ایجاد بی ثباتی در امنیت یک منطقه جغرافیایی از دو مؤلفه “درون زا” و “بیرون زا” ناشی می شود و هر یک از این مجموعه عوامل متأثر از یکدیگر می باشد. پیکربندی امنیت منطقه خلیج فارس از دیرباز متأثر دو عامل درونی و بیرونی بوده است، هرچند که در بازه های زمانی مختلف نقش هر یک از این عوامل با تغیییراتی روبرو شده است. در نظم ژئوپلیتیکی حاکم بر نظام بین الملل، یکی از دلایلی که موجب بی ثباتی امنیت منطقه خلیج ...

در سده های پنجم و ششم هجری، تجارت خلیج فارس با ر کود مواجه شد، در عوض مرکزیت تجارت بین المللی دریایی آن دوره به دریای سرخ و دریای مدیترانه منتقل گردیده بود. بر آمدن جزیر? کیش به عنوان یک مرکز تجاری مهم در خلیج فارس به نیم? سد? ششم هجری باز می گردد. تلاش خاندانی محلّی به نام بنی قیصر، هم برای نخستین بار، کیش را به مهم ترین مرکز تجاری خلیج فارس تبدیل کرد و هم مرکزیت تجارت دریایی را پس از دو سده غی...

مناطق افیانوسی ذاتأ دارای همرفت پخش دو گانه هستند به دلیل اینکه در اعماق مختلف آب ها اختلاف شوری و دما وجود دارد. همچنین قسمت وسیعی از اقیانوس های دنیا دارای وارو نگی دما (افزایش دما با عمق) هستند.وارو نگی دما باویژگی های متنوع (ضخامت- شدت- پایداری) در افیانوس مشخص می شود پایداری هبدروسناتیکی آن ار اهمیت خاصی برخوردار است. با بررسی نیمرخ های متعدد در نقاط مختلف آب های خلیج فارس و دریای عمان ...

ساخت جزایر مصنوعی از سوی کشورهای حاشیه‎ی خلیج فارس، به‎ویژه امارات متّحده‎ی عربی، سبب‎شده تا این موضوع با حساسیّت بیشتری از سوی کشورهای منطقه، به‎ویژه ایران دنبال شود. در چنین شرایطی، ریشه‎یابی آثار زیست‎محیطی و سیاسی این مسئله، بسیار مهم به‎نظر می‎رسد. آلودگی زیست‎محیطی سال های پیش، درنتیجه‎ی فعّالیّت های انسانی و بهره برداری بی‎رویّه از طبیعت به‎وجود آمده است. آلودگی آبها ازجمله خلیج فارس، بخش چشم...

چکیده بخشی از رفتار سیاسی بازیگران بین المللی در قالب ایجاد چالش ژئوپلیتیک در مناسبات واحدهای سیاسی نمود می یابد که هدف آن تحمیل اراده یا افزایش هزینه­های مادی و معنویِ کشور رقیب است. منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس عرصه هماوردی دو سازه هویتی ایرانی-شیعی در برابر سازه هویتی عربی-سنی و کشمکش سرزمینی کشورهای منطقه بوده که در این میان مناسبات ایران و امارات متحده عربی بر سر مالکیت جزایر سه گانه، نمود رسا...

با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی و حمایت شورای همکاری خلیج فارس از عراق در جنگ با ایران روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس تیره گردید.با پایان جنگ و آغاز فعالیت های دولت سازندگی آقای هاشمی رفسنجانی روابط جمهوری اسلامی ایران و شورای همکاری خلیج فارس تا حدودی بهبود یافته و تنش ها کاهش یافت.در دوره اصلاحات با طرح اصول تنش زدایی و اعتمادسازی و تاکید بر بسط روابط دوستانه با همسایگان،روابط...

قراداد صلح عمومی؛ هدف‌ها و پی‌آمدها (1820 م/ 1235 ق) محمد علی رنجبر* جواد موسوی دالینی** چکیده دو دهه نخست سده نوزدهم به ویژه 1820 میلادی (1235ق) در تاریخ سیاسی خلیج فارس بسیار مهم است؛ زیرا دولت بریتانیا در این زمان در قالب دزدی دریایی، چند بار به کرانه‌های جنوبی خلیج فارس یورش آورد که به انعقاد قراردادی سرنوشت‌ساز با عنوان «صلح عمومی» با جوامع و شیوخ سواحل جنوبی این خلیج انجامید. انگلیس با ان...

تداوم حضور آمریکا در خلیج فارس بعد از اشغال عراق در سال 2003، تاثیرات مهمی برکشورهای عربی منطقه داشته است. بررسی سوابق حضور نیروهای ایالات متحده آمریکا در خلیج فارس نشان می دهد این کشور بعد از عملیات آزاد سازی کویت در سال 1991 اقدام به حضور گسترده نظامی در این منطقه نموده است و در پی تقویت و تحکیم روابط خود با کشورهای منطقه بوده است. ایالات متحده آمریکا اکنون با هر هفت کشور عربی حوزه خلیج فارس...

منطقه خلیج فارس از 8 کشور کرانه‎ای و یک گستره آبی به وسعت تقریبی 240000کیلومتر تشکیل شده است. میزان دست یابی کشورهای ساحلی به آب‎های خلیج فارس البته در میان کشورهای کرانه‎ای یکسان نیست و این مسأله باعث بروز مشکلاتی گردیده که پیامدهای زیست محیطی خطرناکی در پی داشته است. خلیج فارس که در گذشته به دریای پارس مشهور بوده، دارای شرایط خاص زیست محیطی و طبیعی است و با دریاها و گستره های آبی دیگر تفاوت‎ه...

مقاله حاضر به بررسی علل، چگونگی و فرجام رویارویی دولت­های انگلیس و عثمانی در خلیج فارس، کرانه­ها و پس کرانه­های آن در فاصله سال­های 1918-1871م/ 1336-1288ق می­پردازد. در حدود ربع پایانی قرن نوزدهم میلادی با تغییر در مناسبات و روابط قدرت­ها، انگلیس در مقام قدرت برتر جهان، به منظور حفظ منافع خود در خلیج فارس، با سیاست­های سیّال و چند وجهی، در برابر دیگر مدعیان ایستاده بود. اهمِ این منافع عبارت بودند...