آآنچه در بارۀ زندگی و دورۀ فعالیت ابوسعید سجزی، ریاضی دان و منجم ایرانی و مسلمان سدۀ چهارم هجری، می دانیم اطلاعات اندکی است که از گزارش های دیگران و بعضی از آثار او به دست می آید. برخی از پژوهشگران با توجه به آثار ریاضی سجزی و بعضی از نسخه های ریاضی موجود به خط او، تاریخ تولدش را در حدود سال 330ق تخمین زده اند. از سجزی آثار متعددی در سه حوزۀ ریاضی، نجوم و احکام نجوم بر جای مانده است. با این که ...

پایان نامه حاضر تصحیح انتقادی نسخه نصیحت نامه شاهی اثر تاج الدین حسین خوارزمی است. تصحیح بر اساس نسخه اساس و با مقابله دو نسخه خطی یکی از دانشگاه تهران با عنوان نصیحت نامه شاهی و نسخه دیگر متعلق به مجلس تحت عنوان ینبوع الاسرار فی نصایح الابرار انجام گرفته است. برای جبران افتادگی ها از نسخه های بدل استفاده شد که با علامت <> مشخص شده است. نسخه اساس متعلق به کتابخانه آستان قدس رضوی است که تاریخ کت...

مساجد شاهی یا سلطانی یکی از انواع مساجدی هستند که در دوره صفویه ظهور نمودند. سازندگان این مساجد، مرکز ثقل امور دینی را از مساجد جامع به این گونه مساجد منتقل کردند، تا آنان که نامشان با مسجد همراه بود نیز، در مرکز توجه عموم قرار گیرند. ساخت مساجد شاهی در دوره قاجار به خصوص در دوره حکومت فتحعلی‌شاه قاجار توسعه و گسترش بسیاری یافت به گونه‌ای که در پنج شهر، قزوین، تهران، زنجان، بروجرد و سمنان مساجد...

چکیده عسل یک ماده شیرین طبیعی است که به وسیله زنبورهای عسل از شهد گل­ها (عسل شهد)، ترشحات بخش­های زنده گیاهان یا مواد دفعی حشرات ناشی از مکیدن بخش زنده گیاهان (عسل عسلک) تولید می­شود. هدف از این تحقیق تعیین ترکیبات و بررسی خواص فیزیکوشیمیایی 10 نمونه عسل گیاهی طبیعی (گشنیز، شوید، کنار، آویشن، جعفری، قنقال، گون، یونجه، گون گز و بهارنارنج) بود. بدین منظور آزمون­های فیزیکوشیمیایی مانند رطوبت، مواد...

هدف از انجام این تحقیق، بررسی سیستم ریشه درختان گز روی شیب ساحل رودخانه سیمره ­می­باشد. برای برآورد افزایش مقاومت برشی خاک در اثر حضور ریشه­ها، بررسی سیستم ریشه لازم بود. برای این منظور تعداد پنج پایه درخت گز، در بازه­ی نسبتاَ مستقیمی از رودخانه سیمره انتخاب گردید. برای بررسی سیستم ریشه، از روش مقطع پروفیل دورانی استفاده شد. تعداد و قطر ریشه­ها در ناحیه بالایی و پایینی شیب اندازه­گیری ­گردید. تح...

در دهه¬های اخیر تغییر آب و هوا، تغییر شرایط جریان و رسوب، گسترش زمینهای کشاورزی و مناطق شهری و تصرف در حریم رودخانه¬ها باعث تغییر در مرفولوژی رودخانه¬ها شده است. تغییر شکل رودخانه¬ها با فرسایش و رسوبگذاری همراه است که سبب آسیب رساندن به سازه¬های حاشیه¬ی رودخانه¬ها و تخریب زمینهای با ارزش کشاورزی می¬شود. این فرآیند در طول گسترده¬ای از ساحل رودخانه رخ می¬دهد که حفاظت سازه¬ای آن به دلیل بالا بودن ...

خشکی به طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از عوامل طبیعی محدود کننده است، همچنین خشکی باعث تحریک تشکیل گونه های اکسیژن فعال شامل رادیکال های سوپراکسید، هیدروکسیل و پراکسیدهیدروژن در کلروپلاستهای گیاهی می شود، گونه های اکسیژن فعال سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی به همراه تأثیر جبرانی آلفاتوکوفرول به عنوان عامل دفاعی در...

منگنز یکی از عناصر ضروری کم مصرف برای همه گیاهان است، اما سمّیت آن نشانه های نامطلوبی در گیاه ایجاد می کند. در خاک های اسیدی سمّیت منگنز عمومی تر از کمبود منگنز است. در این مطالعه، به علت اهمیت شاهی در بسیاری از موارد مانند استفاده گیاه در دارو، غذا و اقتصاد، اثر سمّیت منگنز با غلظت های 0، 250، 500 و 800 میکرومولار روی بعضی از فاکتور های رشد و ویژگی های بیوشیمیایی بررسی گردید. نتایج، کاهش طول ساقه...

ورود اسلام به ایران بسیاری از مبانی نظری ایرانیان را در حوزه اندیشه با چالش جدّی مواجه ساخت؛ ازجمله نهاد شاهی و بایسته های آن به عنوان یکی از محورهای اساسی اندیشه سیاسی ایرانشهری در تقابل با نظام فکری جدید فهمیده شد. با شروع عصر انحطاط خلافت عبّاسی و تشکیل حکومت های ایرانی، تلاش هایی در جهت بازیابی برخی از مؤلّفه های اندیشه سیاسی ایرانشهری صورت پذیرفت. توفیق یا عدم توفیق در نیل به این مقصود، بسته ...

در میان آموزه های معماری ایرانی دو نظریه ی «مستطیل طلایی ایرانی» و «گز و پیمون» از شهرت بسیاری برخوردارند. بسیاری از بزرگان اظهار داشته اند که معماران ایرانی از این نسبت ها برای خلق فضاهای معماری در طرح حیاط مرکزی و اتاق های خانه ها استفاده کرده اند. در مقاله ی حاضر، صحت این فرضیه با مطالعه فضاهای پنج دری، سه دری و حیاط در ده خانه ی تاریخی شهر شیراز مربوط به دوره ی قاجار مورد بررسی قرار گرفته ا...