این مقاله، آن گونه که از نامش برمی آید، بررسی و بازتاب راز و رمزهای آیین میترایی بر اندیشه ها و غزلیات حافظ است که تلاش شده از منابع گوناگون اساطیری، تاریخی و ادبی در این زمینه استفاده و با کمک آن زوایای ناشناخته اشعار حافظ شناسایی گردد؛ چرا که دیوان او تنها یک مجموعه ادبی نیست، بلکه ویژگی های قومی، ملی و تاریخی در آن نهفته است که به خاطر آشنایی او با فرهنگ ریشه دار ایران زمین، از بسیاری از مظا...

یکی از بزرگ ترین غزل سرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در لابه لای اشعار شورنگیزش، خودنمایی می کند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمی انگیزد. نیک می دانیم که حافظ بر دیوان شعرای پیشین تسلّط شگرفی داشته است و از مضامین بدیع و مفاهیم ناب آنان، برای ادای مقصود و ضرورت کلام خویش بهره می برده است. یکی از این دیوان های شعر...

خواجه شمس‌الدّین محمّد حافظ شیرازی‌‌ توانمندی‌های متعدّد ی در حوزه‌های مختلفِ زبان، اندیشه، ذوق هنری، بلاغت‌دانی، قدرت در طنز، هستی‌شناسی خاص و... دارد. یکی از ظرایف هنربلاغی وی را می‌توان در بهره‌گیری از ابزار «حصر و قصر» مشاهده کرد. این مقاله میزان تاثیر این امکان زبانی‌ـ‌ بیانی، رادر اشعار حافظ بررسی می نماید. گویا حافظ در تبیین اندیشه‌های خود، این وسیله را بسیار مناسب می‌دیده که در حجم زیادی از...

سخن در باب حافظ از جمله موضوعاتی است که همواره طرفداران و مشتاقانه خود را دارد و شاید کمتر تألیف و نوشته ای در این زمینه باشد که نقد و بررسی نشده باشد. کتاب ارزشمند بحرالفراسـﺔ اثر دانشمند افغان، عبیدالله خویشگی قصوری از آن شروح قابل توجه حافظ است که به جهت ناشناخته بودن نویسنده آن، کمتر مورد توجه حافظ شناسان و حافظ دوستان قرار گرفته است. در این مقاله، سعی شده تا شناختی اجمالی در باب این اثر و ...

با آن که در زمینه حافظ شناسی، تحقیقات ارزنده بسیار به عمل آمده؛ ولی هنوز هم در بعضی از مسائل، اندیشه و قصد غائی این «سر حلقه رندان جهان» همچنان در پرده ای از ابهام مانده است. از این قبیل موارد بیتی است که خواجه شیراز مضمون آن را با «آیینه اسکندر» پرداخته است. از آنجا که آن بیت، ساخت و بیانی مبهم دارد و حافظ پژوهان در معنی آن اختلاف کرده اند؛ نگارنده در این مقال بر آن شد که ضمن اشاره ای نقد آمیز...

خداوند هستی را با نظمی بی نظیر و وحدتی حیرت آور خلق کرده است. بخش کوچکی از این نظام، طبیعت و انسان است. طبیعت با تمام موجودات خویش در ارتباط با بخشی دیگر از هستی یعنی انسان می باشد. به گواهی آموزه های ادیان ابراهیمی (توحیدی) کل هستی و به تبع آن طبیعت تسبیح گوی خالق خویش می باشند. این صفت حاکی از مخلوقی زنده و دارای ادراک است که نوعی حقوق و تکالیف را متوجه آن می گرداند. خداوند طبیعت و همه مواهب ...

در این مقاله برای تبیین ارزش والای شناختی مؤلفه های مدرنیستی به بررسی آن‏ها در سه گانه‏ی میکل آنجلو آنتونیونی پرداخته شده است. دلیل پرداختن به این موضوع، اهمیت تلاش بی وقفه‏ی فیلمسازان برای بازتاب روح زمانه و نقد جوامع شان است تا به این شکل حجاب روزمرگی را از زندگی بزدایند و با به چالش کشیدن آگاهانه‏ی قراردادهای تثبیت‏شده‏ی سینمایی زمانه شان، مخاطب را وادارند از دریچه ای نو به مفاهیم کلیشه‏شده ...

سبک معماری هر دوره، بازتابی از طیف اندیشه گان و گفتمان آن دوره است و به تبع دیگرگونی اوضاع اجتماعی و فرهنگی، دیگراندیشی و دیگربینی در تمامی سطوح آگاهی آدمی رخ می دهد. گفتمان مسلط هر دوره، بینش و خوانشی دیگرگون را می طلبد. یکی از مواردی که در عصر حافظ نیازمند دیگرخوانی است،عماری در دفتر حافظ است. واژگان معماری در دیوان حافظ دامنه ی گسترده ای دارد و جالب تر این که این واژگان، در زیرساخت و روساخت ...