، فقها را بر آن داشته است تا با استفاده از متون دینی، زمان اعطای مسئولیت سرپرستی را به یکی از والدین و در موارد خاص به غیر آنان احصا و تعیین کنند؛ کاری که حقوقدانان نیز از آن غافل نبوده اند. در پژوهش حاضر که به د...

شبیه سازی انسانی (human cloning) از جمله مسائل مستحدثه و نوظهوری است که به واسطه ی پیشرفت سطح علم و ارتقای فن آوری های پیشرفته به مسئله ای مهم تبدیل شده است. شبیه سازی بر مبنای نظر مشهور و حکم اولیه مانعی ندارد و یکی از موضوعات مورد بحث در شبیه سازی ،مشروعیت یا عدم مشروعیت آن به لحاظ حکم ثانوی و وضعیت نسب شبیه و نبود پدر و مادر است که محل بحث است و بعضی از فقها به لحاظ برخی از مسائل از جمله توا...